In drie van de vier zorgsectoren daalt inhuur externen. Maar dat is niet het hele verhaal.

De inhuur van extern personeel bij ziekenhuizen, de GGZ en de gehandicaptenzorg is in 2020 gedaald. Alleen in de VVT (Verpleeg- en Verzorgingshuizen en Thuiszorg) lag het percentage inhuur hoger dan in het jaar daarvoor. Dat blijkt uit een analyse van Intrakoop van de financiële cijfers uit de jaarverslagen van zorginstellingen. Intrakoop is de grootste inkoopcoöperatie van de zorg in Nederland.

Meer inhuur in 2021 en 2022

Maar van een trendbreuk is volgens Frederieke Smidt Crans, directeur van Flexhuis, geen sprake. Ze ziet het percentage in 2021 en 2022 weer boven het niveau van 2020 liggen.

Personeelskosten zorginstellingen

Intrakoop bekeek alle kosten van zorginstellingen over een periode van tien jaar (2011-2020). De sector heeft te kampen met fiks oplopende personeelskosten en extra kosten voor flexibel personeel. Tussen 2011 en 2020 namen de totale personeelskosten in de ouderenzorg, thuiszorg, gehandicaptenzorg en GGZ met bijna 50% toe. Ziekenhuizen waren in 2020 zo’n 40% meer kwijt aan kosten voor personeel dan 10 jaar geleden. Samen waren de vier grote zorgsectoren in 2020 maar liefst € 50 miljard kwijt aan personeelskosten.

Personeel niet in loondienst

Onderdeel van die kosten voor personeel, is het ‘personeel niet in loondienst (PNIL)’. Dat kunnen uitzendkrachten of zzp’ers. Vooral in de caresector moeten zorginstellingen steeds dieper in de buidel tasten om de roosters kloppend te krijgen bij een groeiend aantal moeilijk vervulbare vacatures, zo constateert Intrakoop. In ouderenzorg gaat inmiddels bijna 10% van de totale personeelskosten van € 16,1 miljard naar personeel dat niet in loondienst is. In de gehandicaptenzorg en GGZ is dat zo’n 8%, in ziekenhuizen is dit aandeel met 5,2% een stuk lager.

• Lees ook: Meer inhuur in de zorg? Vooral de Belastingdienst profiteert.

Daling in 2020 incidenteel

De cijfers van Intrakoop laten zien dat in drie van de vier sectoren er in 2020 flink minder geld werd uitgegeven aan extern personeel. Dat komt vooral door de coronacrisis, zo legt Frederieke Smidt Crans, directeur van Flexhuis, uit. Haar bedrijf ondersteunt organisaties bij het inhuren van extern personeel. “Veel poliklinieken in bijvoorbeeld de ggz waren tijdens de lockdown gesloten. Zorg in het ziekenhuis werd afgeschaald, vooral ook in OK’s waar extern personeel relatief duur is.” Personeel dat extra nodig was, zat juist in functies waar de tarieven wat lager liggen.

Vraag naar externe inhuur groeit

Schmidt Crans zag in 2021 de vraag naar extern personeel alweer flink oplopen. “Hier is sprake van een inhaalslag.” Die zal ook in 2022 doorzetten, verwacht ze. Van een trendbreuk richting minder inhuur, is volgens haar dan ook geen sprake.

Dat komt niet alleen omdat er meer mensen nodig zijn. Het rapport van Intrakoop laat ook zien dat het ziekteverzuim sinds 2014 elk jaar verder stijgt, maar ook dat de tarieven van bureaus stijgen, zegt Schmidt Crans.

• Lees ook: Flexibilisering bedreiging voor duurzaam werkgeverschap in zorgsector

Zzp’ers in de ouderenzorg

Vooral in de ouderenzorg – waar ook in 2020 het aandeel ‘kosten van personeel niet in loondienst’ opliep – speelt mee dat het aantal zzp’ers stijgt. “In de ziekenhuizen werkt een groep zzp’ers die dat vaak al jaren doet. Daar zie je nauwelijks een stijging van zzp’ers. Maar in de ouderenzorg zie je wel echt een groei, met name bij helpende en verzorgende functies.“

Photo by Luis Melendez on Unsplash