2022 was een grillig jaar voor uitzenders

Dat blijkt uit de ABU Marktmonitor die vorige week is gepubliceerd.

Wat opvalt in de ontwikkeling van uitzenduren en -omzet in 2022 is dat deze door het jaar heen niet gelijk verloopt.

Qua uitzenduren begon 2022 nog positief, waarna deze in het voorjaar omsloeg naar een forse krimp (-10%), geleidelijk werd de krimp minder, maar in de laatste maanden daalden de uitzenduren juist weer fors.

Ook de omzet van uitzenders steeg in de eerste maanden van 2022 nog flink (met een uitschieter van >12%). Maar ook hier kwam de omslag na het voorjaar. De omzet herstelde weliswaar enigszins, met zelfs enkele positieve uitschieters in het najaar, maar de omzetontwikkeling van uitzenders is al met al vorig jaar zeer grillig verlopen.

Verschillen per sector groot

De ABU licht er 3 sectoren uit die sterk verschillen qua uitzenduren en -omzet.

De administratieve sector kende in 2022 een daling van maar liefst 16% in uitzenduren en een daling van 4% in omzet ten opzichte van 2021. Deze sector heeft het al jaren moeilijk. Belangrijkste oorzaak is waarschijnlijk dat veel relatief eenvoudig en repeterend administratief werk steeds verder wordt geautomatiseerd. Daarvoor zijn minder ‘handjes’ nodig en dus minder uitzendkrachten.

De technische sector deed het een stuk beter. Hoewel ook hier sprake is van een  daling in uitzenduren (-5%) in 2022 is er wel een stijging van 3% in omzet ten opzichte van 2021. Het is alom bekend dat werkgevers al jaren zitten te springen om technisch personeel. Voorzichtige conclusie is dan ook dan uitzenders er vooralsnog (gemiddeld) niet in slagen meer uitzendkrachten voor technische functies te vinden.

• Lees ook: Zzp’ers zien kansen bij personeelstekort energietransitie

De industriële sector deed het relatief het best in 2022 met een stijging van 1% in uitzenduren en een stijging van 9% in omzet ten opzichte van 2021. De industrie – waar ook veel uitzendkrachten in werken – draait dus goed.

Maar binnen de industrie is er een omslag gekomen. Volgens ING is er (na de opleving van de coronacrisis) aan het eind van het voorjaar 2022 een productiedaling ingezet (niet lang na het begin van de oorlog in Oekraïne). Overigens meldt ING dat ondanks deze dalende trend het productieniveau nog altijd 8% boven het pre-coronavolume staat. ING ziet ook een tweedeling binnen de industrie; het zijn de energie-intensieve sectoren (producenten van basismaterialen) die het hier moeilijk hebben; andere deelsectoren zoals transportmiddelen, machinebouw en farma kenden wel productiegroei.
In 2023 verwacht ING een krimp van 1,5% voor de industrie als geheel, waarbij de technologische industrie een plus zal zien (+1,5%), maar bijvoorbeeld chemie zal krimpen (-5%).

Tarieven uitzenders omhoog

Eén overeenkomst is er wel tussen alle sectoren; de tarieven van uitzenders zijn omhoog gegaan. Uit de verschillen tussen uitzenduren/-omzet in de verschillende sectoren kun je opmaken dat uitzenders hun tarieven gemiddeld met grofweg 8% hebben verhoogd.De reden hiervoor is onder meer dat uitzendkrachten duurder zijn geworden door de CAO. Ook het minimumloon is gestegen (vanaf 1 januari 2023 is deze zelfs met 10% omhoog gegaan, wat ongetwijfeld een nog sterker effect zal hebben op de tarieven).

• Lees ook: Tarieven voor zzp’ers en gedetacheerden stijgen harder van verwacht

Flexkrachten zijn ook duurder geworden door wetgeving. Dat gebeurde al door de invoering van de WAB op 1 januari 2021. En de nieuw aangekondigde strengere regelgeving voor uitzenden zal uitzendwerk nog duurder maken. Daarnaast hebben uitzendbureaus natuurlijk ook te maken met stijgende kosten voor hun eigen (personeels-)organisatie.

Ook hebben uitzenders hun tarieven wellicht verhoogd omdat zij op de krappe arbeidsmarkt meer tijd en energie (en dus geld) moeten steken in het vinden van geschikte kandidaten.

Redenen voor krimp in uren en groei in omzet

Flexmarkt-expert Wim Davidse geeft op LinkedIn 2 belangrijke redenen voor die urenkrimp in de ABU Marktmonitor

1. Er waren in 2022 nauwelijks tot geen corona-/GGD-projecten meer; grote uitzenders sprongen tijdens de coronacrisis gretig in op de vraag naar flexkrachten die nodig was voor het bemannen van de vele prik- en testlocaties. Dat werk is helemaal weggevallen.
2. er is een historische krapte op de arbeidsmarkt, met een werkloosheid van nog maar 3,6% het vierde kwartaal. En krapte is altijd slecht voor de uitzenduren in de ABU Marktmonitor, stelt Davidse. Dan is het namelijk moeilijk om aan de nodige geschikte uitzendkrachten te komen.

Afkoeling goed of slecht voor uitzenden?

Davidse wijst er ook op dat de ABU Marktmonitor een goede thermometer is van de economie. Niet voor niets wordt uitzenden als de kanarie in de kolenmijn beschouwd als het om economische ontwikkeling gaat.

ABN AMRO heeft de ramingen naar beneden bijgesteld en verwacht een economische groei van slechts 0,7% in 2023. Ook ING denkt dat de economische groei van 4% in 2022 (deels nog inhaaleffect van coronacrisis) zal dalen naar 0,4% in 2023. De flexmarkt zal (qua volume) volgens ING dit jaar een krimp laten zien.

Van een recessie is echter nauwelijks sprake, hooguit een milde, korte. Dat heeft altijd weerslag op de conjunctuurgevoelige uitzendbranche, maar aangezien er sprake is van structurele, extreme krapte zou enige afkoeling op die oververhitte arbeidsmarkt uitzenders wellicht ook iets meer lucht kunnen geven. Misschien draagt het eraan bij dat zij iets gemakkelijker aan geschikte kandidaten kunnen komen.

• Lees ook: De arbeidsmarkt in 2023: voorspellingen van elf experts

Generiek versus niche

Overigens zijn er grote verschillen tussen uitzenders als het gaat om omzetontwikkeling. De grote, generieke uitzenders zien hun omzetten veel sneller dalen dan de nichespelers op de markt. Zeker als die gespecialiseerde flexbedrijven zich op de aantrekkelijke IT of Techniek-sector richten.

Vooral de grote uitzenders – die sterk vertegenwoordigd zijn in de ABU Marktmonitor en dus deze cijfers enigszins kleuren – hebben het het afgelopen jaar moeilijk gehad. Randstad deed het nog relatief goed, maar in Nederland wist de marktleider bijvoorbeeld in het derde kwartaal van 2022 geen omzetgroei te realiseren (cijfers van het vierde kwartaal volgen binnenkort). ManpowerGroup Nederland kende zelfs een omzetdaling in het derde kwartaal ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar (-6%). Ook Adecco kende deze periode een (lichte) omzetdaling.

Detachering dik in de plus

Uitzenders doen het ook veel minder goed dan intermediairs/bemiddelaars in andere contractvormen, zoals zzp-bemiddeling en detacheren. Zo hebben detacheerders juist een topjaar achter de rug. De cijfers over het vierde kwartaal uit de VvDN Marktmonitor zijn nog niet bekend, maar in de eerste 9 maanden van vorig jaar is een omzetgroei van circa 18% gerealiseerd.