Hoe kun je als zzp’er je pensioen regelen?

In de afgelopen jaren is er veel discussie geweest over het verplicht stellen van pensioenopbouw voor zelfstandigen zonder personeel. De overheid maakt zich zorgen over de financiële toekomst van zzp’ers en overweegt maatregelen, zoals een nieuwe pensioenwet. Hierbij zijn er voors en tegens.

Redenen voor verplichte pensioenopbouw

Financiële zekerheid

Het hebben van een basisinkomen na je pensioengerechtigde leeftijd.

Gelijke behandeling

Werknemers in loondienst zijn verplicht om pensioen op te bouwen. Dit zou volgens sommige partijen in Den Haag ook voor zzp’ers moeten gelden, zodat een zzp’er gelijk wordt behandeld met iemand die in loondienst werkt.

Argumenten tegen verplichte pensioenopbouw

Keuzevrijheid

Zzp’ers kiezen bewust voor zelfstandigheid en willen zelf beslissen over hun financiële oude dag.

Financiële lasten

Verplichte pensioenbijdragen kunnen een zware last zijn, vooral voor startende zzp’ers.

Is pensioen voor zzp’ers verplicht?

Laten we beginnen met de vraag die op ieders lippen ligt: is het pensioen voor zzp’ers verplicht? Het korte antwoord is: nee, maar met nuances. Voordat we het over deze nuances hebben, is het goed om te weten wanneer je precies als zzp’er wordt gezien. De Belastingdienst ziet je als ondernemer voor de inkomstenbelasting als je zelfstandig werkt, winst maakt, ondernemersrisico loopt en meerdere klanten hebt of actief klanten werft. Ook kijkt de Belastingdienst naar je tijdsbesteding (bijvoorbeeld minimaal 1225 uur per jaar), je zichtbaarheid als ondernemer en of je je werkzaamheden zelfstandig uitvoert. Hoe meer van deze factoren aanwezig zijn, hoe groter de kans dat je als ondernemer wordt erkend. Lees er meer over bij ‘Wanneer ben je ondernemer voor de inkomstenbelasting?’.

Vrijwillige pensioenopbouw

Als zzp’er ben je in de meeste gevallen dus zelf verantwoordelijk voor je pensioenopbouw. Je kunt ervoor kiezen om dit geld zelfstandig opzij te zetten of om je aan te sluiten bij een pensioenfonds. Zelf sparen doe je bijvoorbeeld via een lijfrenteverzekering of door te beleggen. Een pensioenfonds rekent een maandelijkse premie en regelt hiermee alles voor jou rondom je financiële toekomst. In sommige sectoren bestaat een collectieve pensioenregeling, waarbij meerdere zelfstandigen gezamenlijk pensioen opbouwen. In de regel zijn deze fondsen opgericht voor werknemers in loondienst, maar er zijn ook pensioenfondsen die openstaan voor zzp’ers.

Verplicht pensioen voor specifieke zzp’ers

Zoals we net al aangaven, zijn er nuances in de regelgeving. Een verplichte pensioenregeling valt onder de cao-afspraken van sommige sectoren. Hierdoor kunnen zzp’ers binnen bepaalde beroepsgroepen toch verplicht worden om deel te nemen aan een pensioenfonds. Dit geldt bijvoorbeeld voor huisartsen en apothekers en voor schilders en stukadoors. Een bedrijfstak of -groep kan zelf zo’n verplichte pensioenregeling aanvragen, mits hiervoor voldoende steun is binnen de vakgroep. Omdat de risico’s op een te laag inkomen na je pensioengerechtigde leeftijd te groot zijn bijvoorbeeld. Je kunt dit een beetje vergelijken met de verplichte aov. Ook die is niet verplicht voor elke zzp’er, maar wel voor risicogroepen, zoals zelfstandigen in de bouw. Controleer dus goed of jij tot een beroepsgroep behoort voor wie pensioenopbouw verplicht is!

• Leestip: Zijn er verplichte verzekeringen voor zzp’ers?

Waarom is pensioenopbouw voor zzp’ers belangrijk?

Misschien denk je: “Ik regel mijn zaken wel als het zover is”, maar als het om je pensioen gaat, is later te laat! Zonder goed gevuld potje kun je voor financiële verrassingen komen te staan. Wij hebben de why’s voor je op een rij gezet.

Geen automatisch pensioen

Veel werknemers in loondienst bouwen automatisch pensioen op via hun werkgever. Als zzp’er ontbreekt deze back-up en zul je zelf geld voor je oude dag opzij moeten zetten.

Dezelfde levensstandaard

Om dezelfde levensstandaard te behouden na je pensioen, is het verstandig om tijdig te beginnen met aanvullend pensioen opbouwen, zodat je naast de AOW voldoende inkomen hebt.

Onvoorziene omstandigheden

Het leven is onvoorspelbaar. Ziekte of arbeidsongeschiktheid kunnen je vermogen doen slinken. Een goed pensioen is een extra financiële buffer. Ook voor onverwachte situaties vóór je pensioen, zoals een aansprakelijkheidsclaim of financiële tegenslagen, is het fijn om een buffer te hebben.

Een praktijkvoorbeeld

Björn is 55 en werkt als zzp’er in de IT. Hij heeft jarenlang een goed inkomen gehad en de winst geïnvesteerd in zijn bedrijf. Sparen voor zijn pensioen stond op een laag pitje. Nu hij ouder wordt, realiseert hij zich dat hij geen financiële buffer heeft naast de AOW. Dit betekent dat hij nu extra veel moet wegleggen om na zijn pensioen dezelfde levensstandaard te behouden. Hij zal wel nu in actie moeten komen en extra moeten investeren om tot een redelijke pensioenopbouw te komen. Zijn huidige levensstandaard zal hierdoor omlaag gaan. Het is dus niet alleen zaak om geld weg te leggen voor je oude dag, maar ook om op tijd te beginnen. Als hij op zijn 67e met pensioen wil, zal Björn in 12 jaar tijd behoorlijk wat geld opzij moeten leggen. Was hij op zijn 25e begonnen, dan zou het bedrag dat hij voor ogen heeft over een veel langere periode verdeeld zijn en had hij maandelijks een stuk minder hoeven wegleggen. In dat geval zou hij 42 jaar lang dezelfde levensstandaard hebben, die hij ook na zijn pensioen kan voortzetten.

Hoe kun je als zzp’er je pensioen regelen?

Is het voor jou ook tijd om in actie te komen voor een goede oude dag? Als zzp’er kun je jouw pensioen op verschillende manieren regelen: met een lijfrente, een beleggingspensioen of door zelf te sparen.

Lijfrente

Een lijfrente is een financiële constructie bij een bank of verzekeraar, waarbij je regelmatig geld opzij zet om na je pensionering een vaste maandelijkse uitbetaling te ontvangen. De stortingen die je hiervoor doet, kun je – als je voldoet aan de gestelde voorwaarden – aftrekken van je belastbare inkomen, wat direct belastingvoordeel oplevert. Wanneer de lijfrente-uitkeringen beginnen, worden deze belast tegen het tarief dat op dat moment geldt.

Voordelen

• Premies zijn vaak aftrekbaar van de inkomstenbelasting.
• Je weet precies welk bedrag je gaat ontvangen.

Nadelen

• Verzekeraars rekenen kosten die ten koste gaan van je rendement.
• Vroegtijdig geld opnemen kan vaak niet zonder boete.

Pensioenbeleggen

Met pensioenbeleggen investeer je periodiek in een geblokkeerde beleggingsrekening. Je inleg staat voor een langere periode vast en de waarde wisselt afhankelijk van de ontwikkelingen in de markt. Net als bij een lijfrente, zijn de ingelegde bedragen fiscaal aftrekbaar en wordt het uiteindelijke bedrag belast zodra je het laat uitbetalen. Beleggen biedt kans op een hoger rendement, maar brengt ook het risico met zich mee dat je minder overhoudt dan je hebt ingelegd.

Voordelen

• Pensioenbeleggen is meestal goedkoper dan een lijfrenteverzekering.
• De inleg is aftrekbaar binnen de fiscale jaarruimte.

Nadelen

• De uitkering is afhankelijk van de rentestand, je kan winnen maar ook verliezen.
• Geld opnemen voor de pensioendatum is lastig.

Zelf pensioen opbouwen als zzp’er

Als zelfstandig ondernemer kun je er ook voor kiezen om zonder tussenkomst van een pensioenfonds te sparen of beleggen voor je oude dag. Hierbij bepaal je zelf waarin je jouw geld investeert en tegen welke voorwaarden, maar je kunt de inleg niet aftrekken bij de Belastingdienst. Je hebt dus volledige vrijheid, maar mist fiscale voordelen die andere pensioenoplossingen wel bieden.

Voordelen

• Je hebt maximale controle over je investeringen en spaardoelen.
• Je zit niet vast aan regels of verplichtingen van een pensioenfonds.

Nadelen

• Je profiteert niet van belastingaftrek over de ingelegde bedragen.
• Je loopt zelf het volledige risico op tegenvallende rendementen of waardeverlies.

Bij sommige pensioenregelingen geldt een maximum inkomen, waardoor je boven een bepaalde inkomensgrens geen extra pensioenpremies kunt inleggen. Dit kan invloed hebben op de manier waarop je je pensioen opbouwt. Een andere optie is banksparen, waarbij je het spaargeld voor je pensioen op een gesloten rekening zet.

Fiscale oudedagsreserve

Voorheen konden zzp’ers gebruikmaken van de fiscale oudedagsreserve, een regeling waarmee een deel van de winst werd gereserveerd voor later. Deze regeling is echter afgeschaft, waardoor andere vormen van pensioenopbouw nu belangrijker zijn dan ooit.

• Leestip: Is zzp pensioen aftrekbaar? Alle info voor je oude dag

Geen verplicht zzp pensioen, wel belangrijk om goed te regelen!

Als zzp’er ben je zelf verantwoordelijk voor je financiële toekomst en dat geldt ook voor je pensioen. Hoewel pensioenopbouw (nog) niet verplicht is voor alle zelfstandigen, is het verstandig om hier op tijd werk van te maken en te zorgen voor een goede aanvullende pensioenopbouw. Wachten tot later kan betekenen dat je grote bedragen moet inhalen, met alle gevolgen van dien. Of je nou kiest voor een lijfrente, pensioenbeleggen of zelfstandig sparen: het belangrijkste is dat je op tijd begint en een vorm kiest die past bij jouw situatie en wensen voor later. Zo zorg je ervoor dat je straks niet alleen AOW ontvangt, maar ook voldoende inkomen hebt om comfortabel van je oude dag te genieten.

• Lees verder: Komt er een verplicht minimum uurtarief voor zzp’ers?