"Exploring the future of work & the freelance economy"
SLUIT MENU

MANIFEST GOED OPDRACHTGEVERSCHAP. Wie doet mee?

Normaal ben ik niet zo van regulering. Ik ben een echte liberaal, soms een beetje links, soms een beetje rechts. Toch komt er hier een pleidooi voor goed opdrachtgeverschap geïnspireerd op het manifest goed werkgeverschap. De opstellers van dit manifest roepen organisaties op om te investeren in vertrouwensvolle, gelijkwaardige relaties met medewerkers. Organisaties moeten hun medewerkers centraal stellen: zij zijn volgens het manifest bepalend voor succes. Dit manifest is vorig jaar opgesteld door werkgevers en werknemers en aangeboden aan de SER en wordt inmiddels vrij breed gedragen door overheid en bedrijfsleven.

Ik vind het echter erg vreemd dat vele van die partijen die zich publiekelijk committeren aan goed werkgeverschap zo totaal anders omgaan met hun externen. Als opdrachtgever gelden er blijkbaar andere sociale normen dan als werkgever. Ik zie namelijk toenemend asociaal gedrag van opdrachtgevers, zowel bij de overheid, het bedrijfsleven als bij sommige bureaus. Er wordt alleen maar naar de kosten van de externe gekeken, de externe moet er als eerste uit en de tarieven staan in sommige markten onder zodanige druk dat redelijkerwijze niemand kan verwachten dat de externe hiervan nog een verzekering kan betalen of pensioen opbouwt. Waar is het sociaal ondernemerschap als het gaat om de relaties met externen? Hoe kan een organisatie zich voordoen als maatschappelijk verantwoord partner als deze organisatie tegelijkertijd zulke lage tarieven afspreekt dat de externe hiervan nooit een opleiding kan betalen? Wat is duurzaam ondernemen in dit verband?

Steeds meer ‘slecht gedrag’ bij opdrachtgevers

Ik zie in toenemende mate opdrachtgevers die mensen vervangen als een ander een dubbeltje goedkoper is. Opdrachtgevers die per se de specialist in huis moeten hebben. Kansen om je te ontwikkelen worden nauwelijks meer gegeven. Steeds meer opdrachtgevers verwachten dat je de helft van het werk maar gratis doet. Het aantal opdrachtgevers dat projecten van het ene op het andere moment stopt en de externen per direct niet meer betaald lijkt hand over hand toe te nemen. Last, but not least, er zijn steeds meer opdrachtgevers die hun facturen helemaal niet betalen. Helaas zie ik nog veel meer gedrag dat echt niet door de beugel kan. Blijkbaar zitten er bij de afdelingen inkoop heel andere mensen dan bij de afdelingen HR. En gelden sociale normen en waarden voor sommige wel en voor anderen niet.

Natuurlijk zal u denken; de wal zal het schip wel keren. En als de schaarste toeneemt, zullen de externen wel kiezen voor die bedrijven die hun wel goed hebben behandeld. Misschien denkt u ook; als externe heb je nu eenmaal andere manieren van omgang. Misschien heeft u gelijk, maar er zijn toch een drietal belangrijke redenen voor mijn pleidooi:

  1. Als opdrachtgevers (en externen) altijd voor een dubbeltje op de eerste rij willen zitten, zullen we in een samenleving komen waar we structureel te weinig in elkaar investeren. Een niet duurzame samenleving.
  2. Vertrouwen is juist belangrijk bij innovatie en verandering, daar waar juist die externen voor worden ingezet.
  3. Er zijn steeds meer externen die structureel te weinig verdienen. Verzorgers met uurtarieven van 17,50 en IT-ers voor 25 euro. Hoe kun je dan nog verwachten dat deze personen voor zichzelf zorgen?

Manifest Goed Opdrachtgeverschap

Ik zie voor mij een Manifest Goed Opdrachtgeverschap, lean-and-mean (want ik blijf liberaal), waarin een aantal kernafspraken worden gemaakt. Deze afspraken gaan over kostendekkende tarieven, over een standaardset aan voorwaarden (o.a. met een standaard maand doorbetaling na afloop van een plotseling beëindigde verbintenis) en over de intentie om in elkaar te investeren. Net als bij het manifest goed werkgeverschap wil ik ook ranglijsten gaan maken; van de beste opdrachtgevers en de slechtste opdrachtgevers. Naming & Shaming van slechte partijen hoort er wat mij betreft ook bij in dit tijdperk van sociale media.

Ik roep organisaties als PZO, FNV, de bureaus en de grote opdrachtgevers op om hier werk van te maken en een manifest goed opdrachtgeverschap op te zetten. Ik bied zowel mijn kennis als mijn website www.zzptarief.nl gratis aan en wil met alle plezier aan zo’n manifest meewerken. Het kan toch niet zo zijn dat maatschappelijk verantwoord ondernemen alleen geldt voor een deel van de mensen?

Ik sta open voor al uw verhalen. Verhalen over fantastisch goed gedrag en onthutsend slecht gedrag van opdrachtgevers. Wellicht kunnen we alvast beginnen met het maken van een zwartboek. U kunt me vinden via Facebook, Linked In, Twitter of, hoe ouderwets, email.

Prof Arjan van den Born is voormalig hoogleraar creatief ondernemerschap aan de Universiteit van Tilburg en momenteel hoogleraar digitaal ondernemerschap aan Tilburg University. Hij doet onder andere onderzoek naar ondernemers, samenwerkingsvormen en netwerken, opdrachtgevers, succesfactoren van ondernemers en organisatieveranderingen (turnaround management). Bekijk alle berichten van Arjan van den Born

9 reacties op dit bericht

  1. Arjan,

    Mooie oproep! Daar dragen we hier vanuit ZiPconomy graag ons steentje aan bij.

    Great-place-to-work heeft, naast een idealistisch oogpunt, voor werkgevers ook een marketingdoelstelling. Wie wil er niet werken bij een ‘great-place-to-work’. Het draagt bij aan de Employer Branding. Dat zal meer en meer ook op de markt van externen gaan werken. Dus een positieve stimulans voor opdrachtgevers om hier werk van te maken.

    Een ander element wat we wellicht mee kunnen nemen is de rol van de bemiddelingsbureaus. Nog steeds verloopt zo’n 40-45% van alle interim opdrachten via een bureau. De diversiteit onder die bureaus neemt steeds meer toe, van klassieke bureaus, online, pure CV schuivers, brokers, noem maar op. Soms zitten er zelfs meerdere bureaus tussen. Die bureaus zijn (althans juridisch) de feitelijke opdrachtgevers van de interimmers. Ook daar zitten goede en slechte tussen. Voegen ze waarde toe? Hoe zit het met hen betalingsgedrag? Zijn interimmers voldoende beschermt bij faillissement van bureau (zie over die risico’s: http://bit.ly/em28lB )?
    Vraag: Moeten deze opdrachtgevers ook meegenomen worden in deze discussie?

    Hugo-Jan Ruts

  2. Arjan heel goed dat je deze oproep doet. We willen je hierin van harte steunen. Het is ook tijd om over te gaan tot “naming & shaming”. Te veel opdrachtgevers denken dat je maar eindeloos de tarieven kunt drukken. En net als Atjan ook aangeeft is de toegevoegde waarde van veel bemiddelingsbureau beperkt. FNV Zelfstandigen wil graag een bijdargen leveren aan het goed opdrachtgeversschap en het neerzetten van een manifest. We willen samen met betrokkenen een onderzoek uitzetten om over te gaan tot “naming & shaming” en een manifest opzetten en verspreiden.

  3. De dubbele moraal die Van den Born constateert, blijkt ook uit de cijfers. Volgens het Armoedesignalement 2010 van het CBS is de kans op armoe bij werknemers in loondienst drie procent. Zelfstandigen lopen viermaal meer risico op armoe: ongeveer twaalf precent van de zelfstandigen treft dit lot.

    Een ‘Manifest goed opdrachtgeverschap’ is dus een goed idee. Naast materiële zaken als tarieven en opzegtermijnen, zou dat ook aandacht moeten besteden aan het auteursrecht. Teveel opdrachtgevers eigenen zich het auteursrecht van zzp’ers toe en ontnemen hen daarmee toekomstige inkomsten.

  4. ik vind het een goed initiatief, het is als zelfstandige toch vervelend als je merkt dat er door opdrachtgevers alleen op tarief geselecteerd wordt. Maar het is een harde economische wet inderdaad, vraag en aanbod bepalen de prijs. Probeer belangrijke partijen mee te krijgen, vakbonden, bureaus. Ik denk altijd: er is zoveel geld in Nederland, maar het zit kennelijk op de verkeerde plek.

  5. Goede oproep, Arjan. Waar de nvim, de beroepsvereniging voor interim managers, vooral in geïnteresseerd is, is welke andere motieven dan puur financiële, opdrachtgevers nog bewegen om voor een interim manager te kiezen. Daarmee doen wij ons voordeel en kunnen zij zich onderscheiden. Op woensdag 9 november a.s. staat de opdrachtgever bij ons centraal tijdens de professionaliseringsavond van de nvim ‘Wat vraagt de klant?’ Wij zullen de ‘tegenvraag’ zeker stellen en hopelijk terugkomen met een dieper inzicht in wat opdrachtgever en interim manager van elkaar verwachten en te bieden hebben!

  6. Ook ik vind het een goed initiatief (Zitter er geen tegenstanders bij Zipconomy?). Maar ik zou zeker in het begin de nadruk leggen op de best practices ipv op naming & shaming. Dat geeft iedere opdrachtgever (en iedere bouwer van tools als Marktplaatsen voor inhuur) de gelegenheid om zich aan te passen.
    Je vangt meer vliegen met stroop dan met azijn, toch?

    Als eerste duit in het zakje: De inhuur-Marktplaats van Werken in Gelderland hanteert ook minimum-tarieven per opdracht als bescherming tegen een ‘wanhopigen-tarief’

  7. Binnen de vereniging IPMA NL bestaat een interessegroep Goed Opdrachtgeverschap. In deze groep houden we ons bezig met de competenties en verantwoordelijkheden van een opdrachtgever (waarbij zowel professionele OG’s als incidentele OG’s worden bedoeld) en deze te onderbouwen met wetenschappelijke en praktische argumenten.
    Vaak wordt ook het opdrachtgeverschap gedelegeerd aan iemand waarbij het regelmatig aan voldoende mandaat ontbreekt.
    De opdrachtgever als werkgever in relatie tot vast en ingehuurd (extern) personeel heeft in onze groep (nog) niet veel aandacht gekregen en ik blijf graag op de hoogte van de ontwikkelingen met betrekking tot dit aspect.

  8. Goed plan! Wellicht zijn de S2M en S2W werkplekken mooie locaties om info te verzamelen. Daar werken voornamelijk ZZP ers.