Wie kan er een voordeel noemen van de tweede pijler voor zzp’ers?

In Financieele Dagblad stond afgelopen week een artikel ‘Pensioen voor wie werkt: geen plicht, wel recht’. Hierin geeft hoogleraar Fieke van der Lecq aan dat ‘Het echte probleem is dat zzp’ers geen pensioen mogen opbouwen omdat er geen pensioenregelingen zijn’.

Ze doelt hierop dat zzp’ers geen toegang hebben tot pensioenregelingen binnen de tweede pijler van ons pensioenstelsel.

Ons pensioenstelsel kent een eerste pijler (de AOW, voor iedereen), een tweede pijler (voor werkgevers) en een derde pijler die gericht is op hen die zelf hun pensioen moeten regelen. Zoals zzp’ers, want die zijn immers geen werkgever.

Deze pijler kent een aantal verschillen ten opzichte van de tweede pijler, die maakt dat deze veel beter past bij wat zelfstandig ondernemers wensen of nodig hebben. De vijf belangrijkste  verschillen / voordelen:

1. Flexibel kunnen inleggen. Elke maand zelf kunnen bepalen of en hoeveel je wilt inleggen. Bij de tweede pijler geldt een vaste premie die voor het hele jaar vast ligt. Niet erg werkbaar voor mensen met een wisselend inkomen.
2. Mocht je komen te overlijden gaat de waarde naar je nabestaanden. Dit is bij de tweede pijler niet het geval en als je wilt dat er iets naar je nabestaanden gaat moet je daar een verzekering voor afsluiten.
3. Het is mogelijk om pensioen in de derde pijler ‘af te kopen’. Dus eerder op te nemen. Dan betaal je weliswaar de belasting die je nog verschuldigd bent, en daarop nog een ‘revisierente’ (een soort boete vanwege het ontlopen van vermogensrendementsheffing) die tussen de 0 en 20% ligt. Afkopen is fiscaal niet aantrekkelijk maar het is wel fijn dat het in geval van financiële nood mogelijk is. En in geval van langdurige arbeidsongeschiktheid vervalt die revisierente zelfs. Pensioen in de tweede pijler kun je niet afkopen.
4. Je bepaalt zelf wanneer je die pensioenpot wilt laten uitkeren. Handig, want zelfstandigen kennen geen vaste pensioenleeftijd. En ook de manier van uitkeren is veel flexibeler. Zo kun je bijvoorbeeld bij een pensioenpot van € 300.000 een bedrag van € 50.000 gespreid over vijf jaar laten uitkeren en een bedrag van € 250.000 over 20 jaar. Of levenslang, wat je wilt. Heb je bijvoorbeeld 20 jaar gekozen, en kom je na 10 jaar te overlijden? Dan gaat het resterende bedrag alsnog naar je nabestaanden. Pensioen binnen de tweede pijler kan uitsluitend levenslang uitgekeerd worden. Zelfs als je al weet dat je nog maar een paar jaar te leven hebt.
5. Het is een eigen, individuele pensioenrekening die juridisch eigendom is van het individu. Geen vage en complexe vormen van solidariteit zoals in de tweede pijler. Het tweedepijler-pensioenstelsel gaat aangepast worden. Samengevat komt het er op neer dat die pijler in de toekomst individueler gaat worden. Dus meer op de derde pijler gaat lijken…

Kan ik dan geen enkel voordeel bedenken van de tweede pijler?

Jawel: de ruimte die je krijgt om pensioen op te bouwen in de tweede pijler is groter. Maar laat dat nadeel nu net opgelost worden wanneer de Wet Toekomst Pensioenen ingaat (gepland: 1 juli 2023). De ruimte in de derde pijler wordt enorm verhoogd. Van 13,3% naar 30%, dus bijna 2,5 keer zoveel als nu. Overigens is voor de meeste zelfstandigen de huidige ruimte al voldoende.

Waarom pijler 2 aanpassen?

Fieke pleit ervoor om de tweede pijler aan te passen zodat ook deze pijler beter aansluit bij de wensen van zzp’ers. Maar waarom allerlei ingrepen doen binnen de tweede pijler om uiteindelijk te kunnen bieden wat in de derde pijler al lang mogelijk is?

Bovendien kunnen bestaande aanbieders van derdepijler-pensioenoplossingen dit tegen lagere kosten bieden dan de bestaande (non-profit) pensioenfondsen. Mij dunkt dat die pensioenfondsen het al druk genoeg krijgen bij de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel en het (pensioen!)geld beter aan andere zaken kunnen besteden.

Ik heb meermaals aan de pleitbezorgers van de tweede pijler voor zelfstandigen gevraagd wat dan de voordelen voor zelfstandigen zou zijn van deze pijler. En ik heb daar nog nooit één antwoord op gekregen. Hierbij vraag ik nogmaals of iemand mij de voordelen kan uitleggen. Want misschien zie ik wel iets over het hoofd.

Ten slotte

De tweede pijler is gericht op werkgevers en valt onder de Pensioenwet (Pw). De derde pijler is gericht op (pensioen)consumenten en valt onder de Wet financieel toezicht (Wft). Dus ook de regelgeving omtrent de communicatie is daarop ingericht. Zelfstandigen worden als consument derhalve beschermd via de Wft en niet via de Pw. Ook daarom is uitsluitend de derde pijler geschikt voor zelfstandigen en de tweede niet.