ZiPredactie 9 oktober 2025 6 reacties Print Inzichten na een decennium zzp: “Koester de tevreden zzp’er met genuanceerd beleid”De zzp-populatie daalt na jaren van groei, zo blijkt uit het nieuwe rapport ‘Een decennium zzp-dossier in feiten en inzichten’. Hoe komt dat? En welke groepen dalen het hardst? Sem Overduin van HeadFirst Group en Hugo-Jan Ruts van ZiPconomy bespraken de belangrijkste inzichten in de podcast ZiPtalk.Het zzp-landschap is de afgelopen tien jaar flink veranderd. Dat komt door verschuivingen in individuele keuzes, veranderingen in de economie en aangepast beleid. “Het is belangrijk dat politici en beleidsmakers hier inzicht in hebben, om de juiste keuzes voor de toekomst te maken”, zegt Sem Overduin, manager Public Affairs bij HeadFirst Group. Dat inzicht biedt het gloednieuwe rapport ‘Een decennium zzp-dossier in feiten en inzichten’. Het is een tweejaarlijks overzicht van feiten en cijfers over zzp’ers, opgesteld door ZiPconomy in opdracht van HeadFirst Group en ONL voor ondernemers. In de podcast ZipTalk bespraken mede-auteur Hugo-Jan Ruts van (oprichter van ZiPconomy) en Overduin de nieuwste inzichten en bevindingen. Trendbreuk: eerste daling in 20 jaar Het nieuwe rapport is een vervolg op twee eerdere rapporten over de ontwikkelingen en diversiteit van zelfstandig ondernemers: ‘De zzp’er bestaat wel’ (2011) en ‘Grip op het zzp-dossier’ (2023). Een van de meest opvallende recente ontwikkelingen is de daling van het absolute aantal zzp’ers in de eerste helft van 2025. Dit is een trendbreuk na jarenlange groei. Lees ook: Kabinet gaat kamermotie over verlenging ‘zachte landing’ handhaving zzp niet uitvoeren Ruts verwacht dat de daling doorzet in het derde kwartaal van dit jaar. “Het is heel opvallend, zo’n daling hebben we de afgelopen twintig jaar echt helemaal niet gezien,” zegt hij. “De geïntensiveerde handhaving op schijnzelfstandigheid is zeker een oorzaak, maar niet de enige reden. Ook de afremmende economie, dalende schaarste en bezuinigingen van de Rijksoverheid en lokale politiek spelen een rol.” Sentiment: niet zielig, niet gedwongen Een andere opvallende conclusie over de ontwikkeling van de zzp’er: de meeste zelfstandigen kiezen bewust voor ondernemerschap. “Zzp’ers zijn niet zielig”, zegt Ruts. “Het percentage gedwongen zzp’ers is marginaal, namelijk 2,7%. Natuurlijk zijn er wel zzp’ers die liever in loondienst zouden werken. Dat geldt voor 1 op de 10 zelfstandigen. Daartegenover staat dat 50% niets anders wil dan zzp’er zijn.” Zzp’ers waarderen hun werkende leven heel hoog, blijkt uit de cijfers. “Het waarderingscijfer ligt ook hoger dan onder werknemers in loondienst”, benadrukt Ruts. Dat bevestigt Overduin: “We zien echt dat het leeuwendeel van de zelfstandigen heel bewust kiest voor deze manier van werken. Ze zijn op zoek naar meer autonomie, meer regie. Ze zijn heel tevreden over hun werkend leven en volgens mij moeten we dat koesteren.” Doel van het rapport: Feiten boven emotie Het rapport ‘Een decennium zzp-dossier in feiten en inzichten’ is gebaseerd op bestaande data van partijen zoals het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en Intelligence Group en de tweejaarlijkse Zelfstandige Arbeid Enquête (ZEA) van TNO en CBS. Overduin vertelt dat het bedoeld is als naslagwerk voor Kamerleden en beleidsmakers. “We zagen dat de vorige twee edities bijdroegen aan een geïnformeerd, objectief debat”, vertelt hij. “We hebben uitvoerbare wet- en regelgeving voor een gezonde toekomst voor de Nederlandse arbeidsmarkt. De politieke discussie moet draaien om feiten. Door politici te informeren, hopen we de emoties in het debat te temperen.” Meer dan een miljoen zzp’ers, wie zijn zij? Het rapport staat dan ook vol cijfers en analyse. Zo blijkt het aantal zzp’ers de afgelopen tien jaar met 44% gegroeid (+300.000 personen). Dat lijkt veel, maar Ruts nuanceert dit: “In diezelfde periode kwamen er ook een miljoen mensen met een vaste baan bij. Het percentage zzp’ers van de totale beroepsbevolking is hierdoor gestegen van net onder 11 procent naar iets boven de 12 procent.” Ruts en Overduin benadrukken de heterogeniteit en diversiteit van de zzp-populatie. Ze leggen uit dat het belangrijk is voor politici om daar aandacht voor te hebben. Bijvoorbeeld als het gaat om: Subgroepen en schijnzelfstandigheid Er wordt een onderscheid gemaakt tussen zzp’ers die producten verkopen (de bakker, de slager) en degenen die hun arbeid verkopen aan organisaties of particulieren. De discussie rond schijnzelfstandigheid speelt voornamelijk bij de groep die eigen arbeid aanbiedt aan organisaties en vaak weinig opdrachtgevers per jaar heeft. Wat blijkt? Juist die groep stijgt nog. Overduin waarschuwt dat fiscale maatregelen, zoals de afbouw van de zelfstandigenaftrek, de andere groepen (productenverkopers, werk aan particulieren) hard raken, terwijl zij niks te maken hebben met die discussie. Hybride werkenden Zo’n 600.000 mensen combineren loondienst met het zzp-schap. Zij hebben een neveninkomst als zzp’er. Ruts merkt op dat deze groep vaak wordt vergeten in de discussie over de nieuwe verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (aov) voor zelfstandigen. Jongere en oudere doelgroep Overduin vertelt dat de zzp-populatie ‘zowel vergrijst als vergroent’, met groei in zowel de jongere als de senioren doelgroep. Ruts vraagt specifiek aandacht voor de oudere zzp’ers. “Dit is de sterkst groeiende groep en dat biedt een potentieel risico”, zegt hij. “Deze mensen zijn bereid om als zzp’er of flexkracht door te werken als invaller of mentor”, legt Ruts uit. “Ik vrees dat een combinatie van strenge handhaving en wetswijzigingen deze groep demotiveert om door te werken. Dat is zowel ongezond voor henzelf als voor de BV Nederland.” Blik op België als inspiratie voor beleid Ten slotte bevat het rapport een vergelijking met de situatie van zzp’ers in België. De aanleiding is het voorstel voor de Zelfstandigenwet van de VVD, D66, SGP en CDA. De criteria voor zelfstandig ondernemerschap in dit wetsvoorstel zijn geïnspireerd op het Belgische model. Wat blijkt? Hoewel Nederland en België een totaal ander stelsel hebben, zijn de cijfers over zelfstandigen heel vergelijkbaar. België kent veel regelingen rond sociale zekerheid en een andere zzp-wet. Toch verloopt de groei van het aantal freelancers in België ongeveer gelijk aan die in Nederland. ‘Wees je bewust welke subgroepen je raakt’ Overduin sluit af met een boodschap aan politiek Den Haag: “Lees dit rapport. Uit de analyse blijkt namelijk dat er maatwerk nodig is om de wetgeving effectief te maken. Verdiep je dus in de subcategorieën binnen het zzp-dossier. Als je met wet- en regelgeving komt, moet je tenslotte weten welke groepen je raakt.” Je kunt het rapport ‘Een decennium zzp-dossier in feiten en inzichten‘ nu downloaden. Bekijk hieronder ook de volledige ZipTalk: HeadFirst, onl, zzp, zzp rapport Print Over de auteur Over ZiPredactie De ZiPredactie plaatst hier interviews en eigen artikelen. Daarnaast persberichten, aankondigingen of (met toestemming) overgenomen artikelen. (contact: info[AT]zipconomy.nl) Bekijk alle berichten van ZiPredactie
Ik denk dat de aantallen anders liggen dan jullie aangeven. Er zijn heel veel zzp-ers die zzp-er zijn geworden omdat dit volgens hun financieel beter is. Niet voor het ondernemerschap wat daarbij zou moeten horen. Ze werken feitelijk zoals een werknemer alleen de verloning is anders. Ze dragen niet de eindverantwoordelijkheid die bij ondernemerschap hoort. Bij een onderzoek worden vragen gesteld aan een groep mensen, en dan blijkt dat ze zich ondernemer voelen, maar als je door zou vragen kom je tot andere conclusies. Zijn ze oa eindverantwoordelijk, geven ze garantie op hun werkzaamheden, kan de zzp-er zelf de prijs bepalen of zegt een opdrachtgever voor deze prijs mag je komen en dit zijn de tijden. De discussie in de wet DBA is, ben je ondernemer of niet. In de gehele maatschappelijke discussie wordt alleen gekeken naar de gevolgen voor een zzp-er. Een echte zzp-er kan gewoon blijven werken zoals hij werkt. Er worden weinig tot geen discussies gevoerd wat voor gevolgen schijnzelfstandige hebben voor kleine bedrijven met personeel. Deze bedrijven hebben hoge kosten door alle rechten en verplichtingen vanuit bijvoorbeeld een CAO. Doorbetalen bij ziekte, zorgverlof, chauffeurstoeslag, pensioenafdrachten, ww-afdrachten en alle andere verplichting. Ook als een klein bedrijf, goed werkgeverschap nastreeft, kunnen ze niet concurreren met schijnzelfstandige. Het zou fijn zijn als de media en de politiek hiervoor ook aandacht heeft. Waar zou Nederland zijn als er geen bedrijven zijn met minder als x personeel? Beantwoorden
Beste Mark, ik denk dat je uitkijken om je eigen ervaringen binnen je branche (bouw) niet over de hele sector te leggen. Zoals in het rapport ook staat: de helft van de zzp verkoopt producten of werkt voor particulieren (die hebben totaal niets van doen met de Wet DBA). Dan is er nog een grote groep die losse diensten levert (dus veel verschillende klanten). Dat is allemaal heel anders dan zzp’ers die ingehuurd worden om (enigszins) vergelijkbaar werk te doen wat werknemers doen. Over die groep heb jij het maar dat is maar een klein deel van de zzp. Beantwoorden
Hallo Hugo-Jan, ik denk dat wij best op een lijn zitten. Je hebt veel echte zzp-ers, niets mis mee. Uiteraard staat de sector bouw het dichtste bij mij. Ik denk dat in de bouwsector enorm veel schijnzelfstandige zijn. Bijna bij alle onderaannemers. Ook bij de zzp-ers die in het particulieren werk zitten. De ene zzp-er huurt de andere zzp-er in. En dan hebben wij het nog niet over de arbeidsrechtelijke risico’s. Over andere sectoren kan ik niet oordelen maar een leraar heeft geen eindverantwoording over een leerling, de meeste zorgmedewerker dragen ook niet de eindverantwoordelijkheid en een tent tijdens een evenement opbouwen hoeft niet worden gedaan door 10 ondernemers. Als een opdrachtgever, patiënt, of client het niet eens is met het afgeleverde werk en of doet een beroep op garantie en kan dit juridisch wegleggen bij die bewuste zzp-er dan is het een echte zzp-er. Kan dat niet dan is het in mijn ogen geen echte zzp-er. Beantwoorden
Er zijn ook veel mensen ondernemer geworden, met mensen in loondienst, omdat dit volgens hun financieel beter is. Dus een ondernemer, met mensen in loondienst, mag wel bakken met geld verdienen over de arbeid van mensen. Maar als iemand zelf het geld wil verdienen, van zijn/haar eigen arbeid is het fout. Dat moet dan via een ondernemer zodat die ook zijn zakken kan vullen. Beantwoorden
De discussie zou niet moeten gaan over of iemand echt ondernemer is of niet. Het zou moeten gaan over: A) wordt de zzp-constructie gebruikt om feitelijk loon te drukken en arbeidsvoorwaarden uit te hollen (dat is blijkbaar maar bij 2,7% het geval) B) wordt de zzp-constructie gebruikt om fiscale voordelen te behalen en risico’s bij de maatschappij te leggen, bijvoorbeeld in het geval van werkloosheid. Als de zzp-constructie kan worden gebruikt om jezelf een hoger inkomen te geven en het bedrijf meer flexibiliteit, is dat toch mooi? Daar gaat zelfs een emanciperende werking vanuit. Vooral linkse partijen zouden dat prachtig moeten vinden. In plaats daarvan drukken ze werkenden naar uitzendbureaus, waar deze een habbekrats krijgen van wat het bureau ervoor opstrijkt. Beantwoorden
