Maandelijkse archieven: februari 2022

Nieuwe modelovereenkomst bemiddeling van I-ZO Nederland

Vanaf 1 maart 2022 is er een nieuwe versie van de modelovereenkomst bemiddeling van I-ZO Nederland. Over dit nieuwe model heeft I-ZO Nederland lang en intensief overleg gevoerd met de Belastingdienst.

De modelovereenkomsten, ingevoerd sinds de komst van de Wet DBA, worden nog steeds gebruikt om vast te leggen op welke manier een opdracht uitgevoerd moet worden, zodat de werkende gezien kan worden als een zelfstandig ondernemer.

In het register modelovereenkomsten van de Belastingdienst staan nu 2.447 verschillende modelovereenkomsten. De officiële geldigheidsduur van verreweg de meeste van deze is verlopen of loopt binnenkort af. Veel organisaties zitten nog met de Belastingdienst in het proces van herbeoordeling van de vijf jaar geleden opgestelde modelovereenkomst.

Zo verwacht brancheorganisatie Bovib dat haar hernieuwde modelovereenkomst binnenkort wordt goedgekeurd. Gesprekken daarover zijn in de afrondende fase.

Alle bepalingen modelovereenkomst besproken

“Wij hadden aanvankelijk verwacht dat de overeenkomst niet heel uitgebreid beoordeeld zou worden. Het is immers nog steeds een tijdelijk iets, die modelovereenkomsten, en het kabinet wil aan de slag met nieuwe regelgeving voor zzp’ers. Maar de Belastingdienst heeft de herziening aangegrepen om ‘voortschrijdend inzicht’ toe te passen. Alle bepalingen uit de modelovereenkomst zijn dus minutieus besproken”, zegt I-ZO voorzitter Josien van Breda.

Veel variabelen

“Als I-ZO hebben we gekozen voor een uitgebreide overeenkomst, waarbij alle aspecten van de contractuele relaties tussen zzp’er en bemiddelaar, bemiddelaar en opdrachtgever en opdrachtgever en zzp’er benoemd worden. Daarmee hadden we het onszelf best moeilijk gemaakt. De Belastingdienst had er veel moeite mee dat er zaken genoemd worden die partijen zelf nader in kunnen vullen. Bijvoorbeeld geheimhouding, concurrentiebeding, intellectueel eigendom. Volgens de Belastingdienst waren er teveel variabelen, waardoor het risico groter wordt dat de opdrachtovereenkomst kantelt naar een arbeidsovereenkomst.”

Alle afspraken in beeld

“Wij hebben op dit vlak geen concessies gedaan, omdat wij het belangrijk vinden dat zzp’er en klant bij de start van de opdracht een volledig beeld hebben van de alle afspraken. Als je een beperkt deel van de overeenkomst voorlegt en de rest opneemt in algemene voorwaarden of bijlagen, dan heb je eventuele risico’s minder goed in beeld.”

Vereenvoudigd model

“Uiteindelijk zijn we eruit gekomen en hebben wij dit moment zelf ook aangegrepen om het model te vereenvoudigingen. Het waren pittige gesprekken, maar altijd constructief en uiteindelijk zijn we blij met het resultaat.”

Aandachtspunten modelovereenkomst

Waar moet je nu op letten als je het nieuwe, vereenvoudigde model gebruikt? Belangrijke aandachtspunten in de praktijk zijn de volgende:

  • Aanvullende diensten door de bemiddelaar moeten op verzoek van de zzp’er gebeuren. Worden die diensten verplicht gesteld door de intermediair, dan is dat een sterke indicatie voor werken binnen dienstbetrekking.
  • Let op bij concurrentiebeding, dit mag de zzp’er nooit beperken in zijn ondernemersvrijheid om voor andere opdrachtgevers te werken, ook dit is een sterke aanwijzing voor een arbeidsovereenkomst.
  • Wees heel zorgvuldig en leg afspraken over het verzorgen van de facturen door of namens de zzp’er en voorfinanciering zorgvuldig vast. Als op de een of andere manier de indruk wordt gewekt dat de opdrachtgever een betalingsverplichting aan de bemiddelaar heeft, kan er al vrij snel sprake zijn van ‘tussenkomstfictie’ of een fictief loondienstverband.

Inwerkingtreding modelovereenkomst

De nieuwe modelovereenkomst treedt in werking op 1 maart 2022. Overeenkomsten die zijn gesloten voor 1 maart 2022 op basis van het oude model, kunnen ongewijzigd doorlopen tot aan de oorspronkelijke einddatum van de overeenkomst. Bij nieuwe overeenkomsten moet vanaf 1 maart 2022 het nieuwe model gebruikt worden. Ook voor wijzigingen of verlengingen van bestaande overeenkomsten vanaf 1 maart 2022, geldt dat in dat geval de nieuwe modelovereenkomsten gebruikt moeten worden.

De herziene versie wordt op 1 maart gepubliceerd op de site van I-ZO en de Belastingdienst.
Lees meer over de nieuwe modelovereenkomst bemiddeling op de site van I-ZO

Geplaatst in Professioneel inhuren | Tags , , | Laat een reactie achter

Wat verwachten freelancers in Frankrijk, Spanje en Duitsland van hun opdrachtgever?

Onafhankelijkheid, flexibiliteit en een fijne werkomgeving. Voor Spaanse, Franse en Duitse kenniswerkers zijn dat de belangrijkste redenen om zzp’ers te worden. De verdiensten zijn ook belangrijk, maar die staan pas op plek 4.

Dit blijkt uit het jaarlijkse onderzoek Freelancing in Europe van Boston Consulting Group (BCG) en zzp-platform Malt. De onderzoekers hielden een enquête onder 3334 zzp’ers in de kenniseconomie uit Frankrijk, Duitsland en Spanje. Het gaat om freelancers die werken via Malt.

Wat kun jij als opdrachtgever leren van dit rapport? Malt-oprichter Quentin Debavelaere en Dustin Robinson (Malt Nederland) delen hun inzichten.

Wat is Malt?

De digitale marktplaats Malt bestaat 8 jaar in Frankrijk en is sinds oktober 2021 actief in Nederland en België. Het bedrijf breidde eerder uit in Spanje en Duitsland.

Opdrachtgevers vinden via Malt zzp’ers die werken in de kenniseconomie, denk aan marketingprofessionals, IT-developers en projectmanagers. In heel Europa vonden 320.000 freelancers werk via het digitale platform. Zij werkten tot nu toe voor zo’n 40.000 kleine en grote bedrijven.

Startende zzp’er heeft veel werkervaring

Het bedrijf groeit flink: in 2021 kwamen er 39% nieuwe freelancers bij. In Duitsland was 11% van hen startende zzp’er, in Spanje 16% en Frankrijk 17%. Die startende freelancers zijn vaak ervaren kenniswerkers: ze hebben gemiddeld 8 tot 9 jaar werkervaring.

“Je ziet hetzelfde in Nederland”, vertelt Robinson. “Voor deze ervaren kenniswerkers is freelancen de volgende stap in hun carrière.”

Cijfers over de gemiddelde freelancer per land, bron: Freelancing in Europe 2022

Meer Europese kenniswerkers willen freelancen

“Er komen steeds meer freelancers bij in Europa, wij zien vooral groei in Spanje en Frankrijk”, vertelt Debavelaere. “De Duitse freelancemarkt groeit minder hard, waarschijnlijk omdat de regels daar strenger zijn.”

In Frankrijk hangt de groei waarschijnlijk samen met de groeiende startup-cultuur. Startende techbedrijven willen flexibiliteit en staan open voor nieuwe manieren van samenwerken, zoals werken met freelancers. Aan het arbeidsmarktbeleid in Frankrijk ligt het waarschijnlijk niet: Franse zzp’ers hebben weinig fiscale voordelen. Uit het onderzoek blijkt dan ook dat ‘meer verdienen’ niet in de top-3 staat van motivaties om zzp’er te zijn.

Motivaties om freelance te zijn voor Europese kenniswerkers, bron: Freelancing in Europe 2022

“Natuurlijk wil een zzp’er een goed tarief, maar onafhankelijkheid, flexibiliteit en werkomgeving zijn veel belangrijker”, zegt Robinson. “Dat geldt in ieder geval voor Duitse, Franse en Spaanse kenniswerkers.”

Tips voor opdrachtgevers

Deze inzichten kun jij als opdrachtgever gebruiken als je zzp’ers zoekt. “Geef je freelancers wat zij willen: onafhankelijkheid, flexibiliteit en een fijne omgeving”, zegt hij.

Hoe zorg je voor een fijne werkomgeving? Debavelaere: “Hier doen we momenteel onderzoek naar. Uit de voorlopige uitkomsten blijkt bijvoorbeeld dat communicatie heel belangrijk is. Laat freelancers weten wat het doel is van een project en geef tussentijdse updates. Zorg bovendien dat je administratie en IT-toegang geregeld zijn voordat het project van start gaat.”

Vertel bovendien hoe jouw organisatie omgaat met thema’s als diversiteit, inclusiviteit en duurzaamheid. “Freelancers willen namelijk werken voor organisaties die passen bij hun eigen normen en waarden”, zegt Debavelaere. “Deel de missie van je bedrijf en de impact die jij hebt als organisatie. Laat jouw freelancers weten waar ze het voor doen.”

Uit het onderzoek blijkt dat 59% freelancers een opdracht zou afwijzen, als blijkt dat de klant te weinig aandacht besteedt aan diversiteit en inclusiviteit. Zo’n 49% wil liever niet werken voor klant die te weinig aandacht besteedt aan duurzaamheid.

Redenen om een klant af te wijzen voor Europese freelancers, bron: Freelancing in Europe 2022

Tarief als randvoorwaarde

“Geld is dus niet de belangrijkste motivatie voor freelancers, maar een goed tarief is wel een randvoorwaarde”, zegt Robinson.

Uit de studie blijken ook de gemiddelde dagtarieven van zzp’ers in Frankrijk, Spanje en Duitsland. De verschillen hebben vooral te maken met de lokale economie en het belastingstelsel.

Dagtarieven van freelancers per land, bron: Freelancing in Europe 2022

Wanneer is het verstandig als organisatie om in andere landen op zoek te gaan naar freelancers? “Ten eerste als je lokale expertise zoekt”, zegt Debavelaere. “Als Malt uitbreidt naar een nieuwe markt, doen we dat samen met een hele hoop lokale freelance experts: van salesmanagers tot consultants.”

Werken op afstand

Het kan ook zinvol zijn om in andere regio’s te zoeken, als in Nederland een tekort is aan bepaalde beroepsgroepen. Debavelaere: “Werken op afstand wordt steeds normaler, zeker voor digitale professionals.”

Freelancers in Duitsland, Frankrijk en Spanje staan open voor Nederlandse klanten, zegt hij. “Omdat de meeste kenniswerkers vloeiend Engels spreken, heb je geen last van een taalbarrière”, zegt hij. “Mijn tip: nodig de freelancers aan het begin van het project uit om een paar dagen bij jou op kantoor te werken. Zo zorg je voor een soepele samenwerking tijdens de rest van het project.”


Wil je meer weten over dit thema? Bekijk het webinar van Malt tijdens de Werf& en ZiPconomy WebinarWeek en download hier het rapport.

Geplaatst in Professioneel inhuren | Tags , , , , , , , , , , | Laat een reactie achter

Versoepeling bijstand zelfstandigen en NOW stoppen per 1 april

Op 1 april komt er een einde aan de tijdelijk vereenvoudigde uitvoering van de Bbz, de bijstandsregeling voor zelfstandigen. Dat heeft het kabinet vandaag bekend gemaakt. De vereenvoudigde toepassing van de Bbz kwam er na het stopzetten van de Tozo. Ook de NOW, de TVL en het generieke uitstel van belastingbetalingen stoppen per 1 april. Immers, Nederland is weer open en ondernemers kunnen weer aan de slag, zo schrijft het kabinet.  “Met de versoepeling van de coronamaatregelen en de positieve economische vooruitzichten hebben ondernemers weer de kans om zonder beperkingen te ondernemen. Dat betekent ook dat er na twee jaar een einde komt aan de steunpakketten.”

“De kans (stijgt) dat steun bij ondernemers terecht komt die verlies lijden door andere redenen dan corona.” zo motiveert het kabinet dit besluit verder. “Ook belemmert generieke steun dat mensen overstappen naar een nieuwe baan waar ze harder nodig zijn. Het Centraal Planbureau en De Nederlandsche Bank vinden ook dat het doorgaan met generieke steun herstel in de weg zit, de economie verstoort en het verdienvermogen van Nederland schaadt.”

Zelfstandig ondernemers in de financiële problemen kunnen gebruik maken van de Bbz regeling van gemeenten. Maar nu dus zonder de vereenvoudigde procedures. Dat betekent in de regel dat er uitvoeriger wordt gekeken naar de levensvatbaarheid van de onderneming en naar de financiële situatie van de ondernemer zelf.

Schulden

In de brief van het kabinet wordt tot slot nog aangegeven dat gekeken wordt hoe omgegaan wordt met belastingschulden van ondernemingen.  Zo kan de opgebouwde belastingschuld in vijf jaar worden terugbetaald. “Voor ondernemers met problematische schulden zijn er mogelijkheden om schuldhulpverlening te krijgen via de gemeente. Daarnaast ondersteunt het kabinet in de kern gezonde bedrijven met een hoge schuld door saneringsakkoorden kansrijker te maken. Dit betekent dat de Belastingdienst in de periode van 1 augustus 2022 tot 30 september 2023 genoegen neemt met hetzelfde uitkeringspercentage als andere schuldeisers, in plaats van het dubbele percentage dat normaal wordt gehanteerd.”

Rechtszaak Werkvereniging

De Werkvereniging kondigde eerder aan een rechtszaak tegen de Staat te willen starten vanwege de ongelijke behandeling in dit economische steunpakket van zelfstandigen en werknemers. Vandaag maakte de Werkvereniging bekend dat hun aansprakelijkheidsstelling per deurwaarder bij de landsadvocaat is bezorgd. In de aansprakelijkheidsstelling vraagt de Werkvereniging “om een schriftelijke erkenning door de Staat dat hij toerekenbaar onrechtmatig heeft gehandeld ten opzichte van zelfstandig ondernemers (en daarmee de achterban van de Werkvereniging) door hen in strijd met (Verdrags)recht ongelijk te behandelen en daarbij een inbreuk te maken op hun respectievelijke vrijheden en rechten op eigendom, professionele status, arbeid en ondernemerschap en dat hij aansprakelijk is voor de schade die zij hebben geleden en nog zullen lijden als gevolg van de onrechtmatige gedragingen van de Staat.”

Geplaatst in ZP en Ondernemen | Tags , | Laat een reactie achter

Onbenut talent op arbeidsmarkt mobiliseren: “Ask what you can do for your country”

Het was een uitspraak van de nieuwe minister voor Klimaat en Energie Rob Jetten in het NRC van 12 februari. Het ging over de grootste knelpunten bij de uitvoering van de klimaatambities van dit kabinet. Minister Jetten zei: ‘Een groot probleem is de arbeidsmarkt en daarom wil ik met andere ministers met een groen banenplan komen’. Dat idee juich ik van harte toe. Het is al vaker gezegd aan ambities geen gebrek maar aan mensen om ze waar te maken des te meer.

In dat licht steekt de 500 miljoen die dit kabinet uittrekt voor de hervorming van de arbeidsmarkt schril af tegenover de tientallen miljarden die er voor de andere ministeries klaar liggen. De beide nieuwe bewindslieden van SZW hebben in die zin een grote verantwoordelijkheid en spelen een sleutelrol. Als ze er niet in slagen de arbeidsmarkt vlot te trekken, blijven de tientallen miljarden ongebruikt bij andere ministeries op de plank liggen. En komt er weinig terecht van de plannen.

Daarom is zo’n groen banenplan een goed idee. Er kan best een paar miljard uit die investeringsfondsen worden gebruikt om te investeren in ons menselijk kapitaal. We zullen de middelen hard nodig hebben om de bijna één miljoen mensen die langs de kant staan mee te kunnen laten doen. En om de werkenden van nu toe te rusten om van-werk-naar-werk te kunnen overstappen. Naar de groene banen van de toekomst.

Laten we de hand reiken aan het ongekende en onbenutte talent op de arbeidsmarkt. Niet langer onder de noemer ‘u moet aan het werk’. Die boodschap hebben mensen vaak genoeg gehoord en na tientallen sollicitaties hebben ze niet het idee dat er iemand op hen zit te wachten. Nee, bij zulke grote nationale ambities hoort een nieuw adagium:  ‘we hebben als land uw hulp hard nodig’. Dat klinkt meteen heel anders, uitnodigend én waarderend.

De krapte dwingt anders te kijken naar de arbeidsmarkt. Ook bij een groen banenplan. Ik moest ineens denken aan die beroemde uitspraak van Kennedy: ‘Ask not what your country can do for you, but what you can do for your country.’

Geplaatst in Professioneel inhuren | Tags , , | Laat een reactie achter

Beginnen met Total Talent Acquisition in 7 stappen

Om uit te leggen wat Total Talent Acquisition (TTA) is en waarom jij ermee aan de slag moet, heb je geen ingewikkelde termen nodig. Dat bewijst Guido de Regt tijdens de Werf& en ZiPconomy Webinar Week. De expert op het gebied van TTA bij RPO- en recruitment specialist Sterksen, part of HeadFirst Group, gebruikt een tekening van Waar is Wally?

In dit geval is Wally de nieuwe medewerker die jij als manager zoekt: de softwaredeveloper, de videograaf, de vrachtwagenchauffeur. De blauwe bril is van recruitment, de gele van inkoop.

Laat de twee brillen elkaar versterken

“Dat betekent dat er overlap is, maar ook dat je bepaalde delen van de plaat maar door één bril kunt zien”, legt De Regt uit. Misschien is jouw ideale kandidaat namelijk niet op zoek naar een vaste functie, maar werkt hij als freelancer.

De Regt: “Tegelijkertijd is er een groot onzichtbaar gebied. De brillen versterken elkaar dus nog niet. Als ze dat wel doen, spreek je van Total Talent Acquisition: de samenkomst van de werving en selectie van vast en tijdelijk personeel.”

Dit is wat er aan de hand is in de meeste organisaties, vertelt hij. “Momenteel werken recruitment en inkoop niet vaak samen. Ze hebben al helemaal geen gezamenlijke gestructureerde aanpak.”

Noodzaak van TTA

Die hebben organisaties wel nodig. Op die manier kunnen ze namelijk sneller de persoon vinden die ze nodig hebben. Bovendien leidt TTA tot strategisch inzicht. Oftewel: als inkoop en inhuur ook nog samen met managers nadenken over de toekomst, kunnen ze voorkomen dat ze op den duur mensen te kort komen.

“Er zijn beroepsgroepen die vergrijzen: veel deskundige medewerkers gaan met pensioen en er is weinig aanwas uit opleidingen”, legt De Regt uit. “Als jij dat op tijd weet, kun je oplossingen verzinnen voordat je echt een tekort aan mensen hebt.”

Flex als laatste redmiddel

De Regt merkt dat inhurende managers flex zien als ‘laatste redmiddel’. “Ze willen het liefst iemand in vaste dienst”, zegt hij. “Als dat niet lukt, ‘dan maar flex’. Als die persoon maandag maar kan beginnen.”

Die onderwaardering van flex ziet hij ook op de werken-bij website van veel bedrijven. “Er is volop informatie voor toekomstige vaste medewerkers: mooie filmpjes, informatie over de bedrijfscultuur. De flexwerker moet het doen met een platte functieomschrijving. Terwijl ook flexwerkers willen weten of de cultuur en missie van de organisatie bij ze passen.”

Zijn tip: richt jouw marketing zowel op vaste als flexibele kandidaten. De Regt: “Schat flex op waarde.”

Lees ook: Belgische omroep VRT voorloper in de integratie van vast en flex

Behoefte aan flexibiliteit

De arbeidsmarkt flexibiliseert namelijk al een tijdje. Tegelijkertijd willen steeds meer werkenden de baas zijn over hun eigen werktijden en -locatie. Daar past zzp-schap goed bij.

“Speel in op de trend, geef jouw team meer ruimte”, tipt hij. “Daarmee ben je aantrekkelijker voor vast en flex. Realiseer je bovendien dat werken als zzp’ers geen definitief besluit hoeft te zijn. Als iemand zich thuis voelt in jouw organisatie wil hij op den duur misschien wel in vaste dienst.”

De werkende is namelijk de baas op de krappe arbeidsmarkt. “Er is een soort nederigheid nodig van werkgevers”, vertelt de expert. “Heel lang was hij de baas: hij kon uit volop kandidaten kiezen. Nu zijn de rollen omgedraaid. De werkende kiest zijn werkgever en contractvorm: vast of flex.”

Data en kennis

Hoe zorg je dan dat flex geen ‘laatste redmiddel’ meer is, maar dat je alle potentiële kandidaten aanspreekt? Dat begint met data en kennis delen, zegt De Regt. “Veel recruiters overschatten de arbeidsmarktkennis van inhurende managers. Als zij kunnen uitleggen dat het lastig is om snel een nieuwe vaste medewerker te vinden, begrijpt de manager waarom het logisch is ook direct naar flex te zoeken.”

Data en analyse zijn essentieel voor TTA, zegt De Regt. “Verzamel kennis over de arbeidsmarkt en je eigen arbeidskrachten. In het begin is dat een megaklus, maar het loont. Dat soort inzichten vormen de basis van je langetermijnplan.”

In 7 stappen aan de slag

De Regt adviseert organisaties meteen te beginnen met TTA. “Verspil geen tijd aan grote plannen en lange vergaderingen, want de arbeidsmarkt verandert razendsnel. Zet gewoon de eerste stappen.”

Die deelt hij in het webinar:

  1. Bepaal de noodzaak. De Regt: “Waarom ga jij met TTA aan de slag? Niet omdat jij een webinar hebt gezien, maar misschien wel omdat je weet dat een groot deel van je personeel binnenkort met pensioen gaat. Of misschien omdat je nu vooral met freelancers werkt en op den duur meer vaste werknemers wilt.”
  2. Schaal bepalen. Met welke locatie, afdeling of project begin je?
  3. Data verzamelen. Wie heb je nodig? Zijn die personen te vinden op de arbeidsmarkt?
  4. Richt één loket in voor (externe) werving, vast en flex.
  5. Ga daar live mee.
  6. Verzamel tegen welke problemen je aanloopt, je uitdagingen en praat daarover met collega’s en experts.
  7. Gebruik al deze data en lessen voor een definitieve business case en routekaart

Meer weten? Bekijk het webinar:

Geplaatst in Professioneel inhuren | Tags , , , , | Laat een reactie achter

“Vertrouwen van de burger herstellen met een eerlijke arbeidsmarkt? Breek de achterkamers open!”

Veel wijst erop dat minister Van Gennip gaat onderhandelen met de grote werkgevers en vakbonden over het eerlijker maken van de arbeidsmarkt. Onderhandelingen met de grote spelers hebben juist geleid tot de huidige tweedeling op de arbeidsmarkt. Wil minister Van Gennip het vertrouwen van de burger terugwinnen? Dan heeft ze een nieuwe aanpak nodig. Wij schetsen er één.

‘Krankzinnigheid’, zou Einstein hebben gezegd, ‘is keer op keer hetzelfde doen en andere resultaten verwachten.’ Nu heeft het openbaar bestuur in ons land best een goede reputatie. Maar hoe we in Nederland beleid maken voor de arbeidsmarkt, dat begint onderhand aan Einsteins omschrijving te voldoen. Kan het ook beter? Kan minister Karien van Gennip serieus gaan werken aan een eerlijke arbeidsmarkt? Uiteraard! Dat is zelfs best eenvoudig.

Vertrouwen van de burger

Nederlanders willen dat de overheid betrouwbaar is en levert. Het kabinet wil aan zo’n sterke overheid werken, aldus het coalitieakkoord, om zo het vertrouwen tussen de overheid en burgers te herstellen.

Mensen kunnen de overheid best weer gaan vertrouwen, stelt Kim Putters in zijn Van Slingelandtlezing. Maar dan moet de overheid voldoen aan “gerechtvaardigde verwachtingen over de uitkomsten van beleid en iemand die daarvoor verantwoordelijkheid neemt. Het is niet zomaar een beetje beter samenwerken en imago verbeteren van de politiek. Het gaat om hoe de overheid problemen van en met burgers oplost, waarbij een duurzame en voor iedereen een rechtvaardige oplossing ligt.”

De oneerlijke arbeidsmarkt hebben we zelf gemaakt

Doet de overheid dat, problemen van burgers oplossen? Op de arbeidsmarkt is dat zeer de vraag. Evaluaties van het ministerie van SZW leveren steevast de conclusie dat we mensen meer (inkomens)zekerheid willen geven en bedrijven wendbaarder moeten worden. Maar de aanbevelingen zijn steevast oplossingen uit het verleden.

Dat komt doordat we succes nooit hebben gedefinieerd. De doelen zijn vaag. Het Centraal Planbureau durft wel een conclusie te trekken. Die luidt dat zekerheden zo onrechtvaardig verdeeld zijn als gevolg van “de manier waarop we in Nederland de zaken geregeld hebben”.

Oudere witte mannen hebben meestal een contract voor onbepaalde tijd. Terwijl vrouwen, jongeren en burgers met een migratieachtergrond het veelal moeten doen met uitzendwerk of een tijdelijke baan. En dat ruim 1 miljoen Nederlanders langs de kant staan, dat hebben we dus zelf gedaan.

De traditionele aanpak is dood

Hoe zijn we dan gekomen tot de manier waarop we in Nederland de zaken geregeld hebben? Daar zijn we gekomen door een optelsom van akkoorden. Regeerakkoorden, gesloten in de politiek. En sociale akkoorden, gesloten met grote werkgevers en vakbonden.

Historisch gezien is dat geen slechte aanpak. Bij de oprichting van de SER in 1950 vertegenwoordigden werkgeversorganisaties en vakbonden nog het hele land. Zo was 40% van ‘s lands werknemers destijds vakbondslid. Zij vormden bij uitstek de partijen die Jan Tinbergen aan tafel moest hebben om acceptatie te kweken voor rationeel economisch beleid gericht op het algemeen belang.

Beleid maken draait niet meer om gedeelde doelen formuleren maar om samen vast te houden aan de oplossingen die ooit werkten

Anno nu is de situatie op alle fronten veranderd. Representatief zijn beide partijen niet meer. In 2013 splitste een deel van de werkgevers zich af. En slechts 1 op de 7 actieve werknemers is nog lid van de vakbeweging, die inmiddels overwegend uit oudere witte mannen bestaat. Beleid maken draait niet meer om gedeelde doelen formuleren maar om samen vast te houden aan de oplossingen die ooit werkten. Die aanpak van Tinbergen is ingeruild voor onderhandelingen. En tegenwoordig gebruiken we onderhandelingen waarin werkgevers en vakbonden vooral voor hun eigen lijfsbehoud gaan. En de politiek lijkt kritiekloos tevreden als er een deal uit rolt die men als een succes kan presenteren.

Een nieuwe aanpak: 3 praktische tips

Minister Van Gennip heeft nu de taak om het coalitieakkoord uit te voeren. Dat zal zij – volgens het akkoord zelf – in samenspraak met de sociale partners gaan doen. Dat is prima. Mits zij een paar dingen goed regelt. We noemen er drie:

  1. Zet de burger aan tafel

Samenspraak met de sociale partners is prima. Zolang het niet exclusieve samenspraak met sociale partners is. Laat ook jongeren, de werkzoekende, de migrant, de kleine ondernemer, de zelfstandige en de belastingbetaler mee praten. Iedereen die u aan tafel zet, staat niet langer enkel op het menu.

  1. Maak eerst een positief verhaal

Het verhaal van beter arbeidsmarktbeleid is altijd zo negatief! U moet werknemers rechten afpakken. Werkgevers laten afkicken van hun flexverslaving. Op zelfstandigen stuurt u de handhavingsbrigade af. Zou dat het gebrek aan enthousiasme verklaren?

Vraag dan eerst, voordat het gaat over de maatregelen uit het coalitieakkoord, om een positief verhaal over de arbeidsmarkt zoals we die voor ons zien. Lees eens de conclusies uit alle arbeidsmarktrapporten. In wat voor wereld willen we werken leven en wonen? Hoe ziet dat eruit als het gaat over participatie kansen, besteedbaar inkomen, zekerheid die werkenden ervaren, en werkplezier? En hoe veel beter willen we het hebben?

Zo’n positief verhaal biedt mensen houvast om zich te herkennen in het besloten beleid dat transparant en duidelijk is. Dat mensen in staat stelt weer perspectief te krijgen in een arbeidsmarkt die zo lang niet voor hun werkte. Het helpt straks ook om voorspelbaar en betrouwbaar over te komen, mocht handhaven of moeilijke keuzes maken nodig zijn.

  1. Behoud het politieke primaat

U wilt als minister het coalitieakkoord verder uitgewerkt zien? Vraag als kabinet dan niet om een deal gemaakt in achterkamers, maar om door alle deelnemers gedeelde adviezen over hoe die uitwerking vorm moet krijgen. U zult merken dat het onderhandelen over deelbelangen plaats maakt voor echte gesprekken over gedeelde belangen. Op deze manier zult u geen belangenbehartigers horen dreigen met weglopen van tafel. Wie wegloopt praat immers niet mee over het advies. Even goede vrienden. En maakt u zich geen zorgen. De burger snapt best dat het kabinet keuzes moet maken.

Leve de traditionele aanpak?

Bovenstaand voorstel is in het poldermodel opnieuw uitgevonden:

  • een moderne invulling van wat Tinbergen in 1950 in de SER voor ogen had.
  • een invulling van de maatschappelijke alliantie die de commissie Borstlap adviseerde. En waar Koolmees mee zei aan de slag te gaan.
  • een invulling van het gezamenlijk leerproces waar Paul de Beer en Ton Wilthagen voor pleiten: “Zo’n gezamenlijk leerproces zal ook bijdragen aan breed draagvlak voor een consistent en effectief arbeidsmarktbeleid, doordat alle betrokkenen op de arbeidsmarkt weten waarop zij kunnen (blijven) rekenen.”

Wij helpen u daar graag bij vanuit het platform Vernieuwen doen we Samen – een initiatief van de Werkvereniging.

Roos Wouters en Edward Belgraver

Geplaatst in ZP en Politiek | Tags , | 1 Reactie