Opnieuw meer stoppende zelfstandigen en minder starters

Ook in het tweede kwartaal van dit jaar is er een verdere toename van het aantal zelfstandige ondernemers dat gestopt is. Ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar waren er 11,7 meer ‘stoppers’.  

Tegelijk nam het aan aantal starters nam af, zo blijkt uit KVK Trendrapport Q2 202. Vergeleken met dezelfde periode een jaar geleden waren er 9,2% minder starters. De dalende trends van de afgelopen vijf kwartalen is vergelijkbaar met de daling tijdens het begin van de Covid periode. 

Overigens groeit het aantal ondernemers nog wel. Naast 33.136 ‘stoppers’ in het tweede kwartaal van 2024 waren er ook 61.864 startender ondernemers. Verreweg het grootste deel daarvan is zzp’er.

Afname in bouwsector en koeriersbranche

Met name in de bouw en in de koeriersbranche stoppen veel ondernemingen. In de bouwsector is de afname met 19% het sterkst, terwijl in augustus vorig jaar nog sprake was van een groei van het aantal starters (4%). Met een toename van 22% was in deze sector ook de stijging in het aantal stoppers relatief hoog. Ook in de branche ‘elektronische bouwinstallatie’ nam het aantal starters af met 45%, terwijl het aantal stoppers met eenzelfde percentage is gestegen. 

• Niet politiek of Belastingdienst maar Hoge Raad als eerste aan zet in zzp-dossier

Opvallend is de stijging van het aantal stoppers in de koeriersbranche. “Een verklaring hiervoor kan de geruchtmakende uitspraak in 2023 van de Hoge Raad zijn, waarmee vast kwam te staan dat bezorgers van Deliveroo geen zzp’ers waren maar eigenlijk een arbeidsovereenkomst hadden”, legt Josette Dijkhuizen, ondernemer en bijzonder hoogleraar Tilburg University, uit tegenover de KvK. “Dat heeft veel bezorgdiensten op scherp gezet. Daarnaast is deze branche zeer negatief in het nieuws geweest en zijn ondernemers in deze branche mogelijk overgestapt naar een baan in loondienst of als ondernemer in een andere tak van sport.”

Verschillende trends

Ondernemersadviseurs bij KVK signaleren verschillende trends die terughoudendheid bij het starten veroorzaken. “We merken dat het weer prettiger wordt gevonden om in loondienst te gaan. Een van de redenen hiervan is dat de afgelopen jaren cao’s aantrekkelijker zijn geworden. Ook kiezen veel (jonge) mensen een dienstverband om meer zekerheid te hebben om een bestaan op te bouwen”, aldus Paul van Eijck, ondernemersadviseur van KVK. Ook het Wetsvoorstel Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (VBAR) en de aanstaande verscherpte handhaving van de Belastingdienst lijken een rol te spelen in de afname van het aantal starters.

• Werkgevers, zzp’ers en intermediairs ontevreden over nieuwe conceptwet VBAR: ‘Bezwaren blijven overeind’

Bij de toename van de stoppers ziet KVK ook een aantal zaken veelvuldig terugkomen. “MKB’ers kampen met personeelstekort waardoor het lastig is om hun zaak draaiende te houden. Ook horen we steeds vaker dat bedrijven die een opvolger zoeken deze niet kunnen vinden en spelen problematische schulden een rol.”

Dijkhuizen vult hierop aan: “In de media is veel aandacht geweest over stijgingen van salarissen in diverse sectoren, wat potentiële starters wellicht naar een baan in loondienst heeft getrokken. Deze week kwam daarbij nog het nieuws van de Belastingdienst dat ze het zogeheten handhavingsmoratorium uiterlijk op 1 januari opheffen waardoor ze weer gaan controleren op schijnzelfstandigheid. Dit zou kunnen betekenen dat we ook over de komende kwartalen een daling blijven zien in de groei van het aantal starters. Daarnaast zou er sprake kunnen zijn van een verzadiging van het aantal ondernemers in bepaalde sectoren.”