D66 wil meer ruimte voor ondernemers, maar wel verplichte AOV

Als voorlaatste partij – alleen DENK laat nog op zich wachten – heeft ook D66 zijn verkiezingsprogramma gepresenteerd. Dit is opgedeeld in een verkiezingsprogramma en een uitvoeringsprogramma, waarin D66 inhoudelijk ingaat op de arbeidsmarkt en zelfstandigenbeleid. De partij vindt dat zelfstandigen een ‘eigen plek in het arbeidsrecht’ moeten krijgen.  

Zelfstandigen ‘verdienen de ruimte die nodig is voor hun zelfstandig ondernemerschap’, vindt D66. Maar de partij ziet momenteel een te groot gat tussen werknemers in loondienst en zzp’ers. Om dit te veranderen pleit het voor een verplichte collectieve regeling voor arbeidsongeschiktheid voor zelfstandigen en betere lonen en eerlijkere fiscale voordelen voor alle typen werkenden, om ‘de financiële prikkel om zelfstandig te worden’ te verminderen. 

Oneerlijke concurrentie 

D66 noemt zelfstandig ondernemerschap essentieel voor een bloeiende, innovatieve economie. Tegelijkertijd wijst de partij erop dat collectieve voorzieningen vooral worden bekostigd door werknemers. Het verschil tussen loondienst en zzp’ers is dus te groot, en leidt tot problemen als schijnzelfstandigheid. Om dit te veranderen ‘verkleinen we de verschillen in belasting en sociale zekerheid, in lijn met het arbeidsmarktakkoord, om oneerlijke concurrentie te voorkomen.’

Vooral in sectoren als zorg en onderwijs herkent D66 dit probleem. Hoewel de partij de keuze voor zzp’erschap begrijpt, holt het de collectieve voorzieningen uit en verhoogt het vaak de werkdruk van de werknemers in loondienst. Werknemers krijgen tegelijkertijd meer inspraak. Het ‘sluit zelfstandigen in deze sectoren niet uit, maar maakt de basis eerlijker’, aldus de partij van Jetten.

Zelfstandigenwet

Daarnaast moet er duidelijkheid komen over de ‘status van zelfstandigen’. Hiervoor heeft de partij eerder dit jaar (samen met VVD, CDA en SGP) al het wetsvoorstel Zelfstandigenwet ingediend. Hierin staat (onder andere) dat een arbeidsrelatie wordt getoetst voordat een zelfstandige aan de slag kan voor een zakelijke opdrachtgever. Tevens staat de partij achter het rechtsvermoeden van werknemerschap, waarbij iemand automatisch werknemer is bij een te laag uurtarief.

Voor mensen die als zelfstandig ondernemer werken wil D66 een verplichte, betaalbare collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering invoeren voor zelfstandigen, conform het advies van de Stichting van de Arbeid. Daarnaast moeten zelfstandigen gelijkwaardige toegang krijgen tot zwangerschaps- en bevallingsverlof. Tot slot wil de partij zelfstandig ondernemers ondersteunen in collectieve onderhandelingen, ‘om tegenwicht te bieden aan de marktmacht van opdrachtgevers.’ 

Arbeidsmigratie

Ook over arbeidsmigratie neemt D66 duidelijke standpunten in. ‘D66 wil arbeidsmigratie in eerlijke banen leiden’. Momenteel gebeurt dit niet en zijn misstanden en uitbuiting van arbeidsmigranten in laagbetaalde banen geen uitzondering. Om dit te voorkomen wil D66 doorlenen van uitzendarbeid verbieden, de arbeidsinspectie versterken en hogere boetes invoeren. De verantwoordelijkheid voor huisvesting komt nadrukkelijker bij de werkgever te liggen.

Ook streeft de partij naar minder arbeidsmigratie, onder andere door ‘grote investeringen’ in digitalisering en innovatie. Er moeten ‘scherpe keuzes’ worden gemaakt over ‘welke mensen nu nodig zijn voor Nederland’, en D66 kiest daarbij voor ‘vakkrachten en kenniswerkers die tijdelijk kunnen helpen om tekorten op te lossen en kennis en ervaring die Nederland mist aan te vullen.’ In de logistieke sector komen er bindende afspraken om arbeid terug te dringen en ondersteuning voor het opschalen van automatisering.