ZiPtalk: ‘Jongere generaties verkiezen vrijheid boven zekerheid’

De hoeveelheid rollen die jonge werkenden vervullen is tegenwoordig groot. Dat is al te zien aan het profiel van de gasten van deze editie van ZiPtalk, de podcast van ZiPconomy. Kim Trotz (32) is co-founder en creative director van Qommunity en freelance copywriter. Sem Overduin (26) is Public Affairs Officer bij Headfirst, gemeenteraadslid PvdA/GroenLinks Leiderdorp, trekker van de lobbyactiviteit binnen de Bovib én actief vrijwilliger.

Jongere generaties willen autonomie en vrijheid

Trotz begon zelf met freelancen toen zij tijdelijk in Italië woonde. Onder het motto: “Zelf kiezen voor wie je gaat werken, wanneer en waar.” Toen het coronavirus ervoor zorgde dat ze binnen 24 uur al haar werk kwijtraakte, verschoof ze haar focus en richtte samen met Kiki Calis The Freelance Qommunity op.

“We zagen een trend dat mensen voor zichzelf beginnen, meer autonomie en vrijheid willen ervaren in hun werk, maar ook meer ‘purpose driven’ werk willen doen”. Het platform zorgt ervoor dat freelancers zich met elkaar verbinden, kennis en opdrachten uitwisselen, maar elkaar ook helpen in moeilijke tijden. Want, zoals Trotz ziet onder Gen Z en millennials: deze generaties willen “vrijheid boven zekerheid ervaren”.

Overduin herkent onder leeftijdsgenoten dezelfde behoeften en waarden. Zo ziet hij vrienden veel switchen van baan of lang op reis gaan en vanaf daar werken. Ze doen graag veel verschillende dingen en willen vrijheid ervaren in het maken van die keuze.

Zelf hecht hij ook veel waarde aan diversiteit van werkzaamheden maar doet dat in loondienst. Impact maken op de samenleving doet hij als vrijwilliger en in de gemeenteraad: “De maatschappelijke betrokkenheid is me met de paplepel ingegoten.”

Freelancen is niet chillen in een hangmat op Bali

Trotz benadrukt dat het ondernemerschap niet voor iedereen weggelegd is. Het beeld van de freelancer die als ‘digital nomad’ alleen maar op het strand ligt, is ongenuanceerd. “Freelancen is hard werken en onzekerheid”, legt ze uit. Ze ziet binnen Qommunity veel onrust, omdat er in de huidige arbeidsmarkt weinig werk is. “Je komt jezelf elke dag tegen, ook in een hangmat.”

Volgens Trotz is het zonde dat er – zeker bij tekorten op de arbeidsmarkt – niet meer gebruik wordt gemaakt van freelancers: ze helpen organisaties om makkelijk op- en af te schalen, wat juist flexibel maakt. “Makkelijk talent kunnen inhuren en kijken buiten je bubbel.”

Overduin ziet in zijn rol bij Headfirst dat er wel degelijk wordt ingespeeld op de jonge generatie: ‘employer branding’ op het gebied van duurzaamheid en diversiteit staat er hoog op de agenda.

Moderniseren van de arbeidsmarkt

Hoe kunnen opdrachtgevers dan inspelen op de behoeften van een freelancer uit de jongere generatie? Dat moet die freelancer voor een groot deel zelf aangeven, legt Trotz uit. “Eigenlijk heb jij de verantwoordelijkheid om tegen de opdrachtgever te zeggen: ‘dit zijn mijn waarden, hier sta ik voor’. Dan kun je op gelijke voet staan en is het wel de verantwoordelijkheid van de opdrachtgever om de freelancer serieus te nemen.”

Dat zzp’ers op meerdere plekken komen, betekent dat ze veel te brengen hebben. Trotz ziet dat daar meer mee kan worden gedaan door opdrachtgevers.

Overduin vindt dat het moderniseren van de arbeidsmarkt en die aanpassen aan deze leeftijdsgroep ook op politiek vlak nodig is. Bepaalde groepen uit de arbeidsmarkt worden niet vertegenwoordigd. Ook ziet hij dat er ruimte nodig is om flexibeler te werken en banen makkelijk te kunnen combineren. “Ik geloof er nog steeds in dat we de basis, los van de contractvorm, moeten gaan regelen met elkaar.”

“Iedereen die onderneemt, pakt het serieus aan”

Het debat wat daarover speelt in de politiek, leidt onder jonge zelfstandigen tot veel onzekerheid. Trotz: “Het leeft heel erg”. De meesten denken serieus na over zekerheid en nemen deel aan schenkkringen of broodfondsen. Er zijn vooral zorgen over wat daarmee gaat gebeuren als de AOV verplicht wordt.

Overduin snapt wel dat de overheid het zorgelijk vindt dat een grote groep onverzekerd rondloopt. De weerstand onder zzp’ers vindt hij óók begrijpelijk. Een wetsvoorstel waarin duurzame oplossingen worden voorgesteld op een betaalbare manier voor iedereen en waarin alle langetermijnrisico’s aan bod komen (pensioen, arbeidsongeschiktheid en ziekte) vinden Trotz en Overduin beiden wenselijk.

“Jezelf continu blijven uitvinden”

Hoewel Overduin toevoegt dat hij wel ook meer aandacht wil zien voor scholing, ontwikkeling en duurzame inzetbaarheid. “Skills die je vandaag de dag hebt, zullen volgend jaar minder relevant zijn.”

 Dat er in Den Haag wel gezegd wordt dat zzp’ers minder investeren in hun ontwikkeling dan werkenden in loondienst, verbaast Trotz. Zij geeft aan dit precies andersom te zien. “Als freelancer moet je zelf waarde toevoegen, dus je moet jezelf continu opnieuw blijven uitvinden”. Zo ziet ze binnen Qommunity dat zzp’ers hun kennis veel delen en zo doorlopend leren van elkaar, bijvoorbeeld op het vlak van marketing of beveiliging van gegevens.

Een basis voor iedereen

Op de vraag wat Trotz als jonge ondernemer en freelancer graag in de maatschappij zou zien, denkt zij niet alleen aan zekerheid en een basisinkomen voor iedereen, maar ook aan samenwerken en van elkaar leren op een manier die klimaatneutraal is. “Dan kunnen we de wereld helpen.”

Overduin is iets praktischer ingesteld. Hij zou graag een basisregeling zien voor alle werkenden die ervoor zorgt dat mensen sneller stappen durven te zetten in hun loopbaan en daarbij risico’s durven te nemen. ”We moeten die basis, ongeacht de contractvorm, gewoon voor iedereen gaan regelen.”

Beluister deze aflevering van ZiPtalk op Spotify of bekijk de opname op YouTube