"Exploring the future of work & the freelance economy"
SLUIT MENU

D66 pleit in verkiezingsprogramma voor ‘radicale verandering’ van werk en inkomen

In het concept-verkiezingsprogramma van D66 zoekt de partij een balans tussen vrijheid en zekerheid. De partij wil werkgevers stimuleren om vaste contracten te geven en vindt tegelijkertijd dat werkenden zelf mogen kiezen of ze werken als ondernemer, werknemer of flexwerker.

‘Laat iedereen vrij, maar niemand vallen.’ Dat is de onderkop van het concept-verkiezingsprogramma van D66, dat opgesteld is door een commissie onder leiding van Wouter Koolmees. In het programma is veel aandacht voor de arbeidsmarkt en de positie van de zelfstandigen daarin.

Radicale verandering

D66 maakt andere keuzes dan in zijn programma uit 2016. Zo zet de partij in op een ‘radicale verandering van werk en inkomen’.

“Werk moet weer de basis zijn voor een vrij en waardig bestaan,” schrijft Koolmees in het voorwoord. “We maken het voor werkgevers aantrekkelijker om vaste contracten te geven. De verschillen tussen werkenden maken we kleiner, zodat iedereen voldoende zekerheid heeft. ”

De partij vindt dat er afgelopen kabinetsperiode belangrijke stappen in de goede richting zijn gezet als het gaat om arbeidsmarktbeleid. “Met het pensioenakkoord worden de pensioenen persoonlijker en toekomstbestendig. De verschillen tussen vaste en flexibele contracten zijn verkleind en het geboorteverlof is uitgebreid.”

Ongelijkheid bestrijden

En dat is wat D66 betreft slechts het begin. De huidige crisis laat volgens de partij zien dat mensen met een flexibel arbeidscontract en een deel van de zelfstandigen ‘erg kwetsbaar zijn als het slechter gaat met de economie of hun gezondheid’.

“Uit de scherpe analyse van de commissie-Borstlap blijkt dat er te grote verschillen zijn gegroeid tussen verschillende contractvormen”, staat in het verkiezingsprogramma. “Voor de één is werk een bron van stabiliteit en kansen, voor de ander geeft het geen uitzicht op vrijheid en zekerheid. Die ongelijkheid willen we bestrijden.”

Liberaal en sociaal

Over het zzp-dossier – waar Koolmees in zijn rol als minister niet de doorbraak heeft kunnen realiseren die hij had gewild – staan interessante aannames en voorstellen. “Wij vinden dat mensen zelf moeten bepalen hoe zij hun werkende leven inrichten; als werknemer, als zelfstandige of als werkgever.”

Naast liberaal vindt D66 zichzelf ook sociaal. Dus wil de partij het verschil verkleinen tussen de diverse soorten arbeidsrelaties. Die leiden volgens D66 namelijk tot problemen als schijnzelfstandigheid en oneerlijke concurrentie.

In het verkiezingsprogramma staat: “We verkleinen daarom de verschillen in de fiscaliteit en de sociale zekerheid tussen verschillende vormen van werk. Hierdoor wordt de aard van het werk bepalend voor de vorm van de arbeidsrelatie, in plaats van de kosten.”

Verzekering voor alle werkenden

“We geloven in een sociaal stelsel dat alle werkenden de bescherming biedt die ze nodig hebben. Arbeidsongeschiktheid is een risico dat iedereen kan overkomen. We voeren een betaalbare collectieve arbeidsongeschiktheidszekering in waaraan alle werkenden deelnemen.”

In 2016 wilde D66 zzp’ers vooral nog ‘verleiden’ om zelf een verzekering af te sluiten. Dat is niet echt gelukt. Op dit moment werkt het ministerie onder druk van de vakbonden, PvdA en GroenLinks aan een aparte verplichte aov voor zzp’ers. Een verzekering voor alle werkenden is een fundamenteel andere, en complexere, keuze. Met het is wel een keuze waar een aantal zzp-organisaties meer voor voelt dan voor een aparte verzekering voor zzp’ers.

Gelijk speelveld

Een gelijk speelveld op fiscaal en sociaal gebied leidt volgens D66 tot “minder druk op de juridische kwalificatie van de arbeidsrelatie, waardoor de keuze van de werkende in welke arbeidsrelatie hij wil werken meer centraal kan staan.”

Dat is een interessante aanname van D66. Met dat gelijker speelveld zou de keuze voor een contractvorm dus niet veel uitmaken. Hans Borstlap, de voorzitter van de Commissie Regulering van Werk, heeft dat ook wel eens gesteld (zie hier). De arbeidsrechtjuristen uit zijn commissie zijn het daar overigens niet mee eens.

D66 wil burgers dus zelf laten bepalen hoe zij hun werkend leven inrichten, ‘als werknemer, als zelfstandige of als werkgever’. Dat staat haaks op de visie van de experts uit de commissie Borstlap. En haaks op het advies van de advocaat-generaal aan de Hoge Raad over een zaak over de kwalificatie van de arbeidsrelatie. Bij D66 realiseren ze zich overigens dat dit fundamentele punt juridisch nog behoorlijk complex is om waar te maken, ook gezien eerdere uitspraken van het Europese Hof van Justitie.

Collectief onderhandelen

Tot slot wil D66 zelfstandig ondernemers meer mogelijkheden geven voor collectieve onderhandelingen, om tegenwicht te bieden aan de marktmacht van opdrachtgevers. Dat klinkt sympathiek, maar het is ook al langer duidelijk dat het niet zomaar kan vanwege de mededingingswet. D66 laat nog in het midden hoe de partij dat voor elkaar wil krijgen.

Voor flexwerkers durft D66 wat stevigere uitspraken te doen. De partij wil voor flexwerkers een opslag op het minimumloon geven, zodat zij per uur meer verdienen dan mensen met een vast contract.

Verder wil de partij dat goed opdrachtgeverschap – net als goed werkgeverschap – wordt opgenomen in de wet.

En D66 vindt dat ‘bij een veranderende arbeidsmarkt (…) ook een veranderende polder (hoort)’. Zelfstandigen verdienen dus een plek aan tafel in de Sociaal Economische Raad (SER), staat in het programma. De VVD vroeg daar al eerder om in een motie aan minister Koolmees.

Op 17 maart 2021 zijn er weer verkiezingen voor de Tweede Kamer. In aanloop daarnaartoe besteedt ZiPconomy ruim aandacht aan de visies van de verschillende partijen en aan wat ze beloven in hun verkiezingsprogramma op het gebied van de arbeidsmarkt en zelfstandigen. Klik hier voor een overzicht.

Hugo-Jan Ruts is 'editor-in-chief' en uitgever van ZiPconomy. Bekijk alle berichten van Hugo-Jan Ruts

8 reacties op dit bericht

  1. Ik kan Wouter Koolmees niet serieus nemen met zijn jarenlange gepruts rond de VAR. In mijn ogen is hij een falende knutselaar die het zelfstandig ondernemen eerder onmogelijk dan mogelijk maakt. Het enige doel lijkt tot nu toe te zijn er op aan te sturen dat zelfstandigen hun zelfstandigheid opgeven omdat ze als werknemer beter af (zouden) zijn. Daarmee verkwansel je de belangen van de echt zelfstandige ondernemers, die hun zaakjes prima zelf kunnen (en willen) regelen. Maak hen dat mogelijk, niet onmogelijk.

    • Wouter Koolmees lijkt met deze koerswijziging vooral bezig te zijn met het verkiezingsprogramma. De focus ligt voor een belangrijk deel op de flexwerker en ZZP’er. Op het moment zelf laat Koolmees de ZZP’er in de kou staan door geen duidelijkheid te geven over de nieuwe wet DBA die vanaf 1 januari 2021 geimplementeerd zou worden. Grote opdrachtgevers nemen massaal afscheid van ingehuurde ZZP’ers, uit angst voor het handhaven van een wet die nog niet af is, of waarvoor het op zijn minst onduidelijk is wat er voor in de plaats komt. Let wel, voor zo’n 750.000 ondernemers is de nabije toekomst (na 1 januari) wel erg onzeker. Iets dat deze groep ondernemers vast niet is vergeten bij de verkiezingen komend jaar. Dus ik neem Wouter Koolmees en daarmee heel D66, net als u, ook niet meer serieus.

  2. Heel bijzonder….

    De partij van Koolmees benoemt zaken die lijnrecht tegenover de werkwijze van Koolmees cs in de laatste 4 jaar……

    We zouden dat heel mooi kunnen vinden……maar het is langzamerhand verkiezingstijd…..dus hoe betrouwbaar is deze actie cq dit voorgestelde beleid…..??!!

  3. D66 en ondernemers….. hahahaha
    Neen, dank je wel 4 jaar ellende, allemaal verkiezingsretoriek. Mij winnen ze niet meer terug.
    Als zij nog sier willen maken dan komen zij met een oplossing voor 4 jaar ellende door WetDBA. Ik heb altijd geleerd gooi je oude schoenen niet weg voordat je nieuwe hebt. Wat heeft dit kabinet gedaan; VAR overboord en niets nieuws… alleen maar onrust die nog steeds voortduurt.
    Bedrijven willen zekerheid voordat zij iemand inhuren en niet een akkefietje met een Belastingdienst 7 jaar na dato waarbij de inhuur van destijds nog eens beoordeelt wordt. Überhaupt een Belastingdienst die op de stoel gaat zitten van het Arbeidsrecht ??!!!
    Maar oké, we moeten er mee leven en bedrijven moeten ook hand in eigen boezem steken. Mensen kun je nog steeds inhuren op projectbasis, echter verziek het niet voor jezelf en anderen door mensen in te huren als ZZP-er die regulier werk doen. Wat is hun bijzondere specialiteit? Voor regulier werk kun je bij de “normale” uitzendbureaus terecht, de meeste ZZP-ers zoeken uitdagingen geen regulier werk!
    Helaas wordt de markt verziekt door dealtjes met PostNL en ander multinationals waar goedwillende bedrijven dan weer voor moeten “boeten” omdat zij geen dealtjes kunnen sluiten…….

    Neen, na 4 jaar is D66 mij als ondernemer kwijt, de VVD is het ook niet want die is er alleen voor het grote kapitaal en CDA….tja

    • @Stef,
      allemaal ideologisch gesteld wat zij zeggen (https://d66.nl/standpunten/zelfstandigen-toegang-tot-verzekeringen-en-pensioen/), maar waar het op neer komt is handhaving van de regels die er gemaakt zijn. Dat kon al onder de VAR en nu zou dat moeten onder een variant van WetDBA?? Handhaving is een probleem, kost geld…en dat is er niet…
      Zolang de onduidelijk blijft vanuit Den Haag zullen bedrijven geen tot weinig ZZP-ers inhuren., maar mensen in vaste dienst nemen zal ook niet 1,2,3 gebeuren, zitten weer andere ogen en haken aan. (Dat zien we nu wel weer in coronatijd, mensen worden massaal ontslagen).
      Als het over werk gaat, waar mensen hun geld mee verdienen om van te leven ga je niet handhaven. Het is belangrijker dat mensen werken, houd de economie draaiende en het geld rollend. Geen enkele partij wil een torenhoge werkloosheid op haar naam hebben staan dus handhaven gaan ze niet.

  4. Voor wat het waard is: ikzelf verzet mijn bakens en weiger nog langer opdrachten uit te voeren op basis van de huidige vage regelgeving die je jaar op jaar in onzekerheid houdt (“het mag niet, maar doe het toch maar, want als we het niet zien, dan weten we het niet, maar als we het toch zien, dan staat je wat te wachten, dus pas maar beter op!”). Een zwaard van Damocles boven iemands hoofd hangen is geen blijk van waardering voor hardwerkende zelfstandigen.

    Ikzelf stap over van uurtje factuurtje consultancy naar productverkoop (software) omdat de Belastingdienst in feite zegt dat je als ondernemer geen grote (jaren durende, zeer lucratieve) projecten meer uit mag voeren: dan ben je ineens niet zelfstandig. Migratie naar iets anders moet je ook “rap” doen, want als dat langer dan een jaar vergt dan ben je in de ogen van de Belastingdienst ook ineens geen ondernemer meer (getuigen hun wel zeer kortzichtige zelfstandigen-scan). Zelf doen ze jaren over het opstellen van een paar regeltjes, maar een bedrijf transformeren naar een ander bedrijfsmodel moet “instant” gebeuren”. Die ambtenaren zijn echt elk gevoel met de werkelijkheid kwijt. Ze gaan uit van de korte termijn, terwijl echt ondernemen (in mijn ogen, ik ben inmiddels van de oude stempel) iets is van de lange termijn.

    Ik weet dat het een utopie is, maar wat mij betreft zou het goed zijn als alle zelfstandigen het werk stop leggen zolang er geen fatsoenlijke oplossing is. Eens kijken hoe lang dat geprutst dan nog doorettert…

    • @Johannes,
      snap je helemaal. In principe heeft de Regering gezegd dat wij niet meer kunnen werken op de manier waarop wij dat deden. Echter blijf ik halsstarrig doorgaan in mijn werk, dan maar vroegtijdig opstappen bij een project maar gelukkig zijn er ook creatieve projecten zodat we nog 6 mnd tot 9 mnd kunnen doorgaan. Het is immers maar op papier.. 😉
      Maar eerlijk gezegd hou ik het zelf ook in de gaten dat ik niet te lang op een project zit, als het begint te vervelen of het wordt eentonig dan moet ik weg… nieuwe uitdaging nodig.
      Je geeft zelf het voorbeeld aan waaraan het schort, hebben we gelijk het antwoord waarom al die ICT projecten bij de Overheid falen…. Maarja een Kabinet dat geen visie heeft kijkt ook niet op lange termijn, dus wat wil je….
      Tijd voor wat anders…… of het de juiste keuze was zul je pas weten na een formatie…