Zzp’ers willen gerust betalen voor sociale zekerheid, als ze maar de vrijheid krijgen om te ondernemen

Zzp’ers willen best betalen voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering (aov) en pensioen, als daar minder strenge inhuurregels tegenover staan. Dit geldt voor zelfstandigen zonder personeel van alle opleidingsniveaus en in alle leeftijdscategorieën, blijkt uit het grootschalige ZZPKiest-onderzoek van ZiPconomy.

70% van de zzp’ers wil minder strenge criteria, maar dan wel een verplichte aov. Bron: ZZPKiest-onderzoek 2025

Onderzoek politieke voorkeur van de zzp’er

ZiPconomy peilde de mening van meer dan 4000 zzp’ers, waarvan de meerderheid eigen arbeid verkoopt aan organisaties (b2b). Dit zijn de zelfstandigen die te maken hebben met de wetgeving rondom schijnzelfstandigheid.

De enquête geeft inzicht in wat zelfstandigen zelf vinden van politieke onderwerpen die hen aangaan. Ook werd duidelijk hoe zwaar die onderwerpen wegen in hun stemgedrag en welke politieke partijen populair zijn onder zzp’ers.

Kiezen tussen twee ‘kwaden’

De zzp’ers kregen een aantal dilemma’s voorgelegd, waaronder: wil je liever strengere regels om te werken als zelfstandigen, zonder verplicht pensioen en aov? Of juist verplicht meebetalen aan sociale voorzieningen in ruil voor minder strenge regels? De zzp’er koos massaal voor de tweede optie.

Kortom, zij hebben een uitgesproken voorkeur voor verplichte pensioenopbouw (70%) en aov (70%) in ruil voor minder strikte criteria om ingehuurd te worden. Een kwart heeft zelfs een ‘zeer sterke voorkeur’ voor deze uitruil.

Hugo-Jan Ruts, oprichter van ZiPconomy: “De uitkomsten van dit onderzoek zijn opvallend duidelijk.”

70% van de zzp’ers wil minder strenge criteria, maar dan wel een verplicht pensioen. Bron: ZZPKiest-onderzoek 2025

FNV Zelfstandigen: ‘Voer wet BAZ zo snel mogelijk in’

Het ZZPKiest-onderzoek is samengesteld onder de eindverantwoordelijkheid van ZiPconomy in nauw overleg met Vereniging Zelfstandigen Nederland (VZN), FNV Zelfstandigen en de Universiteit van Amsterdam.

Gery de Boer van FNV Zelfstandigen is positief over de uitkomsten. “Het is goed nieuws dat zzp’ers het gevoel hebben dat aov en pensioen belangrijk zijn”, zegt ze. “Ze beseffen zich dat het belangrijk is om over zulke zaken na te denken. Voor zichzelf en voor hun familie.”

Het voorstel voor de Basisverzekering Arbeidsongeschiktheid Zelfstandigen (BAZ) ligt nu bij de Raad van State. De Boer: “Ik roep de politiek op om deze wet zo snel mogelijk in te voeren.”

HeadFirst Group: ‘Zzp’er is bereid verantwoordelijkheid te nemen’

Voor manager Public Affairs Sem Overduin van HeadFirst Group zijn de resultaten heel herkenbaar. “Uit een eerdere opiniemonitor van ons bleek al dat het merendeel van de zelfstandig professionals bereid is om bij te dragen aan het sociale stelsel in ruil voor meer vrijheid”, zegt hij.

Hij haalt ook het recente rapport ‘Een decennium zzp-dossier’ aan. Daaruit blijkt dat de meeste zzp’ers bewust zijn begonnen als ondernemer en heel tevreden zijn over hun werkomstandigheden. “Het is dus logisch dat zij willen blijven werken als zelfstandige”, zegt Overduin. “Minder strenge criteria maken dat makkelijker. Tegelijkertijd zijn ze bereid om verantwoordelijkheid te nemen.”

VZN: ‘Keuzevrijheid voorop’

Dat ziet ook Cristel van de Ven van Vereniging Zelfstandigen Nederland (VZN). “Onze achterban zegt ‘laat mij in vredesnaam ondernemen, dan zorg ik wel dat ik me verzeker en een oudedagsvoorziening heb’”, vertelt ze. “Zzp’ers werken als zelfstandigen omdat dit het beste bij hen past. Keuzevrijheid is belangrijk voor ze en ze zijn bereid om dingen zelf te organiseren.”

Vooral zzp’ers die meestal langere opdrachten uitvoeren zijn voorstander van verplichte pensioenopbouw (70%) en aov (70%) in ruil voor minder strikte criteria om ingehuurd te worden.

Handhaving kost veel zzp’ers opdrachten

Dat is niet zo gek, want juist deze groep valt soms in het grijze gebied wat betreft schijnzelfstandigheid. Ook zijn het juist deze zzp’ers die opdrachten verloren door de hervatte handhaving op schijnzelfstandigheid en de daaropvolgende huiver van opdrachtgevers.

Van de Ven (VZN) benadrukt dat uit de enquêteresultaten blijkt dat meer dan 60% van de zzp’ers grote last heeft van de handhaving op schijnzelfstandigheid. “Dit is een enorm aantal en het bewijst dat de handhaving veel breder schiet dan feitelijk nodig is”, zegt zij. “Mijn advies aan de politiek is daarom vooral te handhaven op de risicogroepen, zoals zzp’ers met lage tarieven en arbeidsmigranten.”

Steun voor de Zelfstandigenwet?

Minder strenge criteria, maar wel verplicht bijdragen aan aov en pensioen: het is een van de basisprincipes van de Zelfstandigenwet. Dit is een initiatiefwetsvoorstel van VVD, D66, CDA en SGP, als alternatief voor de Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (VBAR) van het vorige kabinet.

Ruts (ZiPconomy): “De uitkomsten van het onderzoek wijzen erop dat het merendeel van de zzp’ers zich in dit wetsvoorstel kan vinden. Tegelijkertijd weten we dat de meeste zzp’ers de voorkeur geven aan de variant zonder strikte regels en verplichtingen. Maar goed, voor die variant bestaat simpelweg geen politieke meerderheid.”

FNV blijft voorstander van VBAR

Dat ziet ook Overduin. “Deze uitkomst ligt meer in het verlengde van de Zelfstandigenwet, dan van het wetsvoorstel VBAR. Het is een representatief onderzoek met heldere, interessante uitkomsten. Nu is het aan de politiek om hiermee aan de slag te gaan.”

De Boer (FNV) is niet verbaasd dat zzp’ers liever minder strenge inhuurregels willen. “Toch vinden wij dat het gewoon duidelijk moet zijn wanneer je zzp’er bent of niet en dat hierop gehandhaafd wordt. Volgens ons geeft de VBAR meer duidelijkheid, dus wij blijven voorstander van deze wet in plaats van de Zelfstandigenwet.”

Verplichte aov: keuzevrijheid of niet?

Bij de invoering van een verplichte aov voor zelfstandigen staat de politiek nog voor een groot dilemma: hoe houd je de wet uitvoerbaar en betaalbaar, terwijl je tegemoetkomt aan de wens om uitzonderingen mogelijk te maken? Veel Kamerleden pleiten voor een opt-out. Daarmee zijn bepaalde zzp’ers uitgezonderd van de verzekeringsplicht, bijvoorbeeld als ze al goed verzekerd zijn. Maar zulke uitzonderingen maken de uitvoering lastiger en minder betaalbaar.

“De opt-out in de aov wordt bijzonder gewaardeerd en het is goed dat deze uiteindelijk in het wetsvoorstel is gebleven”, zegt Van de Ven (VZN). Volgens haar willen zzp’ers hun aov en oudedagsvoorziening dan ook het liefst zelf bepalen. “Wat mij opvalt, is dat zzp’ers een iets positievere houding hebben ten opzichte van de verplichte aov. Twee jaar geleden was 75% nog tegen de verplichte AOV, nu is 50% voor.”

In de enquête konden zzp’ers kiezen: een verplichte aov die beschikbaar is voor iedereen, of een vrijwillige aov die niet voor iedereen toegankelijk is. Een kleine meerderheid kiest voor een verplichte aov voor iedereen (52%), zo’n 42% wil liever een vrijwillige verzekering die dan maar niet toegankelijk is voor iedereen.

Kleine meerderheid kiest voor een verplichte aov die beschikbaar is voor iedereen. Bron: ZZPKiest-onderzoek 2025

Zzp’er wil werk mogen doen dat werknemers ook doen

Verder gaven zelfstandigen op ZZPKiest.nl hun mening over de regels rondom inhuur. Slechts 12% van alle respondenten is het eens met de stelling dat zzp’ers geen werk mogen doen dat ook gedaan wordt door werknemers. Dit is een standpunt van GroenLinks-PvdA. Zelfs de meerderheid van zzp’ers die GroenLinks-PvdA heeft gestemd, is het niet eens met deze stelling.