ZiPtalk: wat betekent het voorgenomen zzp-beleid in de dagelijkse praktijk?

De kamerbrief van december over het zzp-beleid kondigt plannen aan voor verplichte zzp-aov, nieuwe criteria en meer handhaving om schijnzelfstandigheid te voorkomen. Vooral de term ‘inbedding’ maakt veel los: wat betekent dit voor zzp’ers en voor opdrachtgevers? In deze ZiPTalk gaan we hierover in gesprek met Margreet Drijvers (PZO) en Sem Overduin (Bovib).

In de eerste aflevering van ZiPTalk van dit jaar starten Hugo-Jan Ruts en Narada Bouwland met een vooruitblik op 2023. De afgelopen weken zijn er op ZiPconomy meerdere artikelen gepubliceerd waarin experts hun visie geven op het komende jaar. Wat kunnen we verwachten?

Er is schaarste op de arbeidsmarkt, ook waar het gaat om inhuur. Persoonlijke aandacht en goed opdrachtgeverschap en de rol van technologie spelen een belangrijke rol dit jaar.

Wat politiek betreft, is de kloof tussen Den Haag en de maatschappij gegroeid. Met de aankomende verkiezingen van de Provinciale Staten is veel nog onduidelijk, maar na de publicatie van de kamerbrief met kerst is er behoefte aan helderheid.

Ruts en Bouwland gaan in deze podcast in gesprek met twee experts over de kamerbrief. Aan de ZiPTalk-tafel zittenSem Overduin,Public Affairs Officer bij HeadFirst Group en lid van de lobbywerkgroep van de Bovib en Margreet Drijvers, directeur van het Platform voor zelfstandige ondernemers (PZO.

De zzp-plannen op hoofdlijnen

De kamerbrief bestaat uit maar liefst 42 pagina’s. Hoe is deze goed samen te vatten voor intermediairs en zzp’ers? Volgens Overduin wil het kabinet 3 sporen volgen omde balans op de arbeidsmarkt te herstellen:

1. Het creëren van een gelijk speelveld

De intentie is om de sociale en fiscale verschillen tussen werknemers en zelfstandigen te verkleinen. Dit gaat om het invoeren van de verplichte AOV en de versnelde afbouw van de zelfstandigenaftrek.

2. Het verkrijgen van duidelijkheid over de beoordeling van de arbeidsrelatie

Bij de beoordeling of iemand nu wel of niet als werknemer beschouwd moet worden, zal er vooral bekeken worden of iemand ‘organisatorisch ingebed’ is. Als dat het geval is, dan kan iemand niet ingehuurd worden als zzp’er. Maar het kabinet wil een uitzondering maken voor wie duidelijk een ondernemer is.

3. Verbeteren van de handhaving op schijnzelfstandigheid

Sinds 2017 is sprake van een handhavingsmoratorium op de Wet DBA (er wordt niet op gehandhaafd). Dat moratorium stopt uiterlijk op 1 januari 2025.

Meer weten over dit onderwerp? Tijdens de WebinarWeek ging Hugo-Jan Ruts in gesprek met Marc Nijhuis, de kersverse voorzitter van de Bovib, over deze kabinetsplannen en wat de gevolgen zijn voor onder meer bureaus.

Bekijk het webinar op YouTube.

Invloed van de plannen op de dagelijkse praktijk

Wat betekenen deze plannen voor de dagelijkse praktijk van intermediairs en zelfstandigen? Drijvers schat in dat er niet veel gaat veranderen. Juridisch gezien is het juist om vast te houden aan het Europese arbeidsrecht, maar er zijn veel mogelijkheden om dat te doen. Uit de kamerbrief blijken enkele positieve punten: het kabinet zegt dat zelfstandigen belangrijk zijn en een plek verdienen in de maatschappij en de brief laat daadkracht zien om tot duidelijk beleid te komen.

Verder meent Drijvers dat het criterium ‘organisatorische inbedding’ verschillend geïnterpreteerd kan worden (zoals de Bovib eerder al uitlegde aan ZiPconomy) en dus dat mogelijk de gewenste duidelijkheid uitblijft.

Inbedding: een grijs gebied

Overduin geeft met praktische voorbeelden aan hoe lastig het kan worden om te bepalen of iemand wel of niet in een organisatie ingebed is. Hoe zit het bijvoorbeeld met een goedbetaalde IT’er die langdurig via een intermediair bij één opdrachtgever werkt? Welk ‘ventiel’ komt er in de regelgeving zodat het toch mogelijk blijft om dit werk door een zelfstandige uit te laten voeren? Overduin gaat ervan uit dat de Bovib betrokken wordt bij de verdere uitwerking van de nieuwe regels en ziet dit als een kans voor de intermediaire branche om mee te denken in deze interessante discussie.

Elementen die volgens Overduin kunnen passen in de afweging zijn bijvoorbeeld de mate van expertise/specialisatie, heldere afbakening van een project en een aanzienlijk hoger tarief. Het Handboek loonheffingen van de Belastingdienst heeft al een lijst met dergelijke criteria die jurisprudentie hebben.

De tijdslijn van de zzp-plannen

Overduin legt uit dat veel in de plannen nog uitgewerkt moet worden, waardoor het lastig is exact de impact in te schatten voor opdrachtgevers, bureaus en zelfstandigen. Het overleg met sociale partners en experts over de invulling van de regels moet nog plaatsvinden. Overduin schat in dat daarbinnen voldoende ruimte is om zelfstandig ondernemerschap te laten bestaan en de behoefte aan flexibiliteit te erkennen.

“Goede wetgeving vraagt tijd” volgens Overduin. De eerste stap is de verdere uitwerking van de kamerbrief. Na het debat wat hierover moet worden gevoerd, is de verwachting dat er in de zomer van 2023 een wetsvoorstel zal liggen wat dan aan de markt kan worden gepresenteerd (door middel van een internetconsultatie). Daarbij heeft het kabinet geen meerderheid in de Eerste Kamer en zal dus ook rekening moeten houden met de mening van de oppositie. Aan de linker- of aan de rechterkant.

Voorbereiden op handhaving

Op de vraag of men zich nu al moet voorbereiden op komende veranderingen, antwoordt Drijvers dat het voor zelfstandigen belangrijk is om bewust te kiezen voor ondernemerschap en dit vervolgens ook uit te dragen en ernaar te handelen.

Door het handhavingsmoratiorium is er mogelijk al een tijd weinig aandacht geweest voor de vraag of er wel op een juiste manier zzp’ers ingehuurd wordt, stelt Overduin. Dat moet nu anders. “Houd je lopende contract en opdrachten weer eens stevig voor het licht. Waarom huren we iemand in, voor wat voor een opdracht. Ga met elkaar het gesprek aan en creëer zo voor jezelf duidelijkheid. “1 januari 2025 klinkt ver weg, maar voor je het weet staat het voor de deur. Het is goed om nu alvast stappen te ondernemen.”

Wil je de hele podcast beluisteren? Luister hem hier op Spotify: