Bereid je voor op de WTTA: het nieuwe toelatingsstelsel geldt niet alleen voor uitzenders

De Wet toelating terbeschikkingstelling arbeidskrachten (WTTA) introduceert een toelatingsplicht voor bedrijven die personeel ter beschikking stellen. Deze nieuwe wet, die in 2027 moet ingaan, is bedoeld om misstanden rond arbeidsmigranten aan te pakken, zoals onderbetaling, slechte huisvesting en belastingontduiking. 

De WTTA wordt wel de nieuwe ‘uitzendwet’ genoemd, maar raakt alle bedrijven die personeel uitlenen. Ook bureaus die niets van doen hebben met arbeidsmigranten. Maar belangrijker: ook organisaties als consultancybureaus en financiële en IT dienstverleners die zich wellicht geen detacheerder voelen, maar in de praktijk toch personeel ​‘ter beschikking stellen’.

Op 15 april 2025 stemde de Tweede Kamer met grote meerderheid in met het wetsvoorstel. De Eerste Kamer behandelt het voorstel naar verwachting nog voor de zomer. De inzet van verantwoordelijk minister Van Hijum is dat de wet dan per 1 januari 2027 van kracht wordt. Van Hijum heeft ondertussen ook het verdere tijdschema bekendgemaakt.  

Wat houdt de WTTA in?

De WTTA voert een toelatingsstelsel in voor alle bedrijven die arbeidskrachten ter beschikking stellen aan derden (zogeheten uitleners). De kern is dat straks organisaties en bedrijven die personeel inlenen (de opdrachtgevers) uitsluitend nog zaken mogen doen met toegelaten uitleners. Om toegelaten te worden moeten uitleners voldoen aan strenge voorwaarden en een aanvraag indienen bij het ministerie. Er zal periodiek worden gecontroleerd of toegelaten bedrijven blijvend aan alle eisen voldoen​. Een Toelatende Instantie, die momenteel wordt opgericht, zal de toelatingen verlenen, schorsen of intrekken op basis van inspectierapporten, gegevensuitwisseling en signalen uit de markt.

De wet is een reactie op misstanden die met name bij arbeidsmigranten spelen, maar het doel en bereik ervan zijn veel breder. Het stelsel moet de positie van arbeidskrachten verbeteren, in het bijzonder die van arbeidsmigranten, én een gelijk speelveld creëren voor alle inleners en uitleners​. Malafide uitzendbureaus worden met de WTTA van de markt geweerd, zodat bonafide bedrijven die hun werknemers netjes behandelen niet langer worden geconfronteerd met oneerlijke concurrentie. 

Niet alleen uitzenders en detacheerders vallen onder de WTTA

De reikwijdte van WTTA is veel ruimer dan alleen klassieke uitzendbureaus. Een veel breder scala aan bedrijven valt eronder, namelijk alle ondernemingen, in Nederland én in het buitenland, die in Nederland arbeidskrachten ter beschikking stellen om onder leiding en toezicht van de opdrachtgever werkzaamheden te verrichten. Hieronder vallen bijvoorbeeld ook detacheringsbureaus, payrollbedrijven, consultancybedrijven, ICT en financieel dienstverleners, omdat deze bedrijven ook vaak arbeidskrachten ter beschikking stellen aan hun klanten, wat onder de definitie van de wet valt. Ook schijnconstructies waarbij de wet omzeild wordt, worden aangepakt. Denk aan situaties waarin iemand als zzp’er wordt ingehuurd, maar onder toezicht en leiding van de klant werkt (schijnzelfstandigen). 

Alle partijen in de keten moeten toegelaten zijn. Inlenende partijen als MSP’s en brokers (tussenpersonen) zullen dus zelf ook toelating moeten aanvragen én erop moeten toezien dat iedereen in de keten voldoet. Zij doen er verstandig aan nu al te checken of alle betrokken bureaus over het SNA-keurmerk beschikken.

Let op: toelating vindt, net als SNA registratie, plaats op het niveau van de rechtspersoon. Dit zal meestal een BV zijn. Uiteindelijk moet de (rechts)persoon waar de uitgeleende werknemer een arbeidsovereenkomst mee heeft, toegelaten zijn.

Verplichtingen waar bureaus aan moeten voldoen

Bedrijven die na inwerkingtreding arbeidskrachten willen uitlenen, zullen toegelaten moeten worden door het ministerie van SZW. Om zo’n toelating te krijgen, moeten bureaus een aanvraag indienen en aan een reeks voorwaarden voldoen. De belangrijkste eisen zijn onder meer:

• Aanmelding en aanvraag bij SZW – Bureaus moeten zich tijdig melden en een officiële aanvraag voor toelating indienen bij het ministerie. Voor bestaande uitzenders is een overgangsregeling van kracht.
  
• Voldoen aan het normenkader – Er komt een verplicht normenkader (uitgewerkt in lagere regelgeving) waaraan alle uitleners moeten voldoen. Dit omvat onder andere de huidige SNA-norm (NEN 4400-1) plus extra eisen op het gebied van correcte beloning (toepassen van de inlenersbeloning), een anti-discriminatiebeleid bij werving, borging van veiligheid op de werkplek en – indien van toepassing – gecertificeerde huisvesting voor werknemers (SNF-keurmerk)​.
  
• Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) – Bestuurders en relevante leidinggevenden van het bureau dienen een ‘schone’ VOG te kunnen overleggen​.
  
• Financiële waarborgsom – Het bureau moet een waarborgsom van €100.000 storten als garantie,​ tenzij het bureau vier jaar onafgebroken in het handelsregister staat óf het bureau bij de indiening van de aanvraag een verklaring van de Belastingdienst (niet ouder dan drie maanden) kan verstrekken, waarin staat dat alle verschuldigde belastingen en premies zijn voldaan. Het bedrag hoeft overigens niet daadwerkelijk worden overgemaakt; een bankgarantie is ook toegestaan.
• Naleving van alle wetgeving – Het bedrijf moet aantonen dat het bestaande arbeidswetgeving naleeft, zoals het betalen van minstens het wettelijk minimumloon en het afdragen van belastingen en premies​.
  

Naar aanleiding van de aanvraag zal de Toelatingsautoriteit (een speciale eenheid binnen SZW) toetsen of een uitzendbureau toelaatbaar is. Pas na toelating mag het bureau werkzaam blijven als uitzend- of detacheerbedrijf . Toelating is echter geen eenmalig vinkje: ook na vergunningverlening blijft naleving continu essentieel. Er komen periodieke inspecties op het normenkader, uitgevoerd door geaccrediteerde private inspectie-instellingen (zoals Bureau Cicero en Normec). Daarmee wordt gecontroleerd of uitleners blijvend aan alle eisen voldoen. Bij zware misstanden kan de minister een toelating bovendien schorsen of ​intrekken. Bureaus moeten dus blijvend voldoen aan de regelgeving, omzet ze anders hun vergunning kunnen verliezen. 

Overgangsregeling

Bestaande bureaus die op 30 juni 2027 beschikken over een geldig SNA-keurmerk, kunnen éénmalig toelating aanvragen op basis van dat SNA-keurmerk. Als zij bovendien ook al minimaal vier jaar onafgebroken in het handelsregister staan geregistreerd hoeven ze ook de waarborgsom niet te voldoen. Bestaande bureaus die géén SNA -keurmerk hebben maar wel op tijd toelating aanvragen, mogen in principe personeel blijven uitlenen zolang hun aanvraag in behandeling is.

Tijdschema invoering WTTA

Op 24 april 2025 heeft minister Van Hijum een tijdpad bekendgemaakt voor de invoering van het toelatingsstelsel. Het kan zijn dat er in de loop van 2025 nog aanpassingen plaatsvinden, bijvoorbeeld door de behandeling in de Eerste Kamer of als de oprichting van de genoemde Toelatende Instantie vertraging oploopt. 

• 1 juli 2026 – Start aanwijzen van inspectie-instellingen. Vanaf deze datum kan de minister officiële inspectiebedrijven aanwijzen die de controles gaan uitvoeren binnen het stelsel.
• 1 november 2026 t/m 31 december 2026 – Aanmeldperiode overgangsrecht. Bestaande uitleners die al actief zijn, moeten zich in deze periode melden bij SZW om onder het overgangsrecht te vallen. 
• 1 januari 2027 – Beoogde inwerkingtreding van de WTTA. Vanaf deze datum treedt de wet in werking en kunnen uitzendbedrijven officieel starten met het toelatingsproces. Nieuwe toetreders na 2027 moeten uiteraard direct een vergunning hebben vóór ze kunnen opereren.
• 1 juli 2027 – Indienen aanvraag. Uiterlijk vóór deze datum moeten alle bestaande uitzendbedrijven die onder het overgangsrecht vallen hun volledige aanvraag voor toelating hebben ingediend bij SZW.
• 1 januari 2028 – Handhaving van de toelatingsplicht. Vanaf 2028 gaat de Nederlandse Arbeidsinspectie handhaven op het stelsel​. Bedrijven die na 1 januari 2028 zonder toelating medewerkers ‘uitlenen’, riskeren sancties. Ook inlenende bedrijven (opdrachtgevers) die na die datum toch personeel inlenen van niet-toegelaten bureaus zullen beboet worden. 

Hoe kunnen bureaus zich voorbereiden?

Hoewel het toelatingsstelsel pas over een paar jaar ingaat, is het raadzaam dat bureaus op tijd beginnen met de voorbereiding. Experts waarschuwen dat de tijd meer dringt dan het lijkt: door de beperkte capaciteit bij inspectie-instellingen kunnen er flinke wachttijden ontstaan. Enkele stappen die aanbieders van inhuur van arbeid nú al kunnen nemen:

• Zorg voor een SNA-keurmerk – Het normenkader voor de NEN 4400-1 certificering  vormt niet alleen de basis voor het SNA-keurmerk, maar ook voor het nieuwe toelatingsstelsel. Bedrijven die dit keurmerk al hebben, voldoen dus al grotendeels aan de eisen. Bovendien is het een belangrijk onderdeel van de overgangsregeling.  Overweeg om dit keurmerk tijdig te behalen (indien nog niet in bezit) om straks soepel door de toelating te komen. Sommige aanbieders bieden een extra (vrijwillige) WTTA-module aan bij de NEN4400-1 audit. Dat is een uitstekende manier om te verifiëren in hoeverre het bureau nu al aan het normenkader van de WTTA voldoet. 
  
• Toets bedrijfsprocessen – Overweeg een onafhankelijke externe partij zoals W&RK Advies een ‘Compliance Assessment’ te laten uitvoeren. Bepaal aan de hand daarvan welke veranderingen in de bedrijfsvoering nodig zijn om aan alle toelatingsnormen te voldoen. Zorg in elk geval dat nu al de inlenersbeloning correct wordt toegepast, dat er een goed anti-discriminatiebeleid is, dat veiligheidsinstructies op orde zijn en dat arbeidsmigranten in gecertificeerde huisvesting verblijven (indien van toepassing). Investeer in actuele kennis waar nodig, om te voorkomen dat u straks te laat bent.
  
• Bereid financiële buffers voor – Houd rekening met de borgsom van €100.000 indien die vereist is. Het is verstandig om nu alvast financiële reserves of een bankgarantie te organiseren, zodat deze op tijd beschikbaar zijn.
• Train en informeer de eigen medewerkers: – Zorg ervoor dat mensen in naar buiten gerichte rollen (zoals accountmanagers) weten hoe de vork in de steel zit en hoe ze hun relaties kunnen adviseren. Doe hetzelfde aan de inkoopkant (indien van toepassing). Zorg dat interne afdelingen als HR en Contractmanagement goed weten wat er wanneer van hen verwacht wordt. Organiseer workshops en trainingen en laat whitepapers opstellen.
  
• Informeer relaties en controleer de keten – Ga in gesprek met opdrachtgevers. Zorg ervoor dat ze begrijpen wat de consequenties zijn van het Toelatingsstelsel. Verzeker hen dat u hierop anticipeert. Check als inlener of broker nu al of uw leveranciers een SNA-certificering hebben en dring zo nodig aan op verbeteringen​. Organiseer eventueel kennissessies over dit onderwerp voor opdrachtgevers en leveranciers.
  
• Blijf op de hoogte – Volg de informatie vanuit de overheid, brancheverenigingen (zoals de VvDN, ABU, NBBU) en vakmedia (zoals FlexNieuws en ZiPconomy) over de verdere invulling van de WTTA. Als adviesbureau W&RK bieden wij een ‘retainer’-overeenkomst waarmee we bureaus actief informeren en proactief adviseren.
  

Risico’s bij niet voldoen

De Arbeidsinspectie zal vanaf 2028 streng handhaven op de regels. Overtredingen brengen aanzienlijke risico’s met zich mee. Zo kunnen bestuurlijke boetes oplopen tot €90.000 per overtreding. Belangrijk daarbij is dat deze boetes de hele keten treffen: zowel de uitlener als de inlener die van diens diensten gebruikmaakt, kunnen ieder een boete krijgen. Ook eventuele tussenschakels (doorleners) zijn aansprakelijk.

Naast financiële sancties kunnen er andere maatregelen worden opgelegd. Bij herhaalde of ernstige overtredingen heeft de inspectie bijvoorbeeld de bevoegdheid om een onderneming (tijdelijk) stil te leggen. Praktisch gezien betekent geen toelating na 2027 het einde van de bedrijfsactiviteiten. Enerzijds vanwege de wettelijke verboden, anderzijds doordat klanten geen zaken meer kunnen doen met ongereguleerde bureaus. De reputatieschade en het verlies van markttoegang zijn daarmee eveneens grote risico’s.

Kortom: de WTTA is impactvol voor elk bureau dat zijn personeel bij klanten laat werken. Niet voldoen is geen optie, goed voorbereid zijn wel. 

Het ontwerp Wet TTA komt ook uitgebreid aan bod op dit FlexNieuws TOP 100 event.