Krachtig ondernemen in tijden van handhaving: zo blijf je als zzp’er in de ‘driver’s seat’

De wind waait anders sinds de Belastingdienst heeft aangekondigd de handhaving op schijnzelfstandigheid per 1 januari 2025 volledig te hervatten. Veel opdrachtgevers trappen op de rem, uit angst voor boetes en naheffingen. Is dit het einde van de zzp’er? Absoluut niet. Het is wél het einde van vrijblijvendheid.

Er is geen reden tot paniek, maar wel een noodzaak tot professionalisering. De echte ondernemer heeft juist nu goud in handen. De sleutel ligt in het begrijpen van de spelregels – specifiek de criteria uit de Deliveroo- en Uber-arresten – en de transitie van ‘uurtje-factuurtje’ naar resultaatgericht werken.

Het kompas: de 9 gezichtspunten van de Hoge Raad

Vroeger keken we star naar de (door de Belastingdienst goedgekeurde) modelovereenkomsten. Dat is voorbij. De Hoge Raad heeft in de spraakmakende Deliveroo- en Uber-zaken bepaald dat er niet één ‘smoking gun’ is die bepaalt of je werknemer of ondernemer bent. Het gaat om een holistische weging van alle omstandigheden.

Wil jij als zelfstandige veilig ingehuurd worden? Dan moet jouw samenwerking getoetst worden langs deze 9 gezichtspunten:

1. De aard en duur van de werkzaamheden: is het tijdelijk of structureel werk?
2. De wijze waarop de werkzaamheden en werktijden worden bepaald: heb jij de regie over je agenda en methode, of de opdrachtgever?
3. De inbedding van het werk en de werker: ben je ‘part of the team’ (organisatorisch ingebed) of een externe expert?
4. Het bestaan van een verplichting het werk persoonlijk uit te voeren: mag jij je laten vervangen?
5. De wijze waarop de contractuele regeling tot stand is gekomen: was er sprake van gelijkwaardige onderhandeling?
6. De wijze van beloning: bepaal jij je tarief of is er een vast ‘loon’?
7. De hoogte van de beloning: is het tarief hoog genoeg om bedrijfsrisico’s te dekken (in tegenstelling tot een werknemersloon)?
8. Of de werker commercieel risico loopt: als de klus uitloopt of mislukt, is dat dan voor jouw rekening?
9. Gedraagt de werker zich in het economisch verkeer als ondernemer: heb je een eigen identiteit, website, meerdere klanten en doe je aan acquisitie?

• Lees ook: Zo verandert externe inhuur: van uurtje-factuurtje naar resultaatgericht inhuren

De heilige graal: van inspanning naar resultaat

Van deze 9 punten is er één aspect waar jij als zzp’er de meeste invloed op hebt en waarmee je het risico op een dienstbetrekking drastisch verlaagt: de focus op resultaat. Te veel zzp’ers worden nog ingehuurd op basis van een inspanningsverplichting. Simpel gezegd: ‘Ik kom 6 maanden lang, 32 uur per week meedraaien op de afdeling marketing.’

In de ogen van de fiscus lijkt dit enorm op een dienstverband. Je stelt immers je arbeid (tijd) ter beschikking, net als een werknemer. Om veilig te blijven ondernemen, moet je opschuiven naar een resultaatsverplichting.

Waarom resultaatgericht werken de oplossing is

Bij een resultaatsverplichting word je niet betaald voor je aanwezigheid, maar voor een vooraf gedefinieerde output (een ‘deliverable’). Dit raakt direct meerdere van de 9 criteria:

• Gezag (punt 2 & 3): als jij wordt ingehuurd om een specifiek probleem op te lossen (bijvoorbeeld ‘lever een AVG-compliance rapport op’), dan bepaal jij hoe je dat doet. De opdrachtgever stuurt op wat er af moet, niet op hoe jij je werkdag indeelt. Hiermee vervalt het instructierecht van de werkgever.
• Risico (punt 8): spreek je een vaste prijs af voor een project? Dan loop je financieel risico. Doe je er langer over dan gepland? Dan daalt je marge. Dit is een kenmerk van écht ondernemerschap.
• Onderscheidend vermogen (punt 9): je verkoopt geen ‘extra handjes’, maar specifieke expertise die de organisatie zelf niet in huis heeft.

Hoe doe je dit in de praktijk?

Stop met het sturen van CV’s en start met het sturen van projectvoorstellen. In plaats van: ‘Ik ben beschikbaar als interim manager voor € 110 per uur.’ Zeg je: ‘Ik bied aan om binnen vier maanden de implementatie van X te realiseren, inclusief training van het personeel en oplevering van het handboek, voor een projectprijs van € xxx.’

• Lees ook: SoW: van uurtje-factuurtje naar betalen voor resultaat

Conclusie: pak de regie

De nieuwe handhaving is geen bedreiging voor de expert, maar een bedreiging voor de ‘verkapte werknemer’. Door proactief de 9 gezichtspunten te managen en je aanbod om te vormen naar concrete resultaten, maak je jezelf onmisbaar én juridisch ‘veilig’.

Opdrachtgevers zoeken geen risico, ze zoeken oplossingen. Wees die oplossing. Gedraag je niet als een medewerker zonder arbeidscontract, maar als een leverancier van resultaat. Dat is de essentie van modern ondernemerschap.