"Exploring the future of work & the freelance economy"
SLUIT MENU

Pieter Omtzigt: “De Wet DBA werkt niet. Het CDA zoekt met ONL oplossingen”

De nieuwe Wet DBA werkt niet. Het CDA verzamelde knelpunten en zoekt, samen met ONL, naar oplossingen. Zo schrijft en vlogt Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt (CDA)

De nieuwe Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties werkt niet.  Zzp’er krijgen geen of zeer slecht uitvoerbare modelcontracten van de fiscus.

Hierover trok ik al een de bel met Kamervragen in april, Kamervragen in september en een debat in september met staatssecretaris Wiebes. De Kamervragen leverden informatie op maar leidden niet tot voldoende helderheid en zekerheid.

Zo ontkende de Staatssecretaris in april het risico dat mensen massaal werk zouden verliezen:

Vraag 19

Hoe waarschijnlijk is het dat opdrachtgevers massaal even geen zzp’ers inhuren totdat er meer duidelijkheid is en dat zzp’ers dus massaal opdrachtloos thuis komen te zitten?

Antwoord 19

Ik acht dit niet waarschijnlijk. Bonafide opdrachtgevers lopen immers op geen enkele manier meer risico dan in de bestaande situatie, dus het zou ook volkomen onnodig zijn.

Ondertussen richtte de regering een meldpunt voor problemen in bij een wet waarop nog niet gehandhaafd werd. Dat is al een unicum. Ook was in het voorjaar al een commissie opgericht die een second opinion zou uitvoeren op de modelcontracten. Ook dat was vrij uniek

In september vroeg ik hem per motie in het debat twee zaken:

  1. Beleg het meldpunt nu niet bij de belastingdienst en vraag mensen nu niet om hun persoonsgegevens. Als mensen, die niet zeker weten of iets mag van de belastingdienst, hun probleem persoonlijk moeten melden bij de belastingdienst, melden ze hun problemen echt niet.
  2. Herdefinieer het begrip persoonlijke arbeid. bij relatief eenvoudig werk is iedereen zzp’er als er in het contract staat dat je de arbeid niet zelf hoeft te doen maar ook een plaatsvervanger kunt sturen. Van deze ontsnappingsroute wordt gebruik gemaakt om van werknemers met relatief eenvoudige arbeid gedwongen ZZP’ers te maken. Die route is onwenselijk

Beiden werden verworpen. Ook bleef de ontkenning dat betere modelcontracten op korte termijn nodig waren voor zzp’ers en opdrachtgevers.

Verder vroeg ik met Steven van Weyenberg om een voortgangsrapportage voor 1 november, omdat wij veel signalen kregen dat mensen echt snel duidelijkheid nodig hadden. Dat kon pas eind december volgens de staatssecretaris.

Omdat de regering zelf geen onafhankelijk meldpunt wilde, richtte ik er samen met ONL er zelf eentje in. Meldingen stroomden binnen en het werd duidelijk dat grote bedrijven massaal zzp contracten gingen ontbinden. Wij kregen de signalen wel, die zzp’ers niet durfden te melden bij de belastingdienst.

Daarom heb ik afgelopen dinsdag mondelinge vragen aan Wiebes gesteld. Eindelijk erkende hij dat er problemen zijn, dat zzp’ers massaal werk verliezen en dat dat ongewenst is. Hij beloofde voor 1 december met oplossingen te komen

Daarop kreeg ik steun van iedereen om in de eerste week van december een debat met Wiebes en Asscher te plannen over de oplossingen.

Als voorbereiding op de discussie met Wiebes en Asscher, organiseren WNL en CDA samen een bijeenkomst in de Tweede Kamer met getroffen zzp’ers en experts. Veel kamerleden hebben gezegd dat zij aanwezig willen zijn. De bijeenkomst vindt komende donderdag om 19.15 uur plaats.

Pieter Omtzigt was Tweede Kamerlid voor het CDA. Tijdens het kabinet Rutte/Asscher (2012-2017) was hij onder meer woordvoerder fiscale zaken (waaronder het Wet DBA dossier). In 2021 stapte hij uit het CDA, maar bleef lid van de Tweede Kamer. In 2023 richtte hij de partij Nieuw Sociaal Contract op. Bekijk alle berichten van Pieter Omtzigt

17 reacties op dit bericht

  1. De oplossing zit al in de mailbox van Omtzigt en Van Weyenberg: Stoppen met die onmogelijke en onzekere toets vooraf aan de criteria van de echte arbeidsovk, maar voor zzp’ers voortaan de ficties (mn de algemene ficties gelijkgestelden en thuiswerkers) uit uitgangspunt nemen voor loonheffingen, met zelfstandig ondernemerschap als uitzondering. Bewijs van zelfstandigheid (bijv bewijsvermoeden uit goedgekeurde modellen) introduceren. Dan moet Wiebes wel nog even zijn AmvB schrappen waarmee hij zelf de deur naar misbruik juist wagenwijd heeft opgezet. Et voilà, echte zelfstandigen weer fijn aan het werk, kwetsbare gevallen de bescherming van de werknemersverzekeringen.

    • Dat levert juristen (zoals u) een hoop werk op, maar uiteindelijk hebben opdrachtgevers en zzp’ers er niets aan. We hebben behoefte aan duidelijkheid vooraf.

      Mijn voorstel: een zzp’er wordt sowieso vrijgewaard van loonheffingen als hij opdrachten van maximaal 8 maanden doet en daarmee voldoende verdient (minimaal 2x minimumloon). Eventueel aangevuld met eis dat de zzp’er iets met pensioen en arbeidsongeschiktheidsverzekering geregeld heeft.

      Indien zzp’er langer werkt dan 8 maanden voor één opdrachtgever, of weinig verdient, zal zelfstandigheid moeten worden aangetoond middels werken via door belastingdienst goedgekeurde overeenkomsten.

      • Met erkenning van ondernemerschap vooraf hééft opdrachtgever die zekerheid, ook als de opdracht langer duurt en ook als het honorarium niet spektaculair is. Ik verdien mijn brood trouwens niet met juristerij, ik heb geen enkel persoonlijk belang (meer) bij deze aanpassing.

  2. Beste heer Omtzigt,
    Iedereen lijkt het er, al dan niet schoorvoetend, inmiddels over eens, dat de DBA niet datgene gebracht heeft wat deze zou moeten brengen.
    Zowel experts als vermeende deskundigen, buitelen over elkaar heen om in enkele alinea’s tot een A4’tje te vertellen hoe het wél zou moeten.
    We leven weliswaar in een wereld van one-liners, maar reëel is dat niet.
    Haal het advies van de Raad van State over de afschaffing van de VAR er nog eens bij.

    Maak nou niet de fout om weer te proberen om iets op een verouderd en scheuren vertonend fundament op te bouwen.
    Reparatiemaatregelen zijn niet voldoende voor een structurele oplossing.
    Het is prima om voor het tijdelijk wegnemen van de zich nu manifesterende bezwaren wat noodverbandjes te leggen, maar om te komen tot een serieuze oplossing zul je een aantal zaken moeten herdefiniëren en moet je transparant willen zijn over de budgettaire effecten daarvan.
    Het gebouw grondig restaureren en een deel daarvan afbreken indien nodig.

    Maak er dus geen verkiezingsstunt van en probeer draagvlak te vinden voor een nieuwe definitie van het begrip ‘zelfstandige’ of ‘zzp’er’, die recht doet aan de hedendaagse arbeidsverhoudingen. Ook als het Burgerlijk Wetboek daarvoor op de schop moet, hetgeen vrijwel zeker het geval zal zijn. Hetgeen u in uw motie over persoonlijke arbeid wilt regelen is te enen male onvoldoende daarvoor.
    Laat de vormen van arbeidsrelaties niet langer in de basis beheersen door een meer dan een eeuw oude definitie, die bovendien om bij de tijd te blijven al jaren door rechters wordt opgerekt en ingeperkt.
    Het parlement is de wetgever en dient te zorgen voor deugdelijke wetgeving, die recht doet aan de maatschappelijke realiteit.

    Overigens geheel terzijde; u werkt weer met ONL samen in dezen.
    Is dat de MKB-belangenorganisatie gelieerd aan het CDA??? Een bredere context al overwogen voor deze serieuze problematiek, die toch 1 miljoen burgers aangaat?

    • Overigens, meneer Omtzigt,
      het CDA-verkiezingsprogramma is nog niet definitief.
      U kunt dit als (prominent) lid nog amenderen tot de 15e november a.s.
      Als u nou zorgt dat dit onderwerp op een deugdelijke, eerlijke en eigentijdse manier in het programma komt, hetgeen nog niet het geval is in het voorliggende concept, dan geeft u veel échte ZZP’ers misschien een échte reden om op het CDA te stemmen in maart a.s.. Het is maar een tip!

  3. Was het niet het CDA inclusief de heer Omtzigt die in de tweede kamer voor de wet DBA heeft gestemd? Als ik nooit te hard rij, moet ik me dan zorgen maken over een boete voor een snelheidsovertreding. Of weten de bedrijven dat ze de zzp constructie eigenlijk gebruiken om iets te omzeilen?

    Het voorstel van Miranda kan werkbaar zijn, waarbij het bewijsvermoeden tussenkomst ook moet gaan gelden ter uitsluiting van de fictieve dienstbetrekking, dus deze is niet van toepassing indien de werkzaamheden worden uitgevoerd in het kader van bedrijf of beroep. Dit is een relatief kleine wijziging ten opzichte van het huidige. Daarnaast is de investering in modelovereenkomsten en voorlichting niet geheel voor niets geweest. Wat bereikt wordt is duidelijkheid vooraf voor die groep die nu onterecht de dupe dreigt te worden.

    Ik zou wel voorstellen om de open norm van 8 maanden te vervangen voor een norm in uren, bijvoorbeeld het equivalent van 8 maanden (= 1.385 uur) omdat dat meer ruimte geeft voor niet fulltime opdrachten over een langere periode. Voor echt langere opdrachten blijft nogal altijd het vooraf verkrijgen van een standpunt van de inspecteur over.

    Maar ook deze wijze, die wel recht doet aan de echte zelfstandig ondernemers, zal het aantal zzp-ers doen afnemen.

    • Zelf kan ik nog steeds niet uit de voeten met deze zgn. 8 maanden regel. Ik werk veel op projecten en deze duren soms kort, maar ook regelmatig (veel) langer dan deze periode. Ook bovengenoemde urencriterium zegt niets, ik heb jaren gehad waarin ik meer dan 2400 uur werkte, dan is het equivalent van 8 maanden dus 1600 uur. Hoe kan men in vredesnaam zelfstandigheid “bewijzen” door een maximering van gewerkte uren bezien in dit licht? Zijn we daar niet mede ondernemer voor geworden, om zelf te kunnen bepalen hoeveel of hoe weinig we werken? De hierboven genoemde standaard die men in België hanteert spreekt me wat dat aangaat veel meer aan (men spreekt hier van de mogelijkheid om voor meerdere opdrachtgevers te werken, dus niet van een verplichting!!!). Ook het inkomen zou een veel belangrijker plaats moeten innemen in een beoordeling, fiscale voordelen kunnen wat mij betreft onmiddellijk vervallen, daar word ik echt niet veel armer van. Als het afschaffen van fiscale voordelen leidt tot een val onder de armoedegrens, dan mag men misschien serieus gaan kijken of zelfstandigheid in dat geval wel de juiste keuze is geweest…

      • Het probleem is dat ZZP’ers met veel korte opdrachten nu (gemiddeld genomen) meer last hebben van de Wet DBA dan ZZP’ers met lange opdrachten. Terwijl er bij lange opdrachten juist eerder sprake kan zijn van schijn-zelfstandigheid.

        De open norm van 8 maanden heeft Wiebes genoemd in zijn voortgangsrapportage in september. Deze open norm komt uit de VAR-indicatie van maximaal 70 procent van de omzet van een kalenderjaar bij één opdrachtgever: 70 procent van een kalenderjaar is immers ongeveer 8 maanden.

        Het idee van deze open norm is dat als je een opdracht van langer dan 8 maanden doet, dat jij dan richting belastingdienst aannemelijk moet kunnen maken dat je die echt als zelfstandige doet. Dus geen man overboord…

        Voor veel zzp’ers zou het formaliseren van een vrijstelling loonheffingen bij opdrachten van maximaal 8 maanden al heel erg helpen…

        In jouw geval moet je gewoon werken volgens een door belastingdienst goedgekeurde overeenkomst. Daar verandert dan niets aan.

        • Toch hoop ik nog steeds op een terugkeer naar de VAR, of op z’n minst de zekerheid die die bood voor opdrachtgevers. Ondanks dat je denkt dat mensen met kortere opdrachten meer last hebben van deze wet, zit ik inmiddels al bijna 6 maanden thuis, mijn laatste opdracht van 10 maanden liep af in mei na oplevering van het project. Hoe het beestje dan genoemd wordt zal me een zorg zijn, ik vond het sowieso al nooit een probleem dat ik als opdrachtnemer als enige aansprakelijk was voor eventuele naheffingen. Overigens zijn er ook jaren genoeg waarin ik wel meerdere opdrachtgevers heb, maar het is gewoon afhankelijk van het soort project dat ik doe en voor hoeveel dagen in de week ik word ingehuurd. In de IT is het nu eenmaal niet gebruikelijk dat een project in een paar weken wordt opgeleverd, zeker niet bij grotere bedrijven of overheden. De langste opdracht de afgelopen 22 jaar was er een van 3 jaar, maar gemiddeld kom ik uit tussen de 9 en 10 maanden. Ik doe er regelmatig andersoortige (advies-)opdrachten tussendoor die wel korter lopen, maar zoals gezegd, verschillende beoordelingen voor verschillende soorten projecten is gewoonweg niet gewenst. Ik ben bewust zelfstandig geworden en mijn tarief is ruim hoog genoeg om alles van te kunnen betalen. Een collectieve AOV mogelijkheid (opt-in, dus niet verplicht) zou ik overigens wel verwelkomen, ik heb wat problemen om mezelf te verzekeren om medische redenen (acceptatie was een probleem, dus ik heb nu uitsluitend een zgn ongevals-AOV), mijn pensioen regel ik zelf al via mijn BV.

    • Ja dat bedoel ik. Bij gebleken zelfstandigheid geen loonheffingen, dus ook niet bij tussenkomst. Dat is trouwens conform huidige wetgeving. Het probleem is juist dat je aan ficties en de uitzondering voor zelfstandigen pas toekomt nadat is vastgesteld dat de samenwerking geen arbeidsovereenkomst is. Op die hobbel blijft de belastingdienst nu al steken.

  4. Ik pleit dan ook voor die formalisering van die open norm. Geen naheffing, alleen als er overduidelijk geen ondernemerschap is. Dat sluit ook de poort voor gelegenheidszelfstandigen.

    Maar opdrachten hoeven niet altijd full-time te zijn. Is iemand geen zzp-er als die 4 jaar 1 dag per week voor een opdrachtgever werkt? Een urengrens legt de focus op de hoeveelheid werk, niet op de tijdsduur. Dat past ook meer bij een overeenkomst van opdracht, terwijl tijdsduur meer bij een arbeidsovereenkomst past.

    Maakt het voor opdrachtgevers ook duidelijk:
    Beperkte uren= tijdelijke opdracht,
    Bepaalde duur (max 3 jr) = tijdelijke arbeid
    Langere duur = vaste arbeid.
    Verschil tussen opdracht en tijdelijke arbeid is dan meerdere opdrachtgevers en ondernemerschap. Eerste 3 jaar als ondernemer het voordeel van de twijfel. Daarna is het bewijs van ondernemerschap wel geleverd, immers meerdere opdrachtgevers voor een max aantal uren. Dat mag je dan best zien als duurzaam en met vrucht werkzaam zijn.

    • Ok, maar niet-zelfstandigen moeten nog wel in opdracht kunnen werken, bijvoorbeeld een professional in loondienst die over en vanwege zijn expertise artikelen schrijft in een vakblad.

  5. Paul,

    quote
    Maar opdrachten hoeven niet altijd full-time te zijn. Is iemand geen zzp-er als die 4 jaar 1 dag per week voor een opdrachtgever werkt?

    Als het gemiddeld 1 dag per week is dan kan het een ZZP-er zijn; wordt het standaard 1 dag per week dan neigt het naar een arbeidsovereenkomst.

    Als je bijv. 1385 uren als norm neemt (en niet 8 maanden) dan blijven relaties mogelijk die door de politiek als schijnzelfstandig zijn bestempeld. Namelijk die waar iemand ma en di secretaresse is bij bedrijf a, woensdagochtend bij bedrijf b en do en vr bij bedrijf c. Eigenlijk 3 parttime arbeidsrelaties.

    Natuurlijk kan iemand wel een raamovereenkomst voor 2 jaar tekenen en voor betreffend bedrijf veel uren werken. Maar het werk zou dan incidenteel moeten zijn. Met als beste voorbeeld natuurlijk de storingsmonteur

  6. @Eddy
    “Hij die ten behoeve van een ander tegen beloning door die ander gedurende drie opeenvolgende maanden, wekelijks dan wel gedurende ten minste twintig uren per maand arbeid verricht, wordt vermoed deze arbeid te verrichten krachtens arbeidsovereenkomst.”
    Dit is de eerste zeef, en Hier zal jouw voorbeeld secretaresse die onregelmatig opdrachten uitvoert door vallen, dus geen arbeidsovereenkomst. Hier valt volgens mij ook die incidentele auteur van Miranda onder.

    Dan krijgen we vervolgens ook nog de fictieve dienstbetrekking als tweede zeef. Daarbij is het minimaal werken op 2 dagen gedurende minimaal 1 maand. Hieronder vallen niet diegene die dat doen als bedrijf op beroep. Hier vallen beide voorbeelden ook niet onder. De ICT-er, bouwvakker, kenniswerker, etc zouden dat doen uit hoofde van bedrijf en beroep, mits niet langer dan 1685 uur achtereenvolgens bij 1 opdrachtgever. Dat is ook wat Miranda ongeveer aangeeft.

    De open norm bepaalt dan de aard van de relatie en geeft vrijwaring/bewijsvermoeden voor de opdrachtgever. Het urenciterium bepaalt dan of we het hebben over een volwaardig zelfstandige (bedrijf en beroep). Om misbruik te voorkomen, zou je nog wel een minimum termijn tussen 2 opdrachten bij dezelfde (juridische?) opdrachtgever moeten stellen.

    Dan heb je volgens mij een groot deel van de pseudo zelfstandigen en schijnconstructies te pakken en kan de rest gewoon doorwerken als zzp-er. Er zijn overigens al verschillende intemediairs die alleen nog maar opdrachten tot max 1200-1600 uur aan zzp-ers geven. Dus erg vreemd is de gedachtengang niet en het vereist niet veel asnpassing in de huidige wetten. Zelfs de modelovereenkomsten kunnen overeind blijven.

    Kern is wel vooraf zekerheid voor opdrachtgevers, maar om die te krijgen worden ze beperkt in de duur van de inzet.

    • Ja, zoiets dus. Daar is dan nog wel één hobbel te nemen: ook wie niet voldoet aan de criteria van het rechtsvermoeden arbeidsovereenkomst kan op grond van huidige wetgeving in loondienst zijn. Dan is het dus zaak te erkennen dat wie niet voldoet aan die criteria niet in dienst is, ook al is het misschien niet 100% zeker dat werkgeversgezag ontbreekt en/of vrije vervanging werkelijk mogelijk is.