Hugo-Jan Ruts 27 september 2016 16 reacties Print Niet Wiebes maar de Kamer is aan zet in het Wet DBA debat.Het moment is gekomen dat vooral de Kamer duidelijkheid moet verschaffen rond de Wet DBA. Een vooruitblik op het Wet DBA van donderdag door Hugo-Jan Ruts.Donderdagavond vergadert de Tweede Kamer over de Wet DBA. Groeiende onrust in de markt heeft de Kamerleden bereikt. De antwoorden van Wiebes op die niet aflatende stroom van Kamervragen hebben die onrust niet weggenomen. Tijd dat de politiek haar verantwoordelijkheid neemt. Het moment is gekomen dat vooral de Kamer duidelijkheid moet verschaffen. Effect Wet DBA zichtbaar, goed of niet? De Wet DBA is nu een paar maanden van kracht. We zitten nog in het overgangsjaar maar de Wet lijkt effect te hebben: onderzoek van de ABU en Bovib wijst er op dat 1 op de 7 opdrachtgevers minder of geen zzp’ers meer inzet. Cijfers van de Intelligence Group en Pierre Spaninks komen op ongeveer hetzelfde uit. Het komt er op neer dat nu al zo’n 50.000 zzp’ers zonder opdracht komen te zitten door de Wet DBA. Wiebes reageerde op de cijfers door te stellen: “Dat zijn blijkbaar allemaal schijnzelfstandigen.” Maar de grote vraag bij deze cijfers is: gaat het hier nu om een bedoeld of onbedoeld effect? Wat zich hier wreekt is dat er in de Kamerdebatten nooit verder is gediscussieerd over wat er nu precies onder schijnzelfstandigen wordt verstaan. Wat kan er wel en wat kan niet? Dat er grenzen gesteld moesten worden aan situaties waarin zzp’ers in gedwongen werden in schijnconstructies te werken, daar was én is niemand op tegen. Maar wat te doen met al die zzp’ers die in volle tevredenheid zelf gekozen hebben voor het ondernemerschap. Onder welke condities zijn zij nu schijnzelfstandig? Blijvende onduidelijkheid daarover zorgt voor de ‘kopersstaking’ bij opdrachtgevers. Geen antwoorden Er is concrete duidelijkheid is nodig. Bijvoorbeeld: wat te doen met de zzp-bouwvakkers die invallen in een vast team vanwege drukte (Kamervraag Omtzigt, CDA)? Hoe kan een zzp’er nog een zwangerschapsvervanging doen (Kamervraag Van Weyenberg D66)? Wat te doen met zelfstandigen met één opdrachtgever of een langer lopende opdracht? Is een interim HR manager die een jaar bezig is met de begeleiding van een reorganisatie inderdaad geen zelfstandige (casus video Belastingdienst)? Wat is er eigenlijk mis met een zzp’er die 25 jaar bij een opdrachtgever werkt (een vraag die Halbe Zijlstra aantal maanden geleden op een VVD bijeenkomst in Oegstgeest stelde)? Relevante vragen, op duidelijke antwoorden moeten we nog wachten. Wiebes hanteert steevast antwoorden als ´de feitelijke situatie zal beoordeeld moeten worden’, omstandigheden moeten in samenhang bekeken worden en dat – bij gemixte teams van werknemers en zzp’ers – ‘de voorwaarden en omstandigheden maar verschillend ten opzichte van werknemers in loondienst’. Oftewel, het is te vaag. Het is geen expliciet antwoord op de vraag of dit nu betekent dat zo’n twee tot driehonderdduizend interim professionals die veelal in gemixte teams werken – waarbij termen als geen gezag of vrije vervanging in de dagelijkse praktijk onwerkbare termen zijn – moeten vrezen voor het einde van hun ondernemerschap. Dat antwoord is nu wel nodig voor opdrachtgevers. Genoeg Kamervragen gesteld, nu zijn Kameruitspraken nodig Wiebes kan of wil die expliciete duidelijkheid niet geven. Bovendien, er zijn nu ook wel genoeg Kamervragen gesteld. Tijd dus voor een andere aanpak. Als Wiebes die duidelijkheid niet wil geven, dan moet de Kamer dat maar doen. Geen vragen meer, maar uitspraken. Wat kan nu wel en niet meer kan als zelfstandige? Welke type opdrachten en opdrachtnemers wil de politiek nu eigenlijk aanpakken, en welke niet. De Kamer draagt die verantwoordelijkheid ook. Kamerleden die nu fel tekeer gaan tegen de wet hebben zelf in juni 2015 massaal voorgestemd. Pieter Omzigt (CDA) stelt nu kritische en heel concrete vragen over de Wet, vragen die hij beter in het debat had kunnen stellen. In juni 2015 had hij het in de Kamer al over het effect van de Wet DBA: “Als er 100.000 minder (zzp’ers) zijn na een discussie over schijnzelfstandigheid, is dat ook prima”. Maar hij is er ook mee verantwoordelijk dat de discussie over wie die 100.000 nu precies zijn, er nooit is gevoerd. Tijd om dat te repareren. Staatssecretaris Wiebes heeft de Tweede Kamer in datzelfde overleg de Kamer ook opgeroepen om zelf aan te geven wat nu wel en niet gewenst is als effect van de Wet DBA: “Het staat natuurlijk niet op voorhand vast dat alle aanwezigen (hij doelt hier op de Kamerleden, red) altijd even blij zullen zijn met de uitkomsten. Om een voorbeeld te geven: in de zorg wilde de Kamer meer zelfstandigheid toestaan dan de rechter op basis van VWS-wetgeving geoorloofd achtte. Op die VWS-wetgeving is toen iets gevonden. In de Postbezorging wilde de Tweede Kamer minder zelfstandigheid dan de Belastingdienst op basis van wetgeving redelijk achtte. Toen is er een wettelijke bepaling bijgekomen. En zo moet het precies werken: de politiek bepaalt de grenzen en de Belastingdienst voert uit. Het is niet aan de Belastingdienst om eigenstandig of eigenhandig van die regels af te wijken.” Het lijkt me een heldere uitnodiging om donderdagavond invulling aan te geven. Daar hebben de zzp’ers in Nederland inmiddels wel recht op. (ZiPconomy zal via een live blog met een stream donderdag verslag doen van het debat in de Tweede Kamer). Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties Print Over de auteur Over Hugo-Jan Ruts Hugo-Jan Ruts is 'editor-in-chief' en uitgever van ZiPconomy. Bekijk alle berichten van Hugo-Jan Ruts
Er wordt naar mijn gevoel nu al te veel campagne gevoerd en te weinig naar oplossingen gezocht. Actie graag.
Het aantal zzp-ers zonder opdracht is al veel hoger hoor ! Het gaat niet alleen om de opdrachten die plots zijn beëindigd door invoering wet, maar ook om al die zzp-ers die net uit opdracht kwamen (of gaan komen) en waar überhaupt geen opdracht meer voor is door onzekerheid bij de opdrachtgevers. In tien jaar tijd is het mij nooit overkomen, ook niet in de crisis, maar nu ben ik sinds 01 mei helemaal nergens op gesprek geweest, 5 hele maanden !! En dat is niet in de hoek van schijnzelfstandigheid….. Heb na 26 jaar dienstverband zelf gekozen voor ondernemerschap. Heb AO en bedr aanpr verz en pensioen geregeld. Heb voortdurend verschillende opdrachtgevers voor ca een jaar. Maar nu zit ik thuis en de concurrentie van thuis zittende ZZP ers wordt steeds groter op die paar opdrachten die er nog wel zijn. Politiek, kom tot actie. Subiet terug naar de VAR en dan opnieuw nadenken wat je aan wilt pakken en wat je in stand wilt houden… En laat ZZP ers input geven, want nu wordt er steeds over ons gesproken…..
Eens dat de Kamer aan zet is. Maar de vraag is natuurlijk of je van de Kamer een inhoudelijke oplossing mag verwachten. Dat denk ik niet. Hooguit weer een uitstel op handhavinng (vergelijk de laatste jaren van de VAR). Dit lijkt me bij uitstek een onderwerp voor een kabinetsformatie, waar er een richtingen strijd zal ontstaan tussen links (bescherming van werknemers/ zzp-ers en bewaken premiedraagvlak) en rechts (vrije contracteerbaarheid, begrensd door niet te oneerlijke concurrentie voordeel). Laten de verschillende ministeries en het maatschappelijk veld maar eens echt rond de tafel gaan zitten, als de bakens door de nieuwe regeringsclub neergezet zijn. Alvast een voorschot: kijk eens naar de landen om ons heen hoe zij dat geregeld hebben. Een andere: er is al een bewijsvermoeden voor een arbeidsverhouding in het BW, moderniseer deze iets (wat langere contractsperiode) en sluit daarbij aan in het SV- en fiscaal-recht.
Beste Joop, Ik hoop niet dat je verwachting uitkomt. Wij hebben nog een zittend kabinet tot maart 2017 en je mag toch hopen dat de Kamer de komende maanden nog wel wat gaat doen en niet alleen maar op politiek correct wijze deze hete aardappel zal “vooruit schuiven”. Leuk ook een nieuwe kabinetsformatie (die ook nog eens maanden gaat duren). Tegen de tijd dat de nieuwe regeringsclub rond de tafel gaat zitten en bakens gaat neerzetten is het leed voor vele zzp-ers al geschiedt. Dat is nu juist het probleem van de huidige politiek: dralen, gebrek aan duidelijkheid en vooruitschuiven. Intussen vraagt de markt om duidelijke, werkbare oplossingen (op korte termijn) die aansluiten op de realiteit in de boze buitenwereld buiten de Kamer.
Beste Peter, we moeten het afwachten. Halbe Zijlstra schijnt wel tot actie te willen overgaan voor het einde van deze kabinetsperiode. Of dat ook haalbaar is? Dat houdt de spanning erin voor aanstaande donderdag.
@Joop. Zijlstra zei vandaag op BNR dat hij op 1 mei 2017 wil zien of de Wet DBA werkt, of niet. En dan mogelijk vervangen. Dan lijkt het me dat hij de urgentie van nu duidelijkheid verschaffen nog niet helemaal door heeft.
50.000 Zzp’ers zonder opdracht door de Wet DBA is rampzalig, ook al zijn het schijnzelfstandigen. Het zijn allemaal mensen die hun inkomen hebben verloren zonder een beroep te kunnen doen op een sociaal vangnet, behalve de bijstand als ze volledig zijn weggeteerd. Waar zijn die gasten in Den Haag nou mee bezig? Hebben we niet genoeg ellende gehad door die crisis?!
Bijna een miljoen zzp-ers houden hun opdracht, had ook de conclusie kunnen zijn van Spaninks onderzoek waarbij iets minder dan 40 zzp-ers aangaven hun opdracht kwijt te zijn. Het is maar welke lobby je voorstaat. Ik ben het helemaal met Hugo’s verhaal eens. De kamer is aan zet om de kaders vast te stellen en misschien moeten ze Joop’s advies maar eens volgen, aanpassing BW en kijken naar omringende landen. Maar aan deze ophef zit ook een keerzijde. Hoe eenvoudig is het om de fiscale voordelen af te schaffen, of de zzp-er verplicht te laten deelnemen in pensioen en AOV. Dat zal een hoop zzp-ers doen besluiten de (schijn)onderneming aan de wilgen te hangen en gewoon in loondienst te gaan. En dan wordt de rekening uiteindelijk betaald door die groep voor wie de modelovereenkomst juist niet nodig is en door de groep die er juist baat bij heeft.
Goede blog, maar voor een oplossing van DBA-problemen is meer nodig. Het zijn arbeidsmarktproblemen. En zolang er ongelijkwaardigheid van partijen is er markt- en machtsmisbruik mogelijk is los je dit niet op, ook de Kamer nu niet. De wet DBA heeft problemen inzichtelijk gemaakt. Tijd om het arbeidsmarktbeleid op te lossen in een regeerakkoord, waarbij (echte) zelfstandigen gefaciliteerd worden, en onzelfstandigen beschermd. Omkering bewijslast bij claimen arbeidsovereenkomst op basis van rechtsvermoeden invoeren zou kunnen helpen. Dat straft misbruik af.
@Peter, in je reactie suggeer je (marktongelijkheid) dat het gaat om ‘gedwongen’ zelfstandigen. Dat is (heel) iets anders dan schijnzelfstandigen. Er zijn zzp; ers die gedwongen in schijnconstructies werken (bouw, post), maar dat is maar klein deel. Er zijn heel wat zzp’ers die dat met volle tevredenheid zijn, maar nu toch ook zonder opdracht zitten vanwege (mogelijke) schijnzelfstandigheid.
Ik ben het in grote lijnen wel met Peter eens. De wet DBA heeft leemtes blootgelegd. Wat ik niet zou willen is dat er aanpassingen gemaakt worden die de schijnzlefstandigheid legaliseert, zoals Hugo aangeeft. De schijnzelfstandigen kunnen wel tevreden zijn, maar ze maken als ‘werknemer’ gebruik van faciliteiten die niet voor hun bedoeld zijn. Daardoor werken ze concurrentievervalsing in de hand. In de afgelopen 10 jaar is het aantal zzp-ers vervijfvoudigd en de tarieven drastisch gedaald. Uitzonderingen daargelaten, hoor en lees ik alleen maar verhalen van intermediairs en zzp-ers die werkten op een manier die eigenlijk onder de VAR ook niet kon.
Klopt, marktongelijkheid moet op andere punten aangepakt worden. Recht op collectief onderhandelen voor zzp’ers beter regelen. De mededingingswetgeving is te rigide. Kamer heeft een motie aangenomen om dit te onderzoeken en bevorderen in de culturele sector. http://m.fnv-kiem.nl/nieuws/kunst-en-podium/3267/tweede-kamer-laat-zelfstandige-kunstenaars-onderhandelen-over-arbeidsvoorwaarden/
In ieder normaal weldenkend land is de wet heel duidelijk: “sta jij ingeschreven bij KvK en je ontvangt geen (additionele loonstrook) ben je 100% ondernemer met alle rechten en plichten.” Waarom moet Nederland altijd weer zo links geregeerd worden met regeltjes en contractjes! En waar we minder liberalisering nodig hebben, (de zorg) is men alleen maar harder aan het duwen om het verder te privatiseren.
Bewust gekozen zzp. Ik heb 14 jaar geleden bewust ontslag genomen. Doe deels catering bij bedrijven en particulieren en deels freelance culinaire dienstverlening bij horecabedrijven.ik wil geen baas, geen werkgever, dat ben ik zelf. Hierbij zorg ik zelf voor de voor mij benodigde verzekeringen en pensioenopbouw. Als im niet werk, omdat ik niet wil of als er geen opdracht is heb ik geen inkomen. Dat is mijn keuze. Ik betaal gewoon inkomstenbelasting. Zw premies. Allemaal mkjn keuze. Door de bemoeizucht en regezucht van de overheid, die ondernemingszin de afgelopen jaren toegejuicht heeft, is het freelance werk in horecabedrijven strikt genomen niet meer mogelijk. Natuurlijk zijn er dan werktijden en een menu waar ik me aan moet houden. Dat garandeert de voortgang van het bedrijf van mijn klanten. Maar dat mag niet volgens de modelovereenkomsten. De gaatjes in mijn week kan ik nu niet meer opvullen; faillissement staat dan voor de deur. Bedankt overheid hallo bijstand.
Maar wat is het probleem? Wordt jij ingehuurd om te koken bij opdrachtgevers op hun apparatuur, met hun ingredienten, met hun recepten, etc. Of moet jij op een bepaald moment gerechten afleveren. Dat eerste is iets dat zich niet onderscheid van een werknemer, het tweede is een duidelijke opdracht. Als in jouw geval de opdrachtgever alleen aangeeft wat hij wil (het resultaat) maar je vrij laat hoe je het doet, is er niets aan de hand. Hij mag zelfs het tijdstip aangeven dat je moet leveren, of menu voorschrijven, of apparatuur laten gebruiken. Overigens particulieren vallen er sowiezo (meestal) buiten. Catering kan ik me ook niet voorstellen dat dat een probleem is. Dus wat overblijft is de culinaire dienstverlening. Het kan best zijn dat die relatie geclassificeerd kan worden als dienstbetrekking. Zijn het overigens opdrachtgevers die nu concreet geen opdrachten meer geven? Of denk je dat het niet meer kan? Ik heb overigens nog geen brancheovereenkomsten gezien voor de horeca. Zijn die er?
