"Exploring the future of work & the freelance economy"
SLUIT MENU

Tijd van pleisters plakken voor hervorming arbeidsmarkt is voorbij

“We staat qua nieuwe wetgeving met de rug naar de toekomst” zegt Jurriën Koops (ABU). Hij pleit voor vijf hervormingen richting een toekomstbestendige arbeidsmarkt.

Vorige week publiceerde het Centraal Planbureau een rapport met voorstellen om de groei van flexibele arbeid te reguleren. In diezelfde week beleefde de wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie) een voortijdig einde. Binnen 24 uur was er het bewijs dat de eerste beleidsrichting uit het CPB-rapport, strengere regels voor flexibele arbeid, alleen niet werkt. Het maakt duidelijk dat, als het om de arbeidsmarkt gaat, er een gapend gat zit tussen wet, wens en werkelijkheid. De arbeidsmarkt laat zich moeilijk leiden door regels maar des te meer door economische omstandigheden en vooral structurele veranderingen.

We staat qua nieuwe wetgeving met de rug naar de toekomst

We worstelen met die veranderingen en qua nieuwe regelgeving staan we met de rug naar de toekomst. Onze arbeidsmarkt is niet klaar voor de dynamiek en diversiteit die ontstaan is als gevolg van digitalisering en flexibilisering. We willen liever niet langer werken en zijn niet ingespeeld op meerdere loopbanen. We zijn huiverig voor werken via platforms, terwijl volgens onderzoeks- en adviesorganisatie TNO meer dan één miljoen mensen via zo’n platform inkomen uit arbeid haalt. We zien dat werk steeds vaker in taken wordt opgeknipt en 800.000 mensen daardoor meerdere kleine banen combineren. We accepteren moeizaam dat werkenden steeds vaker de regie over hun loopbaan moeten én willen nemen en dat het aantal zelfstandigen is gegroeid tot boven de 1 miljoen. De wereld van werk verandert.

Fundamentele veranderingen vragen om een fundamentele hervorming van de arbeidsmarkt. Die is broodnodig omdat de arbeidsmarkt steeds verder uit balans raakt. Er is een groeiend aantal flexibele banen met te weinig doorstroom. Tweedeling dreigt en zet het sociale stelsel onder druk. De door velen gekoesterde vaste baan is als gevolg van torenhoge risico’s onbereikbaar geworden. Een leven lang leren is al een leven lang een veelgeprezen ideaal. Werken is een exclusieve topsport geworden, aldus het Sociaal en Cultureel Planbureau. We tellen meer dan 10 miljoen banen maar meer dan 1,5 miljoen mensen doen niet mee.

Voorwaar een uitdagende agenda voor de politiek. Het vergt een aanpak die verder gaat dan sleutelen aan de Wet Werk en Zekerheid (WWZ) of de Wet DBA. Daar gaan we het niet mee redden. De fundamentele veranderingen hebben ervoor gezorgd dat de arbeidsmarkt en ons sociale stelsel volledig uit elkaar zijn gegroeid. Bovendien, zo blijkt uit het recente CPB-rapport, draagt de wet- en regelgeving bij aan de groeiende tweedeling op de arbeidsmarkt.

Neem de diversiteit van arbeidsrelaties als uitgangspunt voor de hervorming

Waar te beginnen om de arbeidsmarkt te hervormen? Ik benoem vijf uitgangspunten voor een toekomstbestendige arbeidsmarkt.

Allereerst: neem de diversiteit van arbeidsrelaties als uitgangspunt voor de hervorming. Die laat zich niet remmen. Dat betekent afscheid nemen van de vaste baan, de historische sectorindeling en de traditionele werkgever-werknemer relatie als norm. Daaruit vloeit logischerwijze het tweede uitgangspunt voort. Neem de werkende als basis voor wet- en regelgeving en voor de vernieuwing van het sociale stelsel. Daarbij hoort een eigen plek voor de zzp’er, niet als afwijking van de werknemer. Het derde uitgangspunt draait om een gelijk speelveld voor alle werkenden. Want er zijn zzp’ers die méér bescherming en werknemers die minder bescherming nodig hebben. Wat te denken van een pensioenplicht voor alle werkenden tot bijvoorbeeld € 40.000? Daarboven is iedere werkende vrij zich aanvullend te verzekeren. Zo’n zelfde uitgangspunt kan gelden voor inkomensderving bij ziekte en arbeidsongeschiktheid.

Hervormen moet vooral gaan om ‘meer werk voor meer mensen.

Ten vierde moeten we werk- en inkomenszekerheid opnieuw uitvinden. Die zekerheid moeten we niet zoeken in de contractvorm maar in het ‘kennen en kunnen’ van werkenden met vanaf dag één spaarbudgetten voor opleiden en voor alle werkenden toegang tot hypotheken op basis van gevalideerde toekomstige inzetbaarheid.

Ten slotte het belangrijkste uitgangspunt. Hervormen moet vooral gaan om ‘meer werk voor meer mensen’. Daarvoor is het nodig dat we het vaste contract ontdoen van te hoge risico’s en werk voor werkgevers en werknemers weer lonend maken door forse lastenreductie, met name rond het wettelijk minimumloon. De tijd van pleisters plakken voor de hervorming van de arbeidsmarkt is definitief voorbij.

Drs. J.H. (Jurriën) Koops is sinds 2014 directeur van de ABU. Hij is verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding aan de organisatie. Koops studeerde Algemene Economie aan de Vrije Universiteit van Amsterdam en begon zijn carrière als beleidsadviseur bij CNV Bedrijvenbond. In 1999 maakte hij de overstap naar Start, waar hij werkzaam was als Senior consultant Business Development. In 2002 begon hij bij de ABU als coördinator Team Arbeidsvoorwaarden en Juridische Zaken. In 2009 werd hij benoemd tot adjunct-directeur en in 2012 tot directeur Sociale Zaken. Sinds 2014 is hij directeur van de ABU. Naast zijn reguliere werkzaamheden vervult hij diverse bestuurslidmaatschappen, zoals voorzitter STOOF en bestuurslid SNCU. Bekijk alle berichten van Jurriën Koops

7 reacties op dit bericht

  1. Wat os dat toch dat iedereen zzp-ers, ondernemers dus, verplichte inkomensverzekeringen wil opleggen. Hij weer een verplicht pensioen. Laat ondernemers hier vrij in. Een ondernemer moet altijd vooruit denken en kijken. Dus ook over zijn pensioen. En dan kan hij zelf bepalen hoe hij dat gaat regelen.

      • En wie betaalt de rekening als de financiële instelling er niet in slaagt om het afgedragen pensioengeld veilig en goed te beheren?

        Laat de zelfstandigen vrij (en de werknemer vrijer) in hun pensioensparen !

        • Van pensioensparen is nog nooit iemand armer geworden, hoogstens minder rijk………

          Maar mij gaat het erom dat je best ook van ondernemers bepaalde verplichtingen mag vragen, los tot welke grens en waarvoor precies. Ik ben als ondernemer(gelukkig) ook verplicht verzekerd voor de zorg, dus waarom niet ook voor AOV/pensioen?

          • Gedeeltelijke verplichtstelling AO ben ik helemaal voor.

            Vroeger waren pensioenfondsen gebonden aan bedrijfstakken. Ondernemers konden niet zomaar deelnemen en bouwden vooral pensioen in eigen beheer.
            Nu kunnen zzp’ers deelnemen aan een algemeen pensioenfonds bijvoorbeeld, maar dit is niet echt aantrekkelijk vanwege de lage rentestanden.

  2. Een verplicht pensioen tot een bepaalde grens?
    We hebben toch al aow tot een bepaalde grens, dan zou het eigenlijk een verhoging van de aow zijn dus.
    Die aow geeft een minimum inkomens niveau na je pensionering, in principe kun je daar van leven, al zal het niet riant zijn.
    Als je meer wilt MAG je dat zelf regelen. Dat kan op vele manieren, te veel om opte noemen. Maar nooit verplicht in een pensioenfonds!

  3. Goede poging om de discussie aan te zwengelen. Twee punten zou ik nog willen toevoegen: de robotisering leidt tot minder werk, Dus ook verdere aanpassing van de duur van de werkweek en serieuze aandacht voor de invoering van basisinkomen. Het rondpompen van enorme bedragen in re-integratie, herplaatsing, wajong, etc. etc. moet stoppen.