Zzp’ers flink minder last van burn-out dan werknemers

In de Zelfstandigen Enquête Arbeid (ZEA) 2021 meldt 9 procent van de zzp’ers last te hebben van burn-outklachten. Zij voelen zich enkele keren of vaker per maand psychisch vermoeid door het werk. Dit percentage is sinds 2017 redelijk stabiel gebleven, meldt het rapport. Alleen in 2015 was het percentage zzp’ers dat last had van burn-outklachten nog 2 procentpunt lager.

Werknemers blijken hier gemiddeld meer last van te hebben. Eind 2020 stond de teller bij de werknemers op 16 procent. Dat blijkt dan weer uit de Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) 2020. Wel is de trend hier licht dalend ten opzichte van 2019 en 2018. Toen lag het aandeel nog op 17%.

Meer burn-out bij zzp’ers in zorg en jongere zzpérs

Het aandeel ondernemers met burn-outklachten is het grootst in de zorgsector (14 procent) en het laagst in de landbouw (6 procent) en de handel (7 procent). Daarnaast ervaren zzp’ers tot 35 jaar vaker burn-outklachten dan ouderen boven de 55 jaar (14 procent ten opzichte 6 procent).

Hoogstwaarschijnlijk speelt het fenomeen ‘high-strain job’ hierbij een belangrijke rol. Bij dit type banen gaat lage autonomie gepaard met hoge kwalitatieve taakeisen en werkdruk. Dat is een belangrijke risicofactor voor burn-outklachten. Met dit type banen heeft 5 procent van de zzp’ers te maken, volgens ZEA. Ook dit aandeel is over de afgelopen jaren vrij stabiel gebleven.

Lage autonomie en hoge werkdruk

High-strain jobs komen het vaakst voor in de zorg (8%) en de recreatie (6%) en het minst in de zakelijke dienstverlening (3%). Ze komen ook relatief vaak voor bij zzp’ers onder de 36 jaar (10%).

Zzp’ers in de categorie 15 tot 35 jaar ervaren minder vaak een hoge autonomie (78%) dan overige leeftijdsgroepen en rapporteren ook vaker hoge taakeisen (35%). Het tegenovergestelde geldt voor de 55-plussers. Deze groep ervaart juist vaker hoge autonomie (91%) en minder vaak hoge taakeisen (21%). Deze leeftijdscategorie heeft dan ook minder vaak een high-strain job (3%).

Bij de werknemers ligt het percentage high-strain jobs aanzienlijk hoger. In 2020 was dit volgens de NEA 15% en rapporteerde 34% van de werknemers hoge taakeisen en 41% lage autonomie. In 2019 was dit respectievelijk 38% en 43%. Het aandeel high-strain jobs nam af van 18% in 2019 naar 15% in 2020.

Werk-privé disbalans

Een andere risicofactor voor psychosociale klachten is een verstoorde werk-privébalans. Het aantal ondernemers dat deze disbalans ervaart, is over de afgelopen jaren licht afgenomen van 12 procent in 2015 naar 10 procent in 2021. Ook hier ervaren de jongere zzp’ers het meeste disbalans. Bij 15- tot 35-jarige ondernemers geldt dat voor 13 procent, bij de categorie 35 tot 54 jaar voor 11 procent. Bij de 55-plussers signaleert slechts 6 procent die disbalans.

• Lees ook: Stress is onderschat probleem onder zelfstandigen

Werknemers zijn gemiddeld iets tevredener over hun werk-privébalans. In 2020 gaf 8% van de werknemers aan een werk-privé disbalans te ervaren. Dit is minder dan in voorgaande jaren, toen dit aandeel rond de 10% lag.