JA21 wil ZZP-wet naar Belgisch voorbeeld; ChristenUnie pleit voor de VBAR

JA21: ruimte voor ondernemerschap

Minder regeldruk, geen lastenverhoging, modernisering en het vergroten van flexibiliteit op de arbeidsmarkt, vereenvoudiging van de vennootschapsbelasting en afschaffing van box 2.

JA21 heeft een stevig en gedetailleerd hoofdstuk over het verbeteren van het ondernemerschapsklimaat in Nederland. “Nederland heeft een sterke economie nodig om welvaart en welzijn voor alle burgers te kunnen waarborgen. Bedrijven en ondernemers moeten een eerlijke kans maken om te groeien en te innoveren. (…) Door bureaucratie weg te nemen en investeren aantrekkelijker te maken ontstaat ruimte voor innovatie en werkgelegenheid.”

In lijn met die visie komt JA21 met de nodige – soms ingrijpende – voorstellen:

• Een eenvoudige vennootschapsbelasting voor alle ondernemingen door het huidige tweeschijvenstelsel (19% en 25,8%) te vervangen door één helder tarief van 20% voor alle ondernemingen (daarmee gaan kleinere ondernemers dus meer VPB betalen).

• Een einde maken aan de grote hoeveelheid uitzonderingen en regelingen die het huidige systeem zo complex maken.

• Investeringen in kapitaalgoederen volledig aftrekbaar maken in het jaar van investering, in plaats van gespreid afschrijven over meerdere jaren.

• Box 2 volledig afschaffen. Aanmerkelijk belang (bijv. aandelen in eigen BV) voortaan belasten in box 3. De gebruikelijkloonregeling vervalt daarmee ook.

• Het huidige systeem van fictief rendement (box 3) vervangen door een belasting op werkelijk gerealiseerd rendement.

• Ingelegd vermogen niet belasten, maar alleen belasting bij consumptie van vermogensrendement.

• Drastische afbouw van subsidies en marktwerking herstellen door onnodige overheidsinmenging te beëindigen en concurrentie te bevorderen.

• Kortere loondoorbetaling bij ziekte, snellere re-integratie, en hervorming van het systeem dat nu werkgevers afschrikt om vaste contracten te geven.

• Ontslagrecht versoepelen zodat de drempel voor werkgevers om personeel aan te nemen verlaagd wordt.

JA21 wil ‘gereguleerde arbeidsmigratie’. Dat wil zeggen: “een rem zetten op ongerichte arbeidsmigratie. We steunen arbeidsmigratie alleen waar écht tekorten zijn en waar goede huisvesting en naleving gegarandeerd zijn.” De partij wil “hoogopgeleide kennismigranten met economische en maatschappelijke meerwaarde voor Nederland welkom heten.” De partij wil daarbij ook “veel nadrukkelijker inzetten op terugkeer van EU-migranten die geen toekomst meer in Nederland hebben.” Hogere boetes en strengere handhaving op het tewerkstellen van illegalen. Aanpakken van malafide verhuurders en uitzendbureaus, invoering van verhuurdersvergunningen, huisvesting zoveel mogelijk op het terrein van de werkgever in plaats van in woonwijken en recreatieparken.

… maar vaag over zzp

Zo uitgebreid en gedetailleerd JA21 is over ondernemers, zo summier is de partij over de specifieke groep ondernemers zonder personeel: de zzp’ers. Die term komt precies één keer voor in het programma: “regelgeving voor zzp’ers vereenvoudigen. JA21 wil de Wet DBA verbeteren en hiervoor kijken naar het Belgisch model om zzp’ers meer ruimte en duidelijkheid te geven.” Hoe de partij daar concreet invulling aan wil geven is niet duidelijk.

Ook niet of JA21 hiermee de Zelfstandigenwet, een initiatief van VVD, D66, CDA en SGP, ondersteunt. Deze vier verwijzen in de toelichting op dat initiatiefwetsvoorstel immers ook nadrukkelijk naar het Belgische model.

In België zijn zelfstandigen overigens verplicht verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid. Over dat onderwerp, dat binnenkort weer op de agenda staat als de wet Basisverzekering Arbeidsongeschiktheid Zelfstandigen naar de Tweede Kamer wordt gestuurd, zegt JA21 niets.

ChristenUnie: doorgeschoten flex aanpakken

De toon en inhoud van het programma van de ChristenUnie is, logischerwijs, heel anders.

De partij is kritisch op de flexibele arbeidsmarkt en wil “de doorgeschoten flexibilisering in de vorm van een cultuur van aanbesteden en tijdelijke contracten aanpakken.”

ChristenUnie vindt het aan “werkgevers, werknemers, overheid en maatschappelijke organisaties om belangrijke hervormingsbesluiten te nemen en de arbeidsmarkt toekomstbestendig te maken.” De partij wil “negatieve uitwassen van onze flexibele arbeidsmarkt aanpakken (…) zoals de doorgeschoten flexibilisering in de vorm van een cultuur van uitbesteden en tijdelijke contracten. De sterke groei van het aantal werknemers met een flexibel contract en het aantal zzp’ers is geen natuurverschijnsel. Het is het gevolg van regels in het arbeidsrecht, de sociale zekerheid en de fiscaliteit. Het is de hoogste tijd om werk te maken van deze plannen en werknemers meer zekerheid te geven,” aldus de partij.

De ChristenUnie steunt daarom het aangekondigde pakket wetsvoorstellen, zoals de Wet meer zekerheid flexwerkers en de Wet TTA (Toelatingstelsel uitzenders), maar vindt ook dat “het voor werkgevers (financieel) aantrekkelijker moet worden om mensen in vaste dienst te nemen.”

Arbeidsmigratie is voor de ChristenUnie niet het antwoord op structurele tekorten op de arbeidsmarkt. De partij wil dat er streng wordt toegezien op de naleving van het nieuwe toelatingsstelsel voor de uitzendbranche. Sectoren die geen verbetering laten zien in hoe ze met mensen omgaan (zoals de vleessector), krijgen wat de partij betreft een uitzendverbod opgelegd. Ook wil de ChristenUnie dat er op Europees niveau gewerkt wordt aan tewerkstellingsvergunningen, “in eerste instantie voor bepaalde sectoren zoals de bouw of uitzendsector.”

… en wil verschil tussen werknemers en zzp verkleinen

De ChristenUnie wil dat de verschillen tussen zelfstandigen en werknemers verkleind worden. Daarom wil de partij een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers.

Ook wil de partij fiscale voordelen voor zelfstandigen in een ‘verstandig tempo’ afbouwen, aangezien deze voordelen – volgens de partij – “een belangrijke oorzaak zijn voor de groei van het aantal zzp’ers in de afgelopen vijftien jaar.” De ChristenUnie maakt niet expliciet hoe de partij dat voor zich ziet. Maar aangezien de zelfstandigenaftrek al wordt afgebouwd (van € 7.210 in 2021 naar € 900 in 2027), zal de partij waarschijnlijk vasthouden aan haar eerdere plannen om de MKB-winstvrijstelling aan te pakken. Na de doorrekening van het vorige verkiezingsprogramma van de CU werd immers duidelijk dat de ChristenUnie die MKB-winstvrijstelling in zijn geheel wil afschaffen.

Daarbij wil de partij dat vooral werkenden met ‘gewone inkomens’ netto meer overhouden. Daarvoor wil de ChristenUnie een “verzilverbare basiskorting” voor alle werkenden invoeren en het belastingtarief over het inkomen tot € 45.000 verlagen.

Tot slot laat de partij weten voorstander te zijn van de Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (VBAR). Dat is het wetsvoorstel dat het zittende kabinet heeft ingediend en dat als doel heeft de regels rond het inhuren van zzp’ers te verduidelijken. De ChristenUnie is, naast NSC, vooralsnog de enige partij die in haar verkiezingsprogramma de VBAR expliciet steunt.

Over de PVV kunnen we kort zijn

In het PVV programma is niets te vinden over omtrent onderwerpen als arbeidsmarkt, flex, zzp, handhaving schijnzelfstandigheid, economie of  werkgeverschap. Zelfs een standpunt over arbeidsmigratie ontbreekt (alleen dit: stoppen met de “oneerlijke expatregeling”).

Twee jaar geleden had de partij  nog wel het een en ander opgenomen over deze onderwerpen. Ook in Kamerdebatten is niet duidelijk geworden wat de partij vindt van bijvoorbeeld de VBAR of het alternatief de Zelfstandigenweg.