Zzp’en na de handhaving: ‘In de ict durft geen opdrachtgever het nog aan’

Jarenlang werkte Ronald van Voorthuizen naar volle tevredenheid als zzp’er voor veel opdrachtgevers. Zijn terrein: softwareontwikkeling in C#, een Microsoft-programmeertaal. Hij raakte verzeild in het specialisme van één specifiek ECMS: Sitecore. Daar werken de allergrootste bedrijven, zoals Nike en Coca-Cola, en verzekeraars mee. Een ECMS is een systeem voor zowel content management als marketing automation, legt hij uit. “Het is een klein wereldje van Sitecore-kenners.”

Net als zoveel programmeurs werkt Van Voorthuizen als zzp’er. “Dat is heel gebruikelijk in onze branche. Veel programmeurs beginnen in de detachering. Na een paar jaar gewerkt te hebben als senior, beheers je het vak. De werkgever zie je zo af en toe op de borrel. Het werk regel je zelf met de klant. Dan denk je: ik kan net zo goed mezelf direct aan de klant verhuren.”

In de twee jaar voor de opheffing van het handhavingsmoratorium had Van Voorthuizen een contract bij een verzekeraar voor een volle werkweek: “Het contract werd telkens met drie of zes maanden verlengd. In het begin werd ik ingehuurd via een broker. Die ging er na een jaar tussenuit.”

Grote populatie zzp’ers

Het bedrijf kent op dat moment een grote populatie van zzp’ers. “In mijn team werkten er twee als zzp’er, vier in vaste dienst en één gedetacheerd. Grosso modo was die samenstelling ook zo in de andere teams. De zzp’ers werken als specialist vaak in de rol van lead developer. Het opbouwen en migreren van systemen gebeurde bij deze opdrachtgever door zzp’ers.”

En dan breekt 2025 aan: het jaar dat het handhavingsmoratorium vervalt en de Belastingdienst weer naheffingen mag opleggen. Van Voorthuizen: “Eind 2024 krijgen alle zzp’ers die twee jaar of langer in het bedrijf werken te horen dat hun contract niet wordt verlengd. Aanvankelijk was het plan om contracten te maximeren op twee jaar, dan een half jaar te wachten en daarna een nieuw contract op te stellen. Maar later kwam het bedrijf daarvan terug.”

Andere rechtsvorm geen oplossing

De betrokken zzp’ers kwamen bij elkaar om mogelijke oplossingen te bespreken, zoals het oprichten van een VOF of BV. “Maar het bedrijf raadde ons dat af: als het enige doel van een andere rechtsvorm was om daar te kunnen blijven werken, dan zou de Belastingdienst daar doorheen prikken. Dat was dus geen oplossing. We kregen het aanbod om in dienst te komen. De teamleider wilde dat graag. Een paar zzp’ers zijn teruggegaan in dienstverband. Maar voor mij is een dienstverband, of het nou rechtstreeks is bij het bedrijf of via detachering, geen volwaardig alternatief.”

Ik had de opdrachten voor het uitkiezen. Nu melden tussenpersonen dat ze helemaal geen werk meer voor me hebben.

Sindsdien is het hem niet meer gelukt om een grote opdracht binnen te halen. “Ik heb nog wel kleine kortlopende opdrachten van bijvoorbeeld een week. Vóór de handhaving hoefde ik mijn LinkedIn op beschikbaar te zetten en werd ik binnen enkele dagen gebeld. Ik had de opdrachten voor het uitkiezen. Vaak ben je voor grote opdrachten afhankelijk van tussenpersonen. Zij melden me nu dat ze helemaal geen werk meer voor me hebben. Ja, via een dienstverband, dat wel.”

Midlancen als alternatief

Hij overweegt nu te gaan midlancen. “Daarbij krijg je 70 procent van je tarief. En als je geen werk hebt lopen, krijg je een soort van basissalaris. Dat was eerst een vorm die vooral interessant was voor startende zelfstandigen, zolang zij nog niet helemaal in het diepe durfden te springen. Nu is het een mogelijkheid om te blijven zzp’en voor zelfstandigen die het anders niet meer aandurven.”

Gevraagd naar zijn mening over het zzp-vraagstuk is hij resoluut: “Er is ongelooflijk lomp met de hele sector omgesprongen. Stel dat dit was gebeurd met mensen in loondienst. Dat die van de ene op de andere dag geen werk meer hebben, dan zou de wereld moord en brand schreeuwen. Bij zzp’ers wordt er schouderophalend gereageerd en gezegd: dan moet je maar in dienst gaan. Het is een botte bijl-methode die totaal zijn doel is voorbijgeschoten: namelijk de bescherming van mensen die gedwongen ondernemer werden. Maar in mijn branche was er tot de handhaving geen enkel probleem.”