En dan toch… De Europese Richtlijn platformwerk komt er aan

De Europese ministers van Sociale Zaken hebben dan toch een akkoord bereikt over een richtlijn voor platformwerk. Na meerdere pogingen zijn de ministers in meerderheid akkoord gegaan met het voorstel waarover eerder overeenstemming was bereikt met het Europees Parlement.

De richtlijn moet er voor zorgen dat platformwerkers die aangestuurd worden via een algoritme platform meer bescherming krijgen. Indien ze aan bepaalde voorwaarden voldoen kunnen ze, via een beroep op de wet, er vanuit gaan dat ze als werknemer gezien worden. Dit rechtsvermoeden van werknemerschap betekent dat het aan het platform is om te bewijzen dat iemand geen werknemer is.

De richtlijn geldt voor platformen waarin het algoritme taken overneemt die in traditionele omgevingen gedaan worden door de werkgever. De richtlijn geldt daarom niet voor bijvoorbeeld jobboards die sec vraag en aanbod bij elkaar brengen.

Regels voor algoritmisch management

In de richtlijn staat welke beslissingen platformen niet aan algoritmes mogen overlaten. Iemand ontslaan of zijn account bevriezen mag bijvoorbeeld niet zonder menselijk toezicht. Ook zijn platformen voortaan verplicht om eerst de gevolgen te analyseren, voordat ze bepaalde beslissingen over arbeidsomstandigheden overlaten aan algoritmes.

Er zijn ook richtlijnen voor gebruik van data door platformen. Zo mogen zij geen persoonlijke gegevens verwerken. Denk daarbij aan informatie over geloofsovertuiging of privégesprekken met collega’s. Verder zijn platformen verplicht om informatie over zzp’ers door te geven aan de nationale autoriteiten en vertegenwoordigers van platformwerkers.

Tot slot is er speciale aandacht voor flexbemiddelaars. Er staat expliciet in dat een platform de regels niet kan omzeilen via tussenpersonen. Lidstaten moeten zorgen dat platformwerkers via tussenbureaus dezelfde rechten hebben als degenen die rechtstreeks voor het platform werken.

Van vaste criteria naar eigen interpretatie per land

Het voorstel is op diverse punten minder strikt dan het oorspronkelijke voorstel van de Europese Commissie. Zo stond in de eerste versie van de richtlijn dat platformwerkers automatisch in loondienst zouden zijn als ze voldoen aan de criteria. In de laatste versies moet de werkende (of een vertegenwoordiger) actief beroep doen op de wet. De werkende kan dan uitgaan van een ‘rechtsvermoeden’ van werknemerschap. De bewijslast ligt dan bij het platform.

Een ander groot verschil met een eerder voorstel is dat er geen algemene EU-criteria komen voor wat nu precies valt onder ‘algoritmisch management’. Dat moeten en mogen individuele landen zelf opstellen en vastleggen in eigen wetgeving.

Vervolg

Na deze overeenstemming moet nu ook het Europees Parlement instemmen, maar dat lijkt geen probleem. Nadat de richtlijn van kracht wordt krijgen de lidstaten twee jaar de tijd om de richtlijn om te zetten in eigen wetgeving.

Minister Van Gennip zegt op X blij te zijn met het bereikte akkoord. Ze vindt het positief nieuws en nodig voor een gelijk speelveld voor bedrijven. “Ik heb me de afgelopen jaren hard ingezet om te komen tot een akkoord. Belangrijk dat platformwerkers goede arbeidsvoorwaarden hebben, zonder dat dit ten koste gaat van duurzame ontwikkeling van platformbedrijven.”

Een belangrijke mijlpaal. Tot mijn vreugde hebben lidstaten vandaag ingestemd met een akkoord op platformwerk. Platformwerkers krijgen meer zekerheid over hun arbeidsrelatie. Ook komen er duidelijke standaarden voor gebruik van algoritmes in de platformeconomie. (1/2) pic.twitter.com/0MIm8pjj1L

— Karien van Gennip (@karienvangennip) March 11, 2024

Meer weten:

• Zie dit overzicht van artikelen over ontwikkeling van de totstandkoming van de EU platformrichtlijn

Lees ook:

• Hoe en waarom protesteert de platformwerker? Wetenschappers geven overzicht en inzichten
• Welke factoren stimuleren de explosieve groei van platformwerk in de EMEA-regio? Een overzicht