ABN AMRO over Deliveroo: “Voor werkbemiddelingsplatforms lonkt een toekomst als uitzenders”
Met het vertrek van Deliveroo uit Nederland tekent de grens van de platformeconomie zich af, stelt ABN AMRO. Als ook de Hoge Raad straks oordeelt dat de maaltijdbezorgers van Deliveroo werknemers zijn, heeft dat grote gevolgen voor zowel werkbemiddelingsplatforms als voor zo’n 60.000 platformwerkers, verwacht de bank.
Na de kantonrechter en het Hof zal de Hoge Raad naar verwachting eveneens oordelen dat de maaltijdbezorgers van Deliveroo werknemers zijn, en geen zelfstandige ondernemers, zo verwacht ABN AMRO. De uitspraak van de Hoge Raad wordt in december verwacht. Doorgaans volgt de Raad het advies van de advocaat-generaal, dat op 17 juni is gepubliceerd. Dat advies is duidelijk: de maaltijdbezorgers van Deliveroo werken op basis van een arbeidsrelatie omdat ze “ingebed” zijn in de organisatie. Het argument dat maaltijdbezorgers vrij zijn om al dan niet te werken door ‘in te loggen’ wijst de advocaat-generaal, net als het Hof eerder, van de hand.
- Lees ook: Advies aan Hoge Raad: Deliveroo-bezorgers zijn ‘ingebed’, geen ondernemers en dus geen zelfstandigen
Platformeconomie gestopt door vakbonden
Deliveroo wacht het finale oordeel van de Hoge Raad niet af en kiest eieren voor zijn geld. Het platform heeft aangegeven dat het weggaat uit Nederland.
Het lijkt er sterk op dat de nieuwe platformeconomie wordt afgestopt door de vakbonden, zegt ABN AMRO. “FNV spande met succes de zaak tegen Deliveroo aan. FNV procedeert ook voortvarend tegen taxi-platform Uber, een zaak waarin de rechtbank al oordeelde dat Uber-chauffeurs werknemers zijn en onder de taxi-cao vallen. Uber is in beroep gegaan. Helpling, een platform dat schoonmakers bemiddelt, bleek volgens het Hof in Amsterdam toch een uitzendbureau. En recent is FNV (samen met CNV) ook ontvankelijk verklaard om een procedure aan te spannen tegen Temper, een ‘werkplatform’ voor bemiddeling van arbeidskrachten.”
Aanscherping gezagscriterium
De rechtspraak heeft volgens de bank dan ook gevolgen voor het hele zzp-spectrum. “Ook de ‘zelfstandig’ financieel specialist die jaren op een ‘klus’ bij een pensioenfonds zit is ingebed en zou volgens het gezagscriterium een werknemer zijn. De verdere aanscherping van de uitleg van datzelfde gezagscriterium, snijdt het platform de pas af waarop ‘zelfstandigen’ inloggen om werk te plannen. Het gaat naar schatting om 60.000 zzp’ers die via platforms werken.”
Nieuwe wetgeving schijnzelfstandigheid
Ondertussen tekent zich in Den Haag een brede politieke consensus af voor nieuwe wetgeving om vast te stellen of iemand een zelfstandige is, of een ‘schijnzelfstandige’, signaleert ABN AMRO. “Wie minder verdient dan 35 euro – het meest genoemde uurtarief – wordt straks verondersteld in loondienst te werken met alle verplichtingen van dien, zoals verlof, vakantiegeld, pensioen en een verzekering tegen arbeidsongeschiktheid.”
Platforms worden werkgevers of uitzenders
ABN AMRO verwacht dat de uitspraak van de Hoge Raad meer duidelijkheid schept over de vraag wie zelfstandige is, en wie ‘schijnzelfstandige’. Datzelfde geldt voor nieuwe wet- en regelgeving. Platformbedrijven zullen de kosten en risico’s van potentiële rechtszaken en reputatieschade afwegen tegen de kosten van werkgeverschap, al dan niet tijdelijk of via uitzendbureaus (inlenen in jargon). Voor de werkbemiddelingsplatforms lonkt een toekomst als uitzenders, waar sommige ook al uit voortkomen, zoals bijvoorbeeld YoungOnes van YoungCapital.
Sociale zekerheid voor flexwerkers
Volgens ABN AMRO is het onmiskenbaar dat sommige flexwerkers, die heel bewust en zonder enige dwang kiezen voor een vrije rol, de dupe zijn van deze juridische en politieke ontwikkelingen. “Denk aan de blije barman die van grand hotel naar grand hotel hopt om zijn kunsten te vertonen.” Dat kan misschien worden voorkomen als werkplatforms hun bedrijfsmodel zodanig aanpassen dat flex behouden blijft, maar de sociale zekerheid gelijk wordt getrokken met werknemers. “Temper en YoungOnes hebben een eerste stap gezet door standaard een arbeidsongeschiktheidsverzekering mee te leveren met iedere bemiddeling. Maar ook dan nog blijft de uitleg van het gezagscriterium via inbedding een risico.”
Goed nieuws voor uitzendbranche
Voor de uitzendbranche is het op zich goed nieuws dat schijnzelfstandigheid via de inhuur van zzp’ers de pas wordt afgesneden, oordeelt ABN AMRO. “Wanneer bedrijven toch van flexibele arbeid gebruik willen blijven maken, kunnen ze dat doen door werknemers via reguliere uitzenders in te huren. Maar de kosten nemen in dat geval wel toe, aangezien voor uitzendkrachten ook in de bijkomende arbeidsvoorwaarden moet worden voorzien.”
Anderzijds krijgt ook de uitzendbranche met extra regels te maken, waarbij het aangaan van tijdelijke contracten moeilijker en duurder wordt, signaleert ABN AMRO. Dat blijkt uit de hoofdlijnenbrief Arbeidsmarktbeleid van minister van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW).
- Lees ook: Verplichte certificatie voor uitzendbureaus, wat betekent dat voor uitleners en opdrachtgevers?
Regulering zzp krijgt weinig urgentie
Strengere eisen aan zzp’ers laten daarentegen juist op zich wachten. Afgezien van het ‘rechtsvermoeden’ van werknemerschap bij een loon onder de 35 euro, wordt aan de regulering van zzp’ers weinig urgentie gegeven, meent de bank. “De handhaving schijnzelfstandigheid volgt pas vanaf 2025 of later, de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering vanaf 2027 of later en de afbouw van de zelfstandigenaftrek gaat zeer geleidelijk.”
Lees alles over de kabinetsplannen voor de aanpak van de schijnzelfstandigheid, het zzp-dossier en de reacties daarop van in het dossier #zzpdebat
Eén reactie op dit bericht
Lonkt… zo klinkt het bijna verleidelijk alsof we er iets mee winnen…
Waar uitzenden vanuit de oorsprong heel goed past met als unieke kenmerken als non-exclusiviteit, allocatie en sociale bescherming geborgd is
Zullen de grote en gespecialiseerde uitzendbureaus blijven werken met factoren waarbij de bruto marge onduidelijk blijft uitsluitend tot doel de winst te maximaliseren wat in een monopolie niet gezonder zal worden ten behoeve van de aandeelhouder. Sommige uitzenders zijn wel transparant over hun commissie maar moeten het dan hebben van volume en automatisering.
Vooral de werkende en de samenleving is hiervan de dupe, omdat sociale zekerheid gedragen wordt door de werkende en samenleving bij ziekte én werkverlies vanwege het uitzendbeding. Door de vaak kleine omvang betalen werkende straks wel zonder er aanspraak op te mogen maken en heeft het uitzendbureau de baten, maar nooit de lasten.
En ja, sociale zekerheid is op platformen vaak slecht geregeld, maar met name omdat wet en regelgeving iedere vorm van fatsoen in jurisprudentie afstraft met een arbeidsvermoeden waardoor arbeidsplatformen moeilijk volwassen worden.
Dit terwijl de afstand op de arbeidsmarkt voor veel werkenden op een andere wijze onvoldoende perspectief geeft zullen zij de dupe zijn en blijven.
Zoals elke innovatie tracht het te voldoen aan een behoefte van de werkende en samenleving, maar schuurt het tegen onze bestaande normen. Misschien moeten we sociale zekerheid inclusiever maken en initiatieven tijd en ruimte geven zich te ontwikkelen ten goede van werkende en samenleving.
Kritische noot: Dat FNV dit als een winst ziet en zich nergens bekommert over het welzijn van werkenden / afdoet als komt wel goed in deze krapte van een arbeidsmarkt is te verklaren dat er nagenoeg geen leden zaten onder de bezorgers en dat de bezorger ook niet lid zullen worden. Dit voor FNV dus geen belang dient. Zoals de Telegraaf de 13e jongstleden citeerde dat er binnen FNV een grote interne strijd is om een sociaal akkoord af te sluiten om werkenden beter te beschermen maar dat dit niet het moment is, omdat het onvoldoende leden zou opleveren. Het economische belang gaat helaas steeds vaker voorop. Zo mag FNV met elke uitzendkracht weer geld op z’n rekening tegemoet zien en met zzp niets.