"Exploring the future of work & the freelance economy"
SLUIT MENU

De wet DBA: de zzp sluipmoordenaar die niemand wil zien.

Zzp inzet wordt door de wet DBA eigenlijk onmogelijk. Daarom pleit Bovib voorzitter Rob de Laat voor een ander stelsel: ” strenge handhaving voor uurtarief onder 30 euro, en eigen verklaring daarboven”

Afgelopen week heeft staatssecretaris Wiebes een brief naar de kamer gestuurd over de wet DBA, zijn er algemene beschouwingen geweest waarin dit ruimschoots aan de orde kwam en zijn de kamervragen van oa Pieter Omtzigt beantwoord. In diverse media is weer uitvoerig ingegaan op de effecten van de wet DBA met als klapper een compleet hieraan gewijde uitzending van het AvroTros programma Radar.

Toch blijft dhr Wiebes vasthouden aan zijn mantra: “Niets aan de hand, gewoon doorlopen. Wat kon kan nog steeds, er is niets veranderd.”

Van een gezagsrelatie en persoonlijke arbeid is – als je er eerlijk naar kijkt – bijna altijd sprake

Wat in de algemene beschouwingen duidelijk werd is dat er onderscheid wordt gemaakt tussen goedwillende ondernemers enerzijds, en zzp-ers die misbruik maken van de fiscale mogelijkheden anderzijds. Wat niet kon, maar wat door de VAR werd afgedekt, kan dus nog steeds niet en hierop zal worden gehandhaafd. Met name premier Rutte was daar tijdens de algemene beschouwingen heel duidelijk in.

Dit is waar de schoen wringt! Voor veel opdrachten die bij grote inleners worden ingevuld door zzp-ers, geldt dat er zeker sprake is van zelfstandigheid. Kritisch bekeken vanuit de wet, echter niet van ondernemerschap. Van een gezagsrelatie en persoonlijke arbeid is namelijk, als je er eerlijk naar kijkt, bijna altijd sprake. Daar kan je met woorden mooi om heen knutselen, zoals dat in de modelovereenkomsten gebeurt. Dit verandert echter de feitelijke situatie niet. Wij durven daarbij dan ook niet op coulance van de belastingdienst te vertrouwen. In de Kamer wordt door de bewindvoerders uitgesproken dat die coulance er ook niet is.

Zzp inzet wordt door de wet DBA eigenlijk onmogelijk

ZZP inzet die voorheen door de VAR werd afgedekt, wordt door de wet DBA eigenlijk onmogelijk of in ieder geval risicovol of gemaakt. Veel opdrachtgevers bouwen hun zzp-inzet af, dat is een feit. Binnen diverse sectoren, zoals zorg en onderwijs, geeft de kamerbrief al aan dat zzp-inzet eigenlijk ook niet mogelijk c.q. gewenst is. Een inventarisatie onder intermediairs laat zien dat de wet DBA leidt tot minimaal jaarlijks 150.000 minder opdrachten voor zzp-ers.

Nog steeds geldt dat het uitbannen van uitbuiting en misbruik van zzp-ers een goede zaak is. Daar staan de Bovib-leden dan ook volledig achter. Deze wet sloopt echter de zzp-markt.

Wij geloven in strenge handhaving voor uurtarief onder 30 euro, en eigen verklaring daarboven

De VAR opnieuw invoeren is geen haalbare zaak. Maar welk probleem moest de wet DBA echt oplossen? Uitbuiting en misbruik gaat vooral over te lage tarieven.

Wij geloven niet in minimumtarieven voor zzp-ers, want dat werkt oneerlijke concurrentie tussen zzp-ers en bureaus in de hand. Een betere aanpak is strenge handhaving (in lijn met de wet DBA) voor uurtarieven tot bv 25 of 30 euro. Als de zzp-er een hoger tarief factureert en een eigen verklaring afgeeft dat dat deze zelfstandig is en daarmee o.a. afziet van aanspraak op sociale voorzieningen en uitkeringen, zou dat afdoende moeten zijn.

Deze veel positievere benadering geeft een stevige impuls aan de groei van zelfstandig ondernemerschap en daarmee aan afname van de werkloosheid. Het echte probleem van uitbuiting en misbruik wordt dan aangepakt, zonder het kind met het badwater weg te gooien.

Rob de Laat is sinds 1989 actief in de wereld van flexibele arbeid. Sinds 2019 is hij o.a. associate partner bij fusie- en overnamespecialist IRIS Corporate Finance, waar hij zich richt op de flexbranche. Eerder was hij onder andere oprichter/directeur van Staffing Management Services (in 2018 verkocht aan HeadFirst Group) en de Flexgroep en ook voorzitter van de branche-organisatie Bovib. Daarnaast is hij medeauteur van het boek Professioneel Inhuren van Flexibele Arbeid, een handboek voor lijnmanagers, directies, HRM-professionals en inkopers waarin alle aspecten van de Nederlandse flexmarkt aan bod komen. Bekijk alle berichten van Rob de Laat

8 reacties op dit bericht

  1. Ook voor de hogere tarieven moet hard gehandhaafd worden, daar zitten in het interim/detachering wereldje veel schijnzelfstandige, jaren bij dezelfde klant/werkgever.
    Precies met die handhaving is het bij de VAR ook mis gegaan. Iedereen vulde wel de gewenste antwoorden in, naar er werd niet gecontroleerd of die wel kloppen met de werkelijkheid.

    Alleen het feit al dat je in uurtarieven denkt zegt eigenlijk al genoeg. Uitzonderingen daargelaten natuurlijk, zoals bv een advocaat die tientallen/honderden klanten per jaar heeft, maar toch op uurbasis werkt.

    • Het idee van een verschil in aanpak boven en onder een tarief is anderhalf jaar geleden als eens uitgewerkt op een ZiPconomy bijeenkomst. Zie http://www.zipconomy.nl/2015/04/de-var-en-verder-hoe-ingewikkeld-willen-we-het-maken/

      Gedachte was:
      – Gedwongen schijnzelfstandigheid (misbruik machtspositie opdrachtgever) pak je aan via de opdrachtgever (controle ia modelovereenkomst)
      – Mogelijke schijnzelfstandigheid bij hogere tarieven (is er inderdaad), is zelden ‘gedwongen’ maar eerder keus van zelfstandige. Die pak je via de zzp’er en wel via aangifte.

  2. uit het door Hugo aangehaalde artikel (wat overigens ern aantal zeer treffende constateringen op een rij zet) blijft me een zinssnede bij.

    Je vraagt toch ook niet aan de bakker een bewijs dat hij zijn btw heeft afgedragen als je een brood koopt?

    Grappig dat de huidige opdrachtgevers en intermediairs dat nu wel gaan doen, want zij vragen steeds meer in modelovereenkomsten dat zzp-ers gedurende de opdracht blijven bewijzen dat ze (fiscaal) ondernemer zijn. Opvallend dat de BD en Wiebes daar nog geen bewijs van een gezagsrelatie inzien.

    • @Paul, intermediairs zijn verplicht om die ondernemerscheck te doen ; voor opdrachtgevers die rechtstreeks een zzp’ers inhuren is dat niet nodig omdat het niets toevoegt. Ook al ben je ondernemer, dan nog kan je in een opdracht als schijnzelfstandige gezien worden.

  3. Beste Hugo, even off topic reactie op jouw laatste zin. Volgens mij moet je dit juist omdraaien: je kunt conform modelovk werken en dus als zelfstandige worden gekwalificeerd. Wanneer je echter een onvoldoende scoort op je ‘algehele zelfstandigheid’ kan de vrijwaring van die modelovk ook vervallen. Dat is ook precies het voorbehoud dat de belastingdienst geeft in de toelichting bij beoordeelde overeenkomsten.

    In dat licht bezien is een ondernemerscheck wel degelijk relevant en zinvol bij rechtstreekse inhuur.

  4. Waarom zou het “weer” invoeren van de VAR eigenlijk “geen haalbare zaak” zijn (even los van politiek gezichtsverlies)?
    En dan bedoel ik een “VAR 2.0” waarbij wel goed (vooraf) gescreend, gecontroleerd en gehandhaafd wordt.

    • @ Paul. Terechte opmerking. De wet DBA is wat mij betreft er ook eentje van het soort “een systeemoplossing voor iets wat geen systeemprobleem is”. Je had er ook gewoon voor kunnen kiezen om de VAR wat strenger te hanteren of desnoods wat aan te scherpen.

      De wet DBA kijkt voornamelijk naar de specifieke relatie tussen opdrachnemer en opdrachtgever. Terwijl het oordeel (voor zover al legitiem) ook zou moeten gaan over wat iemand nog meer doet..

  5. Het voorbehoud dat de BD geeft is dat aan het werken met de modelovk niet impliceert dat er ook fiscaal ondernemerschap is. Niet andersom.

    Een ondernemerscheck tussen opdrachtgever en -nemer is geheel niet relevant omdat onernemerschap vanuit het BW niets zegt over de vorm van de arbeidsrelatie.

    Wat Hugi aangeeft bij intermeiairs klopt, daar moet een fictieve dienstbetrekking uitgesloten worden waarbij ondernemerschap wel relevant is. Wat is me wel afvraag is het ‘bewijsvermoeden’ bij aanvang voldoende of moet er op gezette tijden gecheckt worden. Dat laatste zou ik als zzp-er duidelijk als een vorm van gezag ervaren. Probeer die ondernemercheck maar een periodiek bij be bakker te doen.