"Exploring the future of work & the freelance economy"
SLUIT MENU

Grote inkomensverschillen tussen vast en flex, maar niet tussen vast en zzp

Werknemers met een flexibele arbeidsrelatie verdienen gemiddeld flink minder dan werknemers met een vaste arbeidsrelatie. Hoe zit het eigenlijk met zzp’ers?

Werknemers met een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd of een flexibel aantal uren per week, verdienen minder dan personeel met een vast contract. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) donderdag. Gemiddeld verdienen werknemers met zo’n flexibele arbeidsrelatie 48% minder per uur minder dan vast personeel.

Het loonverschil hangt sterk samen met verschillen in achtergrondkenmerken. Werknemers met een flexibel contract zijn bijvoorbeeld gemiddeld (veel) jonger en lager opgeleid. Zonder verschillen in achtergrondkenmerken zou het loonverschil 7 procent zijn.

Wat is het verschil tussen werknemers en zelfstandigen?

In het rapport van het CBS wordt alleen gekeken naar werknemers met flexibele en vaste arbeidscontracten, niet naar zzp’ers. Maar het wekt wel nieuwsgierigheid naar de verschillen tussen werknemers en zzp’ers.

Dat het CBS de vergelijking niet maakt, is niet zo vreemd. Gegevens over uurtarieven van zzp’ers zijn beperkt beschikbaar. Zzp-tarieven en uurlonen vergelijken is ook lastig, want een zzp’er werkt ook niet-declarabele uren. Bovendien werken veel zelfstandigen helemaal niet met uurtarieven. Daarnaast is het maken van een vergelijking tussen uurtarieven vooral zinvol als je een vergelijking maakt voor dezelfde soort werkzaamheden. Dat doet het CBS in haar onderzoek overigens niet.

Gemiddeld persoonlijk inkomen

Een manier om de verdiensten van werknemers en zzp’ers te vergelijken, is kijken naar hun gemiddeld persoonlijk inkomen. Daarover geeft het CBS (voorlopige) cijfers tot 2017.

De cijfers in de grafiek gaan specifiek over zzp’ers ‘eigen arbeid’ (dus niet zzp’ers die producten verkopen).

Trends

In 2017 waren de inkomens van werknemers en zzp’ers met inkomen uit eigen arbeid bijna gelijk. Gezien de marktontwikkelingen (schaarste, beperkte groei lonen, hardere stijging tarieven) en de lijn in deze grafiek, lijkt het erop dat de gemiddelde persoonlijke inkomens van zzp’ers met inkomen uit eigen arbeid in 2018 en 2019 hoger zijn dan die van werknemers.

Dat is een flinke verandering. In 2007 was het gemiddeld inkomen van alle zzp’ers gemiddeld hetzelfde als dat van werknemers.

(Dit is niet in bovenstaande grafiek te zien, want het CBS maakte toen nog geen onderscheid tussen zzp’ers met inkomen uit eigen arbeid en inkomen uit verkoop van producten.)

Vergelijking

In de jaren daarna zakte het inkomen van zzp’ers onder dat van werknemers. Zzp’ers hebben de crisisjaren harder in hun portemonnee gevoeld dan werknemers. Waarschijnlijk niet eens zo zeer in hele grote schommelingen in uurtarief maar in minder opdrachten.

De gemiddelde zzp’er lijkt het dus beter voor elkaar te hebben dan de gemiddelde werknemer. Daar hoort nuance bij. Want het gaat om inkomen zonder vergelijking omtrent aantal gewerkte uren en de fiscale situatie van een zzp’er is anders dan die van de gemiddelde werknemer.

Verder laten andere inkomensdefinities van het CBS andere verschillen zien. Maar wel dezelfde trends.

Hugo-Jan Ruts is 'editor-in-chief' en uitgever van ZiPconomy. Bekijk alle berichten van Hugo-Jan Ruts