Wat als je geen ondernemer voor de inkomstenbelasting bent?

De gevolgen als je geen ondernemer voor de inkomstenbelasting bent

Als de Belastingdienst je niet ziet als ondernemer voor de inkomstenbelasting, behandel je je inkomsten anders in je aangifte. Je valt dan onder resultaat uit overige werkzaamheden.

Dat betekent:

• Je hebt geen recht op ondernemersaftrek zoals zelfstandigenaftrek, startersaftrek en mkb-winstvrijstelling.
• Je betaalt dus relatief meer belasting over hetzelfde inkomen.
• Je administratieplicht is minder zwaar. Je hoeft geen aparte ondernemingsbalans of jaarrekening te maken, zolang je inkomsten maar inzichtelijk zijn.
• Je moet je inkomsten alsnog netjes opgeven in je jaarlijkse aangifte inkomstenbelasting.

Verdien je bijvoorbeeld € 5.000 met losse opdrachten naast loondienst, dan voer je dit bedrag op als “overige werkzaamheden”. De Belastingdienst telt dit op bij je overige inkomen en berekent hoeveel belasting je moet betalen.

Weten wanneer je wél ondernemer voor de inkomstenbelasting wordt? Lees dan: Wanneer ben je ondernemer voor de inkomstenbelasting.

Andere gevolgen van geen IB-ondernemer zijn

Niet-ondernemerschap heeft ook gevolgen die verder gaan dan de inkomstenbelasting:

Geen ondernemersstatus bij instanties
Je mist toegang tot regelingen of subsidies die specifiek voor IB-ondernemers gelden.

Beperkte mogelijkheden voor aftrek van kosten
Alleen kosten die direct samenhangen met de extra inkomsten zijn aftrekbaar, geen bredere investeringsaftrek.

Minder zekerheid voor opdrachtgevers
Sommige opdrachtgevers werken liever met iemand die officieel als ondernemer wordt gezien (zeker bij langdurige samenwerkingen).

Impact op toeslagen en uitkeringen
Je extra inkomsten tellen wel mee voor zorgtoeslag, huurtoeslag of je belastbaar inkomen, ook als je geen IB-ondernemer bent.

• Lees ook: Freelance Markt Index: kennismarkt krabbelt op, opdrachtgevers durven vaker zzp’ers in te huren

Voorbeelden: wanneer ben je geen ondernemer voor de inkomstenbelasting?

De regels lijken duidelijk, maar in de praktijk zijn er veel grijze gebieden. Deze voorbeelden laten zien hoe de Belastingdienst situaties beoordeelt waarin je géén ondernemer voor de inkomstenbelasting bent.

De startende fotograaf met weinig opdrachten
Je schrijft je in bij de KvK, maar krijgt in je eerste jaar slechts vijf betaalde opdrachten voor vrienden en kennissen. Je omzet is een paar duizend euro, zonder duidelijke groeiplannen.

• De Belastingdienst ziet dit vaak als overige werkzaamheden. Je bent dus geen IB-ondernemer, ook al heb je een inschrijving en factureer je netjes.

De consultant die één grote klant heeft
Een adviseur zegt zijn baan op en gaat als zelfstandige verder, maar werkt het hele jaar uitsluitend voor zijn oude werkgever. Er is geen ondernemersrisico en geen ander klantenbestand.

• Grote kans dat de Belastingdienst dit niet als ondernemerschap erkent. Je inkomsten vallen dan onder overige werkzaamheden, met hogere belastingdruk en geen aftrekposten.

De muzikant met incidentele optredens
Je treedt af en toe op in cafés en ontvangt een vergoeding. Er is geen continuïteit en de inkomsten blijven beperkt.

• Dit kwalificeert meestal niet als ondernemerschap voor de inkomstenbelasting. De inkomsten geef je op als overige werkzaamheden, maar je bent geen ondernemer voor de IB.

Geen ondernemer voor inkomstenbelasting, wel voor de btw?

De Belastingdienst gebruikt verschillende regels voor de inkomstenbelasting en de btw. Het kan dus gebeuren dat je géén ondernemer bent voor de inkomstenbelasting, maar wel als btw-ondernemer wordt aangemerkt.

Voor de inkomstenbelasting kijkt de fiscus naar zaken als winst, opdrachtgevers, risico en continuïteit. Voldoe je daar niet aan, dan beschouwt de Belastingdienst je inkomsten als resultaat uit overige werkzaamheden. Voor de btw ligt dat anders. Daar geldt dat je al ondernemer bent zodra je tegen betaling diensten of goederen levert. Zelfs als je dat maar af en toe doet, kan de Belastingdienst je zien als btw-ondernemer.

Dat heeft duidelijke gevolgen. Je moet btw rekenen op je facturen en die afdragen, maar je mag ook de btw op zakelijke kosten terugvragen. Tegelijkertijd heb je géén recht op ondernemersaftrek bij de inkomstenbelasting, omdat je daar officieel geen ondernemer bent.

De kleineondernemersregeling

Verdien je weinig omzet, dan kun je gebruikmaken van de kleineondernemersregeling (KOR). Blijf je onder de grens van € 20.000 omzet per jaar, dan kun je kiezen voor vrijstelling van btw. Je hoeft dan geen btw te berekenen of aangifte te doen, maar je mag ook geen btw op kosten terugvragen.

Wat als je geen ondernemer bent, maar wel geld verdient als freelancer?

Ook als je geen ondernemer bent voor de inkomstenbelasting, moet je je inkomsten netjes verantwoorden. Verdien je bijvoorbeeld met losse klussen, dan ziet de Belastingdienst dit als resultaat uit overige werkzaamheden. Het bedrag tel je op bij je overige inkomen in je jaarlijkse aangifte.

Waar je rekening mee moet houden:

• Geef je inkomsten altijd volledig op. Laat je bedragen weg, dan kan dit leiden tot naheffingen of boetes.
   
• Zorg dat je je facturen en betalingen bewaart. Ook zonder volledige administratie moet je kunnen aantonen hoeveel je hebt verdiend.
   
• Vermeld op je facturen of je btw-plichtig bent. Ben je géén btw-ondernemer, dan zet je erbij: “vrijgesteld van btw”.

Door je inkomsten correct op te geven, voorkom je dat de Belastingdienst later corrigeert. Zeker bij kleine bijverdiensten is de kans groot dat je alsnog belasting moet betalen, omdat je geen recht hebt op aftrekposten.

Wat kun je doen om alsnog ondernemer te worden?

Wil je dat de Belastingdienst je wél als ondernemer voor de inkomstenbelasting ziet? Dan moet je je activiteiten serieuzer en professioneler inrichten. Denk aan het actief zoeken naar meerdere opdrachtgevers, investeren in je bedrijf en het lopen van ondernemersrisico. Hoe meer je voldoet aan de kenmerken van ondernemerschap, hoe groter de kans dat je door de Belastingdienst als ondernemer wordt aangemerkt.

Twijfel je nog? Doe de ondernemerscheck

Ondernemer zijn voor de Belastingdienst is meer dan een inschrijving bij de KvK. Om dit te zijn moet je voldoende winst maken op jaarbasis, over bedrijfskapitaal beschikken, zelfstandig werken en investeren in je bedrijf. Ben je geen ondernemer? Dan geef je je verdiensten op als ‘inkomen uit overig werk’. Ben je wel ondernemer voor de inkomstenbelasting? Dan heb je te maken met bepaalde rechten en plichten, zoals btw-aangifte en aftrekposten.

Veelgestelde vragen over geen ondernemer voor de inkomstenbelasting zijn

Wat gebeurt er als de Belastingdienst mij geen ondernemer vindt?

Je inkomsten vallen dan onder resultaat uit overige werkzaamheden. Je hebt geen recht op ondernemersaftrek en betaalt vaak meer belasting.

Wat als ik naast loondienst af en toe klusjes doe?

Die inkomsten geef je op als overige werkzaamheden. Je hebt geen recht op ondernemersaftrek, maar je moet de verdiensten wel opgeven in je aangifte.

Hoeveel mag je verdienen zonder ondernemer te zijn voor de inkomstenbelasting?

Er is geen vaste grens. Het gaat om de aard en continuïteit van je werk. Ook bij lage inkomsten kun je aangifteplicht hebben.

Kan ik geen ondernemer voor de inkomstenbelasting zijn, maar wel voor de btw?

Ja. Voor de btw gelden andere regels. Je kunt wél btw-plichtig zijn terwijl je inkomsten voor de IB als overige werkzaamheden worden gezien.

Moet ik een administratie bijhouden als ik geen ondernemer ben voor de inkomstenbelasting?

Ja. Ook zonder volledige boekhouding moet je je inkomsten en kosten kunnen onderbouwen voor de Belastingdienst.