"Exploring the future of work & the freelance economy"
SLUIT MENU

Kritiek op plan Van Gennip om draaideurconstructies te beperken

Er moet een einde komen aan draaideurconstructies waarbij werknemers na drie jaar of drie tijdelijke contracten buiten worden gezet, waarna ze na een half jaar weer terug kunnen komen. De wachttijd bij de ketenregeling wordt verlengd naar vijf jaar. Dit staat in een conceptbrief van minister van Gennip (Werkgelegenheid), zo meldt de Volkskrant.

“We beginnen met een jaarcontract, met de mogelijkheid tot verlenging. Benoeming in de functie is voor maximaal drie jaar.” Het is een zin die nog regelmatig voorkomt in vacatures. Ofwel; hoe goed je ook presteert, verwacht niet dat de werkgever je een vaste aanstelling aanbiedt.

Na drie tijdelijke contracten, of na drie jaar in tijdelijke dienst, moet een werknemer namelijk een vast contract krijgen. En daar zijn werkgevers huiverig voor, onder meer omdat ze bij ziekte nog twee jaar het loon moeten doorbetalen en bij slecht presteren bijna niet van de werknemer afkomen.

Sommige werkgevers gebruiken dan  de ‘draaideurconstructie’ om een vaste aanstelling te omzeilen. De werknemer moet er een half jaar tussenuit en mag dan opnieuw aangenomen worden voor drie jaar of drie contracten.

Draaideurconstructies hardnekkig

Het kabinet probeert dit al jaren tegen te gaan. In januari 2020 ging de huidige ketenregeling in, gelijk met de Wet Arbeidsmarkt in balans (WAB). Die zorgde niet voor het gewenste resultaat. Volgens een analyse van ABN-AMRO leidde de WAB tot flink minder tijdelijke banen, maar niet tot aantoonbare vervanging door vaste contracten.

Daarvoor, sinds 2015, gold de Wet Werk en Zekerheid (WWZ) waarbij werknemers na twee jaar een vast contract moesten krijgen en weer daarvoor was het ook na drie jaar. Maar aan welke knop het kabinet ook draait, het slaagt er niet in om met regelgeving meer vaste contracten af te dwingen.

In Nederland waren er in 2022 bijna 3 miljoen mensen met een tijdelijk contract, zo becijferde het CBS.  Dat zijn overigens lang niet altijd flexwerkers zonder uitzicht op een vast dienstverband. Lees daarover: Aantal flexwerkers met contractzekerheid stijgt, aantal met contractonzekerheid daalt.

Wachttijd wordt vijf jaar

Minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft genoeg van deze ‘draaideurconstructies’, zo blijkt uit een concept-kamerbrief die ze heeft opgesteld en waar de Volkskrant over schrijft. Als het aan haar ligt, gaat de wachttijd naar vijf jaar. Er komt dit jaar nog een wetsvoorstel, meldt de krant.

Bij het ministerie wil niemand reageren op de berichtgeving van het dagblad. Ook is niet duidelijk wanneer de brief van Van Gennip openbaar wordt. “Er wordt hard aan gewerkt. Ergens dit voorjaar is het waarschijnlijk klaar”, is alles wat een woordvoerder erover kwijt wil.

De vertraging lijkt te komen omdat werkgevers- en werknemersorganisaties het nog niet eens zijn over de uitwerking van de plannen om de regeling voor loondoorbetaling bij ziekte in het tweede jaar aan te passen, zo laten bronnen bekend met het onderhandelingsproces weten.

Reacties

Dat minister Van Gennip de hoeveelheid flexwerk wil beperken, was al bekend. Het kabinet sluit aan bij de adviezen van de commissie Borstlap en van de SER dat in 2021 het rapport ‘zekerheid voor mensen’ presenteerde.  “In het SER-advies staan afspraken gemaakt om de onderbrekingstermijn te laten vervallen. In die zin hebben we dit dus aan zien komen. We zien nu dat de adviezen verder worden uitgerold”, zo reageert een woordvoerder van de NBBU, brancheorganisatie voor uitzendbureaus op de plannen van Van Gennip.

De NBBU is tegen draaideurcontracten en deze aanpak zou kunnen helpen om dit terug te dringen, zo stelt de woordvoerder. “Een onderbrekingstermijn van 5 jaar is echter veel te lang. Dit maakt het voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, die al wat moeilijker aan het werk komen, nog lastiger om aan het werk te blijven. Daarnaast wordt de arbeidsmarkt met deze onderbrekingstermijn nog krapper gemaakt dan hij al is en zal het de flexibiliteit en wendbaarheid van het bedrijfsleven beperken.”

Ook Roos Wouters van de Werkvereniging reageert kritisch. “Al sinds de komst van de flexwet in 1999 probeert de overheid werkgevers te dwingen om tijdelijke krachten in dienst te nemen. Dit is echter nog nooit succesvol gebleken,” zo schrijft ze in een opiniestuk dat ze op LinkedIn heeft geplaatst.

“Zolang er niets gedaan wordt aan de reden dat werkgevers liever geen mensen in dienst nemen, namelijk twee jaar doorbetaling bij ziekte, zal dit beleid vooral nadelige effecten hebben voor de werkenden zonder vast contract en dan met name voor de mensen met een slechte onderhandelingspositie. Wil dit kabinet echt wat doen aan het verbeteren van de bestaanszekerheid van onze beroepsbevolking, dan zouden ze het opbouwen van zekerheden aan de werkenden moeten koppelen en niet aan de contractvorm.”

Hoogleraar arbeidsmarkt Ton Wilthagen noemt de voorgenomen plannen in het FD een “ondoordacht tekentafelplan”. Hij ziet liever dat er meer aandacht komt voor een groter probleem: de structurele tekorten op de arbeidsmarkt. Ronald Dekker (TNO) zegt in dezelfde krant dat de minister schiet met een kanon op een mug: “Het probleem speelt bij maar heel weinig werkenden”.

De ABU en VNO-NCW wilden nog niet reageren omdat het om concept-brieven gaat.

Handhaving schijnzelfstandigheid

In haar concept-brief gaat Van Gennip ook in op haar zzp-plannen. Het kabinet wil de controle op het werken als zzp’er versneld aanscherpen om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Een uurtarief lager dan 35 euro kan daar al op duiden. Tot nu toe gaf het kabinet aan dat de controle niet voor 2025 kon beginnen omdat dit te ingewikkeld was. Dat zou nu versneld worden.

De NBBU zegt hierover: “De Wet DBA werkt niet en er wordt naar een alternatief gezocht. Wat ons betreft is het belangrijk dat daarin wordt meegenomen dat elementen die duidelijk wijzen op ondernemerschap, er ook voor zorgen dat je echt ondernemer kunt zijn.”

Malini Witlox is redacteur ZP & Politiek bij ZiPconomy Bekijk alle berichten van Malini Witlox

Eén reactie op dit bericht

  1. Focus op tekorten en ondernemerschap……
    Feitelijk zou dat de focus moeten zijn van Van Gennip ipv telkens de verkeerde “rails” berijden…..
    Maar goed na morgen wordt de partij van Van Gennip een stipje aan de horizon en zal zij zelf waarschijnlijk ook spoedig verdwijnen….
    En dan op naar een realistische aanpak van de arbeidsmarkt problemen……