"Exploring the future of work & the freelance economy"
SLUIT MENU

Hoe uitstel AOV-zzp ook zijn effect kan hebben op de vervanging Wet DBA

Het huidige plan voor arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers lijkt niet uitvoerbaar. Het doorschakelen naar een regeling voor alle werkenden lost zeker niet alle bezwaren onder zzp’ers op. En dit uitstel zet het opstellen van strengere zzp-criteria mogelijk weer wat hoger op de politieke agenda.

In het kort: 

  • Belastingdienst kan voorstel sociale partners voor aov-zzp niet uitvoeren
  • Minister Koolmees wil zoeken naar alternatieven, vakbonden zijn daar tegen
  • Ook aan algemene regeling voor alle werkenden kleven nadelen
  • Uitstel creëren ‘gelijk speelveld’ legt extra druk op aanscherping zzp-criteria

Minister Koolmees (SZW) heeft de Tweede Kamer afgelopen vrijdag (lees hier) laten weten dat het plan voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers in haar huidige vorm niet uitvoerbaar is. De Belastingdienst en het UWV, die de regeling zouden moeten gaan uitvoeren, vinden het voorstel te vaag. Daarbij sluiten gebruikte definities niet aan bij de systemen van de twee uitvoeringsorganisaties. Zo wil de Stichting van de Arbeid, die het voorstel opstelde, de regeling alleen voor zzp’ers. Die term kent de Belastingdienst echter niet. Ook de mogelijkheid voor een ‘opt-out’ – die in het plan zit – is wat betreft de Belastingdienst onwerkbaar of kost onevenredig veel tijd.

De minister schrijft in zijn brief nu uit te willen gaan van ‘wat er wel kan’. Daarbij denkt hij aan een andere route, die meer uitgaat van uniformiteit. Bijvoorbeeld via de WIA of de herintroductie van de WAZ.

Opluchting

Op social media was er de nodige opluchting onder zzp’ers te lezen. De regeling is weinig populair. Vooral vanwege de manier waarop hij tot stand gekomen is (via het pensioenakkoord en dus zonder betrokkenheid van zzp-organisaties), maar ook inhoudelijk.

Onder zelfstandigen leven bezwaren als:

  1. De regeling is verplicht, ik wil als ondernemer zelf keuzes kunnen maken hoe ik risico’s afdek.
  2. Ik heb al een voorziening, waarom moet ik dubbel gaan betalen?
  3. De kosten zijn te hoog ten opzichte van het risico dat verzekerd wordt.
  4. Onduidelijkheid of er – in geval van nood – ook wel daadwerkelijk een uitkering volgt.

Doorschakelen naar algemene verzekering?

Voor een aantal zzp-organisaties lijkt dit ook het moment om hun wens voor een‘contract neutrale’ basisverzekering voor alle werkenden weer op tafel te leggen. Iets wat de Commissie Borstlap ook adviseert.

Zo’n regeling is wellicht duidelijker. Maakt het switchen tussen, of combineren van,  zzp-schap en werknemerschap makkelijker. Maar aan de genoemde bezwaren komt het niet direct tegemoet. Een algemene regeling zal verplicht zijn, zonder ruimte voor opt-out mogelijkheden (principieel niet: solidariteitsbeginsel; praktisch niet: onuitvoerbaar). Aangezien de aov-risico’s bij werknemers wel eens hoger kunnen liggen, is het ook maar de vraag of deze optie goedkoper is.

Daarbij zijn de vakbonden mordicus tegen een basis regeling voor alle werkenden. In het FD zegt FNV vice-voorzitter Kitty Jong het kabinet te houden aan het gesloten akkoord. Volgens haar is een bredere regeling ‘politiek onhaalbaar. ‘En anders zorgen we daar wel voor’ zo dreigt ze.

Zelfstandigen die tegen een aparte verzekering voor zzp’ers zijn, raken zo wellicht van de regen in de drup. Daarbij zal dit uitstel mogelijk ook extra druk opleveren om te komen tot strengere zzp-regels.


Mini factcheck  

Kitty Jong stelt in het FD dat een algemene arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle werkenden ‘politiek onhaalbaar is’.  Maar is dat wel zo? Gelukkig hebben we net verkiezingen gehad. Bijna alle partijen hebben zich over dit onderwerp uitgesproken. De VVD, D66, CDA, CU, Volt en GroenLinks geven aan voor een basisverzekering voor alle werkenden te zijn. Daarbij zien CDA en GroenLinks een aparte verzekering voor zzp’ers expliciet als een ‘tussenstap’. PVV wil een ‘betaalbare en vrijwillige aov voor zzp’ers’, net als PvdD. SGP, FvD, JA21 willen  geen verplichtingen voor zzp’ers.  PvdA is expliciet tegen een gelijke verzekering voor alle werkenden. Dat geldt waarschijnlijk ook voor de SP, al stemde die partij vorig jaar wel voor een motie om de voor- en nadelen van een aparte zzp verzekering tov een basis verzekering voor iedereen naast elkaar te leggen. PvdA stemde tegen die motie.

Kortom: anders dan wat Jong stelt, is er een meerderheid in de Tweede Kamer voorstander van ‘aov voor alle werkenden’. Alleen de PvdA en mogelijk de SP zijn voorstander van het FNV standpunt voor een verplichte zzp-verzekering en het daar bij te laten.


Uitstel aov en relatie Wet DBA

Het is het huidige kabinet niet gelukt de Wet DBA te vervangen. De discussie hoe te bepalen wanneer een opdrachtgever nu wel of niet een zzp’er mag inhuren, is dus nog steeds actueel. Een onderwerp voor de formatie.

De achterliggende reden om de VAR af te schaffen (de Wet DBA doet niet meer dan dat) was de angst voor een oplopend aantal zelfstandigen dat niet meer mee deed in het collectief sociaal stelsel en tevens aanspraak maakt op fiscale voordelen.

De afbouw van die fiscale voordelen is onder het huidige kabinet al ingezet.

Je hoort het de VVD en D66 denken, en Hans Borstlap en GroenLinks zelfs hardloop zeggen: met een aov voor zzp ontstaat er een gelijk(er) speelveld qua sociale zekerheid en qua fiscaliteit. Dan kan je ook wat ‘relaxer’ (dixit GroenLinks) kijken naar die regels over wanneer je nu wel of niet een zzp’er kan inhuren.

De politieke urgentie voor strenge regels over ‘wel-niet zzp’ verdwijnt voor een deel indien er een (verplichte) arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers komt. ‘Ik betaal met veel plezier € 100 per maand voor een verzekering waar ik waarschijnlijk niets aan heb, als ik daarmee af ben van het gedoe rond de Wet DBA’ reageerde een zelfstandig professional ooit op een tweet van mij. Hij zal niet de enige zijn die daar zo over denkt. Met het feit dat een invoeringsdatum van een ‘aov-zzp’ uit het zicht raakt, verdwijnt ook de kans op deze pragmatische benadering.

Hugo-Jan Ruts is 'editor-in-chief' en uitgever van ZiPconomy. Bekijk alle berichten van Hugo-Jan Ruts

3 reacties op dit bericht

  1. “Die term kent de Belastingdienst echter niet.” Klopt helemaal. Het begrip “ZZP” komt nergens in wat voor wet dan ook voor.

  2. “In het FD zegt FNV vice-voorzitter Kitty Jong het kabinet te houden aan het gesloten akkoord. Volgens haar is een bredere regeling ‘politiek onhaalbaar. ‘En anders zorgen we daar wel voor’ zo dreigt ze.”

    Wat Kitty hier eigenlijk verkapt zegt is dat de FNV meent het voor het zeggen te hebben in dit land. Misschien goed als in dit ZZP dossier eens een voorbeeld wordt gesteld dat aantoont dat dit niet het geval is.

    Het is makkelijk praten vanuit een rundlederen fauteuil, maar als ik de afgelopen 4 jaar Wouter Koolmees was geweest dan hadden de bonden al lang in de gordijnen gehangen en ik had ze daar ook vooral laten hangen.

  3. Het complete kromme in dit geheel is dat als je echt een business probeert op te bouwen in b.v. engineering dat dus niet eens meer kan. Het duurt jaren voordat een goede naam is opgebouwd en klanten bij je terug willen komen, daarvoor moet je ook jaren je best doen. Je kiest als ondernemer die klanten die bij je passen of waarvan je weet dat ze je de meeste revenu opleveren, zodat je jouw doelen kunt halen. Je zit dus niet op 5 slecht betalende te wachten maar op 1 of 2 goede. De echte startups, die niet naar een bank lopen en niet de wereld bij elkaar lenen en vervolgens de fles op gaan, krijgen geen kans. Een goede sociale ondernemer willen zijn en vooruit willen wordt onmogelijk gemaakt door het misbruik van Uber, Post en Pizza bezorgers. We accepteren dat anderen de markt uithollen en verzwakken, maar omdat we geen echt wettelijk en vooral politiek antwoord hebben gaan we maar voor de totale kill.
    Verder worden er nog steeds ingenieurs uit India ingevlogen die tegen de 30% ruling onder de belasting uitkomen, gevolg is dat ik als ondernemer geen concurrerende aanbieding kan maken omdat de tegenpartij van de overheid 30% korting krijgt.
    ( https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/themaoverstijgend/programmas_en_formulieren/verzoek-loonheffingen-30-regeling-2020)
    Helemaal niets hoor je hierover, wil je vanuit het oosten van het land een passende aanbieding maken dan loopt dit altijd stuk. M.a.w. als dit een kwestie van belasting geld mislopen is, waarom gebeurd dit dan? Waarom mag de overheid een valse concurrentie positie innemen?
    Ondertussen is er zoveel geharrewar en gedoe dat opdrachtgevers geen opdrachten meer kunnen of willen/durven geven, het is het bewust kapot maken van een gezonde handelsmarkt, die als vanouds her veel spin-off creëerde. Er is helemaal geen wetgeving nodig, als we gewoon doorgaan met geharrewar en onduidelijkheden en dreigen met overmatige sancties dan is de gehele zzp markt straks vanzelf opgelost. Dan hebben we alleen de pizza/verpleegkundigen/post bezorgers over…. Omdat de rest zich wel aan de regels wilden houden. Een ondernemer moet de ruimte krijgen te ondernemen, daar is het voor bedoeld.