Wie is Eddy van Hijum, de nieuwe minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid?

Eddy van Hijum (1972) van Nieuw Sociaal Contract (NSC) wordt vicepremier en minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Als alles volgens plan verloopt, volgt hij op 2 juli minister Karien van Gennip op. Wie is de nieuwe minister van SZW? En hoe denkt hij over zzp’ers en de flexmarkt?

Ervaring met politiek en arbeidsmarkt

Van Hijum komt uit Friesland en studeerde bestuurskunde aan de Universiteit Twente. Hij werkte bij adviesbureaus Infram, PwC en KPMG. Hij staat bekend als vertrouweling van NSC-voorman Pieter Omtzigt. Hij schreef het verkiezingsprogramma en zat regelmatig naast Omtzigt aan de onderhandelingstafel.

Net als Omtzigt was Van Hijum lange tijd actief voor het CDA. Van 2003 tot 2014 was hij Kamerlid en vervulde hij onder meer de portefeuilles sociale zaken en financiën. In 2014 werd hij gedeputeerde voor regionale economie en arbeidsmarkt in de provincie Overijssel. Hij heeft sinds 2019 ook ervaring in Brussel als lid van het Europees Comité van de Regio’s. Verder was hij tot voor kort voorzitter van de Maatschappelijke Raad Schiphol en toezichthouder bij netbeheerder Rendo.

• Lees ook: Van Gennip stuurt nieuwe ZZP-wet naar Raad van State

“Al in de gemeenteraad van Zwolle hield ik mij bezig met sociale kwesties zoals de sterke toename van het aantal daklozen en de participatie van mensen met een beperking”, zei Van Hijum donderdag tijdens zijn kennismaking met de Tweede Kamer.

‘Laten we elkaar een beetje met mededogen tegemoet treden en elkaar een steuntje in de rug geven wanneer nodig’, aldus Eddy @vanHijum. Namens #NSC is hij voorgedragen als beoogd vicepremier en minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. #hoorzitting

Bekijk zijn pitch hier: pic.twitter.com/Dq9ax6vuXS

— Nieuw Sociaal Contract (@NwSocContract) June 20, 2024

Meer gelijke kansen en meer eenvoud op de arbeidsmarkt

In zijn inleiding benadrukte hij zijn christelijk-sociale opvoeding waarin het belangrijk is dat ‘je ook oog houdt voor anderen’. Daarom wil hij zorgen voor meer gelijke kansen op de arbeidsmarkt. “Mensen moeten voldoende inkomen kunnen halen uit een vaste baan, sneller een betaalbare woning kunnen vinden en beschikken over voldoende middelen om voedsel, zorg en de energierekening te kunnen betalen.”

• Lees ook: Vertrekkende Van Gennip blij dat nieuw kabinet doorgaat met zzp-beleid

Ook als Tweede Kamerlid en provinciebestuurder hield hij zich bezig met bestaanszekerheid, werkgelegenheid en innovatie. Een van zijn speerpunten als minister van SZW is het stelsel van toeslagen, uitkeringen en belastingen versimpelen en verbeteren.

Van Hijum: “Dat is een ingewikkelde opgave en een kwestie van lange adem. Maar we moeten er nu serieus werk van maken. Tegelijkertijd moeten we maatregelen treffen die armoede en bestaansonzekerheid op de korte termijn terugdringen.”

Misstanden aanpakken

Ook wil hij aan de slag met ‘het terugdraaien van de doorgeschoten arbeidsmigratie’. “Dat is iets anders dan terugbrengen naar nul”, zei hij tijdens zijn kennismaking met de Tweede Kamer. “We moeten misstanden aanpakken. Daarom wil ik bijvoorbeeld de Wet Toelating terbeschikkingstelling van arbeidskrachten (Wet TTA) voortvarend behandelen.”

Werkenden en ondernemers moeten ruimte hebben om in te spelen op veranderingen ‘met behoud van onderlinge solidariteit in de sociale zekerheid en een overheid die het sociaal minimum voor iedereen waarborgt’.

Verder gaat Van Hijum door met de huidige plannen voor de hervorming van de arbeidsmarkt. Dat staat ook in het hoofdlijnenakkoord. Om zekerheid te stimuleren, streven de formerende partijen naar meer regulering van de uitzendsector, meer vaste banen en meer duidelijkheid rondom werken met zzp’ers.

Wie is zzp’er?

Daarom zetten ze de behandeling van de Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (VBAR) en de Wet toelating terbeschikkingstelling van arbeidskrachten (WTTA) voort. Van Hijum: “Zzp’ers maken een substantieel deel uit van de economie en het is een bijzondere categorie werkenden. Maar we moeten wel het gesprek aan over de afbakening wie zelfstandige is.”

• Lees ook: Van de Ven (VZN) over verplichte aov: “Het is zuur geld”

De basis ligt al klaar. Op de valreep stuurde de huidige SZW-minister Van Gennip een nieuw concept van de wet VBAR naar de Raad van State. Deze regels moeten het voor werkgevers, zelfstandigen en de Belastingdienst eenvoudiger maken om te oordelen of een zzp’ers een bepaalde opdracht mag uitvoeren in plaats van een werknemer. Verder staat in de wet dat freelancers met een uurtarief van minder dan 33 euro eenvoudiger werknemersrechten kunnen opeisen.

Vast minder vast

De beoogde SZW-minister wil het ondertussen ook aantrekkelijker maken voor ondernemers om vaste contracten te geven. “Het is soms wel heel lastig, risicovol en duur om mensen in vaste dienst te nemen”, zei Van Hijum tijdens de hoorzitting. “Flex is wel heel flex geworden, maar vast ook wel heel vast.” Daarmee verwijst hij naar het advies van de Commissie Borstlap (Regulering van Werk).

Veel arbeidsmarkthervormingen zijn gebaseerd op dat rapport, maar niet alle onderdelen komen expliciet terug in de plannen van het kabinet. Denk bijvoorbeeld aan een contract-neutraal sociaa lstelsel of het ‘vast minder vast’ maken. Dat Van Hijum dit benoemd tijdens de hoorzitting, is dus opvallend. “Vorige kabinetsperiode zijn er allerlei afspraken gemaakt. We moeten nu kijken of dat voldoende is of dat we nog meer moeten ontwikkelen.”

• Lees ook: Hoofdlijnenakkoord: doorgaan met Wet VBAR en Wet TTA

Het was voor het eerst dat kandidaat-bewindspersonen zichzelf en hun plannen moesten voorstellen aan de Tweede Kamer. Alleen de premier hoeft zich niet te onderwerpen aan een hoorzitting. Op 2 juli wordt het nieuwe kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB officieel gepresenteerd na de officiële beëdiging door koning Willem-Alexander.