Leidse zorgorganisatie stopt radicaal met inzet uitzendkrachten en zzp’ers

De inzet van uitzendkrachten en zzp’ers gaat ten koste van de kwaliteit van zorg en vraagt te veel energie van de vaste krachten, zo vindt de Leidse zorgorganisatie Libertas. De zorgorganisatie wil daarom alleen verder met vaste werknemers die zich verbinden aan de organisatie en de ‘identiteit’ van Libertas Leiden. Daarbij zegt de organisatie vanaf 1 september ook geen ‘onnodig geld’ meer uit te geven aan uitzendbureaus en ander extern personeel.

Door de inzet van uitzendkrachten en zzp’ers in de zorg kan de kwaliteit van zorg niet worden gehandhaafd, zo stelt Libertas. Daarbij vindt de zorgorganisatie dat zzp’ers onnodig risico lopen, omdat ze vaak onvoldoende verzekerd zijn, geen pensioen opbouwen en andere secundaire arbeidsvoorwaarden missen.

“Radicaal Vernieuwend Personeelsbeleid”, zo noemt Benjamin Martens, bestuurder bij Libertas Leiden, de nieuwe plannen in een reactie bij de locale nieuwswebsite Sleutelstad. “We willen onze vaste, vertrouwde krachten beter belonen. Zo investeren wij in elkaar en in een duurzame toekomst voor de organisatie, alle collega’s en onze zorg- en dienstverlening in Leiden. Maar het zal ook een pittige tijd worden om al het werk met onze vaste collega’s georganiseerd te krijgen.”

Verschraling kwaliteit van zorg

Onder werkgevers in de zorg is al langer onrust over het groeiend aantal zzp’ers in de zorg. Ook de brancheverenigingen I-ZO Nederland en ABU gaven eerder aan dat ze dat een zorgelijke ontwikkeling vinden. De Werkgroep Zorg van beide organisaties inventariseerde de risico’s die dat met zich meebrengt, en waarschuwde onder meer voor de verschraling van kwaliteit van zorg: “Zzp’ers nemen geen deel aan werkgroepen en andere interne opleidingen. Zij moeten zichzelf opleiden, maar de werkgroepleden zien veel zzp’ers die zich minimaal bijscholen. Met als gevolg dat veel zelfstandigen, ook de jongeren, eigenlijk alleen maar diensten doen en zich minder ontwikkelen in hun vak dan gedetacheerden, uitzendkrachten en werknemers.”

Gezonde flexibele schil

Toch pleiten I-ZO en ABU vooral voor een gezonde flexibele schil, en niet voor het uitsluiten van uitzendkrachten en zzp’ers in de zorg. “Radicaal vernieuwend is dit beleid van Libertas misschien wel”, vindt Josien van Breda, voorzitter van I-ZO Nederland. “Maar het is vooral een noodgreep, en nogal kort door de bocht. Het is volgens mij niet ‘of/of’, maar ‘en/en’. Ik ben het er wel mee eens dat de vaste kern van het werk ook bij voorkeur door vaste medewerkers moet worden gedaan. Maar ook in de zorg heb je een flexschil nodig, daar ontkom je niet aan. Het gaat erom: hoe krijg je het werk gedaan en hoe garandeer je de kwaliteit van de medewerkers? Ook uitzendkrachten en zzp’ers kunnen kwaliteit van zorg leveren.”

Van Breda kan zich meer vinden in de kabinetsvoorstellen voor het Integraal Zorgakkoord (IZA) die nu op tafel liggen. Het voorstel stuurt onder meer aan op werkafspraken waarin “verantwoordelijkheden tussen medewerkers in loondienst en zzp’ers helder en eerlijk verdeeld zijn, rondom avond-, nacht-, weekenddiensten, scholing en beloning.” Volgens Van Breda is dat een goede eerste stap naar een goed georganiseerde flexschil.

Werkgevers veroorzaken uitstroom

Libertas richt zich op een symptoom, in plaats van op het dieperliggende probleem, vindt Lex Tabak, initiatiefnemer van het online platform zzp-erindezorg.nl. “De groei van flex en zzp hangt samen met de kwaliteit van het dienstverband”, zo stelt hij. Daarbij verwijst hij onder andere naar recent onderzoek van een aantal pensioenfondsen. Samengevat stelt het onderzoek: werkgevers veroorzaken uitstroom onder zorgmedewerkers en kunnen daar iets tegen doen.

“Waarom heeft Libertas zo’n groot beroep moeten doen op flex en zzp de afgelopen jaren? Waarom kozen zorgmedewerkers niet voor een vast contract?” Want het kan ook andersom, zo stelt hij: goede werkomstandigheden in de zorg kunnen zelfs leiden tot een verzoek van zzp’ers om een vast dienstverband. “Dat illustreert het praktijkvoorbeeld van Zorgorganisatie King Arthur Groep. Die  biedt haar zzp-ers op eigen verzoek een dienstverband aan. Honderden zzp’ers kregen deze keuze voorgelegd. Bijna de helft koos vrijwillig voor dienstverband. Andere zorgmedewerkers kiezen weer welbewust en overtuigd voor het zzp-schap in de zorg.”

Goed werkgeverschap

“Een goede relatie met zorgmedewerkers hangt niet samen met het type arbeidsrelatie”, concludeert Tabak, maar met de opdracht, uitdagend werk en mogelijkheden voor medewerkers om zichzelf door te ontwikkelen. Het is dus niet nodig om tot ‘radicale vernieuwing’ te komen door zorgmedewerkers uit te sluiten. Goed werkgeverschap is voldoende.”