Webinar ZZPKiest: de belangrijkste partijplannen voor zzp’ers onder de loep

In een speciaal webinar tijdens de Werf& en ZiPconomy Webinar Week deelden ZiPconomy-oprichter Hugo-Jan Ruts en Sem Overduin, Head of Public Affairs bij HeadFirst Group, hun inzichten over de plannen van partijen voor zzp’ers. Een gesprek over de belangrijkste thema’s, de standpunten van de partijen en de verschuivende politieke balans.

Wat is er anders tijdens deze verkiezingscampagne wat betreft het zzp-dossier?

Ruts: “De politieke discussie over zelfstandigen is steviger dan ooit. Bovendien heeft de Belastingdienst dit jaar de handhaving op schijnzelfstandigheid geïntensiveerd. De handhaving heeft impact, dat voelen duizenden zzp’ers heel sterk. Hoewel er afgelopen jaren nog geen nieuwe wetten zijn aangenomen, is er wel veel gedebatteerd over de positie van zzp’ers. De focus ligt nu op de nieuwe criteria voor zelfstandig ondernemerschap en de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (aov). Dat zijn de twee kernonderwerpen in het zzp-dossier.”

Hebben politieke partijen grote meningsverschillen over deze thema’s?

Ruts: “De christen- en sociaaldemocraten denken meer vanuit het collectief. Zij willen bijvoorbeeld een verplichte aov voor iedereen, vanuit sociale zekerheid. De liberale partijen willen juist zoveel mogelijk ruimte geven aan het individu, bijvoorbeeld met keuzevrijheid in hoe je arbeidsongeschiktheid opvangt.”

Jullie hebben de 27 partijprogramma’s doorgenomen en een overzicht gemaakt van de plannen voor de arbeidsmarkt. Meteen valt op: bij de PVV is de presentatiesheet leeg. Hoe kan dat?

Overduin: “Klopt. Helaas vonden we in het programma van de PVV niets over de arbeidsmarkt en zzp. Het is jammer, want het is een belangrijk onderwerp en de PVV staat hoog in de peilingen.”

De VVD kwam als eerste met hun programma. Wat zijn hun arbeidsmarktwensen?

Overduin: “De VVD besteedt veel aandacht aan zzp en de arbeidsmarkt. Zij steunen de Zelfstandigenwet. Dat is niet verrassend, want zij zijn mede-initiatiefnemers van dit wetsvoorstel. De VVD pleit ook voor een rechtsvermoeden van werknemerschap voor zzp’ers aan de basis van de arbeidsmarkt, maar koppelen dit niet aan een specifiek uurtarief. Ze zijn voor een verplichte aov, maar met op-out mogelijkheid.”

De VVD noemt ook een uitzendverbod als mogelijkheid. Worden ze minder liberaal?

Overduin: “Het is inderdaad een nieuwe stap voor VVD. Het geeft aan dat de middenpartijen dichter bij elkaar komen en dat de grote verschillen vervagen.”

Aan de andere kant van het politieke spectrum: GroenLinks-PvdA. Wat zijn hun plannen?

Overduin: “Vanuit een sociaal-democratisch gedachtegoed denken zij vanuit werknemerschap. Zij pleiten voor drie ‘strikt gescheiden rijbanen’: werknemer, uitzendkracht en zzp. Een zzp’er mag niet hetzelfde werk doen als werknemers in loondienst van de organisatie. Dit is een werknemer-tenzij-principe. Zij zijn ook voor een verplichte aov voor alle zzp’ers, zonder opt-out. Opdrachtgevers moeten daar een bijdrage aan leveren.”

Wat zijn de partijplannen van de SP?

Ruts: “De SP gaat duidelijk voor collectiviteit. Ze willen een verplichte aov voor iedereen en structureel werk niet toestaan voor zzp’ers. Dit klinkt heel zwart-wit, maar het is in ieder geval heel helder: als iets hetzelfde is wat iemand anders in loondienst doet, mag het niet. Ze willen dat schijnzelfstandigen in loondienst komen.”

De christendemocraten (CDA) zitten meer in het midden. Hoe uit zich dat?

Overduin: “CDA is een van de initiatiefnemers van de Zelfstandigenwet, dus neigt hun beleid die kant op, al staat het niet expliciet in hun programma. Zij willen verduidelijking van de positie van de zzp’er. Ze benadrukken dat zzp’ers de verantwoordelijkheid moeten nemen om iets te regelen voor arbeidsongeschiktheid en pensioen. Dit is in lijn met de Zelfstandigenwet. In de zorg en het onderwijs willen ze de inzet van zzp ontmoedigen. Verder zijn ze voor een uitzendverbod in bepaalde sectoren.”

Wat valt op bij D66?

Ruts: “D66 profileert zich weer wat duidelijker rond het zzp-dossier, bijna als een gematigde pro-zzp-partij. Ze steunen de Zelfstandigenwet en zijn voor een verplichte aov met opt-out. Daarnaast willen ze de onderhandelingsmacht van zelfstandigen vergroten. Dat betekent dat ze het collectief meer ruimte willen geven, zodat zzp’ers een stevig standpunt kunnen innemen ten opzichte van machtige opdrachtgevers.”

En JA21?

Ruts: “Ze willen de Wet DBA verbeteren volgens het Belgische model. Dat klinkt als de Zelfstandigenwet, maar ze noemen die niet expliciet. Ze willen geen verplichte aov. Het is nog niet heel helder wat ze precies willen, maar ze kiezen duidelijk voor het individualisme en ondernemersmentaliteit.”

Hoe zit het met de zzp-plannen van de BBB?

Overduin: “Zij willen de Wet DBA toekomstbestendig maken, maar wat ze daarmee bedoelen is onduidelijk. Ze steunen de VBAR noch de Zelfstandigenwet, want ze vinden dat die gepaard gaan met te veel regeldruk en verplichtingen. Ze komen met de ‘VAR Light’, een opvolger van de VAR die in 2016 is afgeschaft. Wel zijn ze voor een rechtsvermoeden van werknemerschap en voor gerichte handhaving op schijnzelfstandigheid. Ze zijn tegen een sectoraal inleenverbod en willen maatwerk. De BBB zit, net als JA21, echt aan de rechterkant van het politieke spectrum.”

De verplichte aov is een veelbesproken thema. Wat is de status van dit wetsvoorstel?

Ruts: “De verplichte aov voor zelfstandigen is een polderbesluit, een akkoord met de sociale partners. Ik zou er als zelfstandige maar vanuit gaan dat deze wet er komt. Het enige discussiepunt is nog de opt-out.”

Overduin: “De meerderheid van de partijen (VVD, CDA, D66, SGP, Denk) steunt de aov met een opt-out als voorwaarde. De SP en GroenLinks-PvdA zijn tegen een opt-out.”

Wat is jullie advies aan kiezers?

Overduin: “Op ZZPKiest.nl vind je interviews met kandidaat-Kamerleden en columns van experts. Lees die en bepaal mede op basis daarvan je keuze.”

Ruts: “Ik roep iedereen op om onze peiling in te vullen. Het is geen kieskompas, maar een reeks vragen over lastige dilemma’s die je aan het denken zetten. Met de uitkomsten van deze peiling kunnen we Den Haag informeren over wat zelfstandigen nu echt vinden.”

Meer weten? Bekijk hieronder het volledige webinar.