Wendbaarheid en weerbaarheid in het post-coronatijdperk

Het coronavirus en de aanpak ervan zorgen voor grote schokken in de wereld van werk. Velen kunnen hun normale werk niet meer uitvoeren. Anderen moeten dat op een andere manier doen, vaak vanuit huis. 

Op korte termijn zet de overheid in op een ‘tijdmachine’ met een ‘bazooka’ aan financiële steunmaatregelen. Met grote snelheid en enorme solidariteit helpt het kabinet grote groepen met inkomenssteun door een hopelijk korte, maar zeer heftige economische schok.

• Dit is deel 9 uit een serie artikelen over de arbeidsmarkt in het post-corona tijdperk. Zie voor overige afleveringen dit overzicht: post-corona

Regulering van werk na de coronacrisis

Met andere woorden: de overheid voorkomt een diepe val. Maar hoe zit het met de wendbaarheid van werkenden en arbeidsorganisaties? In de transitie uit deze coronacrisis zal nog meer dan in het verleden de regulering van werk moeten aanzetten tot weerbaarheid en wendbaarheid, van werkenden en arbeidsorganisaties.

Werkenden en bedrijven moeten in de toekomst meer aan financiële weerbaarheid doen. Voor werkenden is de aloude NIBUD richtlijn van twee tot drie maandsalarissen is een nuttige vuistregel. Voor bedrijven is de les: koop geen eigen aandelen om op korte termijn aandeelhouders te plezieren, maar bouw grotere financiële buffers op. Kortom, weerbaarheid vereist een lange termijn oriëntatie. Wat mij betreft moet de toekomstige regulering van werk weerbaarheid meer stimuleren.

Investeren en vernieuwen

Deze crisis brengt ook veel creativiteit teweeg. Horeca aan huis, studenten die digitale huiswerkbegeleiding aanbieden, beddenmakers gaan mondkapjes produceren. Thuiswerken kan zwaar zijn, maar is ook een versnelling van het ‘nieuwe werken’. En dat leidt tot meer autonomie van werkenden en misschien wel minder door frustratie gedreven zelfstandig ondernemerschap.

De slimme zelfstandige investeert nu in vernieuwing of verbetering van zijn businessmodel. Bedrijven kopen geen aandelen meer in, maar investeren in innovatie. Ook werkgevers moeten meer wendbaar kunnen zijn. Bijvoorbeeld met ruimte om binnen het vaste dienstverband meer te variëren in werktijden en beloning.

Regeren is vooruitzien

Tenslotte, maatregelen om een ‘tijdmachine’ met een ‘bazooka’ aan financiële steunmaatregelen te realiseren, zijn nodig voor de korte termijn. Regeren is niet alleen crisismanagement. Regeren is vooral vooruitzien. Regulering van werk moet erop gericht zijn dat iedereen de mogelijkheid heeft om zijn eigen reddingsboei in huis te hebben.

We hebben een breed fundament nodig waar alle werkenden en bedrijven aan bijdragen. Een reddingsboei is niet genoeg: we moeten ook weer aan wal kunnen komen, nieuwe waarde creëren. Een breed fundament zorgt voor meer weerbaarheid van alle werkenden, en met arrangementen voor investeringen en dynamiek blijven we waardevol werken.

Auteur: Erik Stam ( Hoogleraar en hoofd van de Utrecht University School of Economics en lid van de Commissie Borstlap )